Sapkowski, Tokarczuk, Rowling… W książkowym świecie pewne nazwiska od razu przykuwają uwagę czytelnika. Najczęściej czytanym tekstem roku 2022 był artykuł „Jak czytać Wiedźmina?”. O kolejności czytania dzieł Andrzeja Sapkowskiego może decydować chronologia wydarzeń opisanych na kartach lub data wydania – warto o tym wiedzieć, zanim sięgnie się po gry z tego uniwersum lub zasiądzie się do oglądania serialu.

A które teksty w 2023 roku najczęściej pojawiały się na ekranach waszych komputerów i smartfonów?

Wybór najpopularniejszych tekstów roku 2023 na Lubimyczytać

10. Czytaj z mistrzynią: 4 książki, które poleca Iga Świątek

Rok 2023 Iga Świątek może zaliczyć do udanych – jest na pierwszym miejscu rankingu WTA oraz w czołówce różnego rodzaju zestawień. Sezon skończyła z największą liczbą setów zakończonych zwycięstwami do zera lub do jednego, pobiła swój rekord zwycięstw (odnotowała ich aż 68) została też najbogatszą sportsmenką świata (wg magazynu „Forbes”). Co więcej, Iga Świątek zapisała się też w pamięci czytelników.

W 2023 roku polska tenisistka zainicjowała akcję „Read with Iga”, w ramach której namawiała fanów do czytania. Świątek planowała, by czytać minimum jedną książkę miesięcznie i zakończyć cały rok z liczbą 12 przeczytanych publikacji. Dla BBC Sport przyznała, że czytanie – obok sportu – jest jej największą pasją.

W ramach wyzwania Iga Świątek sięgnęła po różne gatunki: literaturę piękną, young adult, biografię czy powieść historyczną. Wśród tytułów znajdziemy między innymi: cykl „Sycylijskie lwy”, „Leonardo da Vinci”, „Dom Gucci”, „Zew Kalahari”, „Love, Rosie” czy „Joannę d’Arc”. Gratulujemy!

9. Kryminały, których akcja dzieje się w małych miejscowościach

Lubicie czytać kryminały? To jeden z najpopularniejszych gatunków literackich (co pokazują choćby badania czytelnictwa publikowane przez Bibliotekę Narodową), który ma wiele podgatunków. W mijających miesiącach bardzo poczytne stały się powieści określane terminem „cosy crime”, co po spolszczeniu możemy nazwać „kryminałami kocykowymi”. Czytelnicy chętnie sięgają też po kryminały detektywistyczne, true crime czy zbudowane wokół motywu tajemnicy zamkniętego pokoju. My z kolei zdecydowaliśmy przyjrzeć się powieściom, w których ważną rolę odgrywa miejsce akcji – niewielkie miasteczko. Takie miejsca często mają swoje tajemnice i sekrety, których pilnują mieszkańcy powiązani siecią często nieoczywistych powiązań. Redaktorzy Lubimyczytać regularnie publikują zestawienia i cieszymy się, że lubicie je czytać!

8. Yuval Noah Harari ostrzega przed AI: Potencjalny koniec historii ludzkości

W 2023 roku pisaliśmy dla was na tematy, o których było głośno w branżowych mediach. Jednym z nich było zagadnienie związane ze sztuczną inteligencją. Czy AI przyniesie książkom więcej szkody, czy pożytku? Tym tematem zajął się Parlament Europejski pod koniec czerwca (pisaliśmy o tym w tekście „Możliwości i zagrożenia sztucznej inteligencji w branży książki”), lecz już kilka tygodni wcześniej Yuval Noah Harari ostrzegał przed AI.

Czy jego obawy są na wyrost? W 2023 roku głośno było o okładkach książek wygenerowanych przez sztuczną inteligencję, a także o stworzonych przez ChatGPT książkach trafiających już do sprzedaży. O ChacieGPT swoje zdanie wyrażają też pisarze pokroju Stephena Kinga, którego książki wykorzystano niedawno do trenowania sztucznej inteligencji (zresztą nie tylko jego, lecz również 170 tys. innych tytułów). Niewątpliwie temat roli sztucznej inteligencji w świecie książek będzie ważny również w 2024 roku.

7. Tokarczuk obok Kafki, Bułhakowa i Orwella. Polska powieść wśród 100 najlepszych książek

Olga Tokarczuk, laureatka Nagrody Nobla za 2018 rok, to jedna z najważniejszych polskich pisarek – za swą twórczość została nagrodzona Nagrodą Nobla za 2018 rok oraz Międzynarodową Nagrodą Bookera (za „Biegunów”), jest też dwukrotną laureatką Nagrody Literackiej Nike (za „Biegunów” i „Księgi Jakubowe”). W mijającym roku spotkało ją jeszcze jedno wyróżnienie – jedno z jej dzieł trafiło na listę 100 najlepszych książek literatury światowej niemieckiego tygodnika „Die Zeit”. „Ta książka to rozległa i niepowstrzymana podróż przez kraje i stany wewnętrzne, mity i baśnie” – tak dziennikarze opisywali tę pozycję.

„Bieguni” – bo o tej książce mowa – w Lubimyczytać mają 7272 oceny i średnią 7,2/10. „Lektura tej książki to podróż, jedna z tych, które potrafią odmienić”, pisze użytkownik Jazon, a czytelniczka mol określa ją mianem „Literatury na XXI wiek”.

6. Jak czytać „Diunę”? Kolejność czytania cyklu Franka Herberta

Skoro wiemy już, jak czytać „Wiedźmina”, czas przyjrzeć się bliżej innemu fantastycznemu uniwersum – tym razem temu stworzonemu przez Franka Herberta. Jeśli wybraliście się do kin na filmową adaptację „Diuny”, wyreżyserowaną przez Denisa Villeneuve’a, to pewnie czekacie też na drugą część widowiska, która trafi do kina w marcu 2024 roku. Wcześniej jednak zachęcamy do sięgnięcia po książkowe pierwowzory. A tych jest niemało!

Na cykl „Kroniki Diuny” składa się sześć tytułów pióra Franka Herberta. Autor nie zdążył ukończyć siódmej części, a pracy nad powieścią – oraz dalszą kontynuacją sagi – podjął się syn pisarza Brian Herbert wraz z Kevinem J. Andersonem. W wyniku ich prac powstało aż kilkanaście powieści! Które z nich ukazały się po polsku? Czy wszystkie kontynuują oryginalną historię? Odpowiedzi szukajcie w artykule.

5. Amerykanie pod wrażeniem czytających Polaków. Nagranie podbija sieć

Lubicie czuć dumę z bycia Polakiem? Zerknijcie do tego artykułu! Bo choć często narzekamy na poziom czytelnictwa (przyczynkiem do tego coroczny raport Biblioteki Narodowej), to nagranie, które do sieci wrzucił pewien Amerykanin, sprawiło, że wielu czytelników znad Wisły dumnie wypięło pierś.

Co przedstawia viralowy filmik? Podróżnych, którzy jadą warszawskim metrem i czytają książki. Tyle wystarczyło, by wywołać sensację oraz uruchomić lawinę komentarzy. Dyskutanci pochodzący z USA zwracali uwagę na spokój ludzi na filmie (najwyraźniej rzecz rzadko spotykana w amerykańskich środkach transportu) oraz „te papierowe rzeczy, na które patrzą”, jak ironizował jeden z internautów. Miejmy nadzieję, że w nadchodzącym roku Polacy zadziwią w taki sposób jeszcze więcej przyjezdnych i wyznaczą nowe standardy poziomu czytelnictwa w transporcie zbiorowym!

4. 6 książek, które sprawią, że pokochasz historię

Punktem wyjścia do tego artykułu poniekąd stała się sylwetka Napoleona, sportretowana w filmie Ridleya Scotta. Charyzmatyczna, łamiąca zasady i nietuzinkowa postać francuskiego cesarza udowadnia, za co kochamy historię. W barwny sposób pisał o nim Waldemar Łysiak – i właśnie polecenie biografii jego pióra można znaleźć wśród 6 książek, które sprawią, że pokochacie historię. Wśród nich także nieco zapomniana perła polskiej literatury, publikacja kwestionująca nasze mity narodowe oraz opowieść o dniach poprzedzających upadek Europy. Co jeszcze? Sprawdźcie sami!

3. Znaleźć sens. 7 książek, które zmieniają podejście do życia

Czy 2023 rok to dobry czas, by zadbać o zdrowie psychiczne? Naszym zdaniem każdy moment jest dobry, a zainteresowanie z waszej strony udowadnia, że o tym, jak się czujemy, warto pisać. Zagubienie, poczucie przytłoczenia i braku sensu? Pomocy można szukać choćby w książkach (lecz nie tylko, pomogą także operatorzy bezpłatnych telefonów zaufania – dla dorosłych, nr: 116 123, oraz dla dzieci i młodzieży, nr: 116 111). Po jakie tytuły warto więc sięgnąć? Po te pióra Emila Ciorana, Tomasza Stawiszyńskiego czy Jolanty Brach-Czainy. Znajdziemy w nich refleksje filozoficzne nad życiem i przemijaniem oraz zachętę do zanurkowania w głębokie rozważania o naturze bytu.

2. Literacka Nagroda Nobla 2023. Jon Fosse laureatem

Kim jest Jon Fosse? Przyznajmy szczerze, że przed 5 października 2023 roku niewielu polskich czytelników dobrze znało nazwisko jednego z najwybitniejszych norweskich dramatopisarzy. Wszystko zmieniło się za sprawą Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Fosse otrzymał ją za „nowatorskie sztuki i prozę, które dają wyraz temu, co niewypowiedziane”. Kilka tygodni wcześniej, 21 września 2023 roku, po polsku ukazał się pierwszy i drugi tom opus magnum Fossego – „Septologii”, noszący tytuł „Drugie imię. Septologia I–II”.

Publikacja ta ukazała się nakładem ArtRage – małego wydawnictwa specjalizującego się w literaturze pięknej. ArtRage, egzystujący często na granicy opłacalności – o czym jego założyciele otwarcie informowali w swoich, prowadzonych z dystansem i humorem, mediach społecznościowych – dzięki nagrodzie dla Fossego nabrali wiatru w żagle. Strzał w dziesiątkę, którym okazało się wydanie „Septologii”, przyniósł oficynie środki, dzięki którym zniknęło widmo kryzysu i finansowej upadłości. Jeden z założycieli oficyny, będący podczas ogłoszenia informacji o Noblu na targach książki w Madrycie, z wrażenia padł na kolana, co uwieczniono na Facebooku. Polscy czytelnicy mogli być świadkami niezwykłej radości, jaka zapanowała w wydawnictwie, a radość ma to do siebie, że łatwo udziela się innym. Poniekąd Nobel dla Norwega potraktowaliśmy jako nagrodę dla Polski, a o ArtRage zrobiło się głośno. Ta nagroda udowodniła, że na tym wymagającym rynku jest miejsce dla prawdziwych pasjonatów, którzy swoim entuzjazmem zarażają czytelników. A ci w efekcie sięgną nawet po książkę bez kropek.

A o Noblu i autorze „Septologii” pisaliśmy również w artykułach: „Co czyta Jon Fosse” oraz „Jon Fosse: Pisanie uratowało mi życie. Mowa noblowska »Cichy język«”.

1. Na spotkaniu autorskim nikt do niego nie podszedł. Wszystko zmienił jeden gest życzliwości

Jeden gest życzliwości – tyle wystarczyło, by pewien 58-letni debiutant zabłysnął w mediach społecznościowych. Potem poszło już z górki i o autorze, promującym swoją powieść w supermarkecie, pisał cały świat.

Ale od początku: Shawn Warner, autor kryminału young adult „Leigh Howard and the Ghosts of Simmons-Pierce Manor”, promował swoją publikację wśród supermarketowych alejek sklepu w Teksasie. Tam wypatrzył go pewien czytelnik, który podszedł do osamotnionego autora, zadał mu kilka pytań i kupił jego książkę. Nakręcił też video, które wrzucił na TikToka. W ciągu tygodnia film obejrzano ponad 18 milionów razy! Dzięki viralowi o autorze zrobiło się głośno. Artykuły o nim napisały takie gazety, jak „The Guardian”, „New York Post”, „Daily Mail”, a sama powieść wspięła się na szczyt listy bestsellerów Amazona.

Ta historia udowadnia, że w czytelnikach tkwi ogromna siła! Zwraca też uwagę na moc tkwiącą w mediach społecznościowych, w tym w TikToku, który w ciągu ostatnich miesięcy wyrósł na jedno z najważniejszych narzędzi, które można wykorzystać do promowania książek.

Specjalne miejsce w naszym zestawieniu zajmują aktualności z cyklu „Czytamy w weekend”. Bardzo chętnie czytacie, z jakimi tytułami planujemy spędzić wolny czas, a co więcej, sami w komentarzach dajecie nam mnóstwo książkowych inspiracji. Wasze komentarze to kopalnia pomysłów, które gwarantują, że nigdy nie zabraknie nam pasjonującej lektury.

Gorące dyskusje, czyli artykuły z największą liczbą komentarzy

Najwięcej komentarzy – poza wspomnianym już cyklem „Czytamy w weekend”, który potrafił uzyskać blisko 800 komentarzy (tak było choćby z ostatnim „Czytamy w święta”) – notowaliśmy pod artykułami na ważne i angażujące społecznie sprawy. Były one odbiciem tego, o czym mówiło się w 2023 roku. A zatem – przypomnijmy sobie tematy, o których dyskusje rozgrzewały was do czerwoności!

Najwięcej komentarzy na forum:

10. Polaczek Stasiek, czyli spór o „Murzynka Bambo” – 219 komentarzy

9. Czytelnicze nawyki: najpopularniejsze, najdziwniejsze, zakazane – 231 komentarzy

8. O żołnierzu, który czytał w okopach – 234 komentarze

7. Książki, które podobały się wszystkim, ale nie mnie – jakie tytuły znajdują się na waszej liście? – 235 komentarzy

6. Biblia zakazana w szkołach w Utah. „Zawiera treści pełne przemocy” – 246 komentarzy

5. Pride Month – książki, których nie możesz przegapić – 262 komentarze

4. J.K. Rowling „wyrzucona” z wystawy. „Zimna, bezduszna istota” – 275 komentarzy

3. Wspólnie wybierzmy Książki Roku i Człowieka Książki 2022. Rusza głosowanie! – 301 komentarzy

2. Adaptacja powieści Agathy Christie: bohater Nigeryjczykiem, nie Anglikiem. Rodzina pisarki komentuje – 319 komentarzy

1. Olga Tokarczuk staje w obronie Agnieszki Holland. Mocne słowa noblistki – 478 komentarzy

Dziękujemy za wasze zaangażowanie! Mamy nadzieję, że w 2024 roku dyskusjom o literaturze będzie towarzyszyło nie mniej zainteresowania internautów.