-
Artykuły
Czytamy w weekend. 26 kwietnia 2024
206 -
Artykuły
Szpiegowskie intrygi najwyższej próby – wywiad z Robertem Michniewiczem, autorem „Doliny szpiegów”
6 -
Artykuły
Wyślij recenzję i wygraj egzemplarz „Ciekawscy. Jurajska draka” Michała Łuczyńskiego
2 -
Artykuły
„Spy x Family Code: White“ – adaptacja mangi w kinach już od 26 kwietnia!
2
-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
Polaczek Stasiek, czyli spór o „Murzynka Bambo”
Dla jednych klasyk, który, czytany w trakcie lekcji, wzbudza w dzieciach sympatię do ciemnoskórego „koleżki”. Dla innych – rasistowski w swym wydźwięku wiersz, który źle się zestarzał. A gdyby tak Bambo miał na imię Stasiek i był Polaczkiem, który podgryza własną koszulę?
Rys. Bartek Kielbowicz (instagram.com/kielbowiczbartek)
„Murzynek Bambo w Afryce mieszka, czarną ma skórę ten nasz koleżka” – zaryzykuję stwierdzenie, że słowa te zna każdy Polak i każda Polka.
Że znany od pokoleń – to raz. Że autorstwa jednego z największych polskich poetów XX wieku – to dwa. Trzy – że polaryzuje społeczeństwo, bo spór wokół wiersza Juliana Tuwima trwa od kilku dobrych lat.
Spór o „Murzynka Bambo”
Napisany w 1935 roku „Murzynek Bambo” nie znika ze spisu lektur klas I–III. Nie znikają też kontrowersje. Temat rasizmu w wierszu Tuwima – podobnie jak w przypadku Sienkiewiczowskiego „W pustyni i puszczy” – powraca co jakiś czas. Tak było choćby w 2021 roku, gdy z okazji Dnia Dziecka pracownicy przedszkola w Kępnie postanowili pomalować się czarnymi farbami i wystawić przedstawienie dla najmłodszych.
Sprawą zainteresował się poseł Lewicy Maciej Gdula, który stwierdził, że wiersz „wspiera »radosny i niewinny« rasizm”, czego efektem jest odtwarzanie „najgorszych uprzedzeń”. Korzystając z Twittera, napisał wówczas: „Tuwim był genialnym poetą, ale nawet największym zdarzają się utwory, które źle się zestarzały”.
Tuwim był genialnym poetą, ale nawet największym zdążają się utwory, które źle się zestarzały. Murzynek Bambo jest rasistowski i wspiera „radosny i niewinny” rasizm jak w przedszkolu w Kępnie, gdzie pracownicy odtwarzają najgorsze uprzedzenia. https://t.co/H63TrH2ISO
— Maciej Gdula (@m_gdula) June 1, 2021
Niewiele później poseł Gdula ocenił, że utrzymywanie „Murzynka Bambo” w kanonie lektur to przyzwolenie na rasizm. To, jak podkreślił, „udawanie, że nie ma tam rasistowskich treści i to zarówno na poziomie używania słowa »Murzyn«, jak i także na poziomie takim, że Bambo nie chce pić białego mleka, bo się go boi, nie chce się myć, »bo się wybieli«, jest jednak przyzwoleniem na rasizm, taki »codzienny, radosny, naiwny«”.
Zdaniem polityka wiersz Tuwima, jeśli już miałby pojawiać się w szkołach, to z odpowiednim komentarzem. „Nie uczymy dzieci powiedzonek antyżydowskich z XX-lecia międzywojennego, więc także i ten wiersz raczej należy skierować na boczne tory lub opowiadać o nim krytycznie” – powiedział.
„Gorąca sympatia do ciemnoskórego bohatera”
Gduli odpowiedziała wówczas między innymi Ewa Tuwim-Woźniak, córka poety, która wskazując na zakończenie wiersza („Szkoda, że Bambo czarny, wesoły nie chodzi razem z nami do szkoły”), zapewniała, że autor zachęcał do serdecznego przyjęcia chłopca o innym kolorze skóry do swojego grona.
Na łamach „Gazety Polskiej Codziennie” córka zmarłego w 1953 roku Tuwima podkreślała, że zapomnienie, iż poeta „wyraził gorącą sympatię do ciemnoskórego bohatera jednego ze swoich wierszy”, byłoby nie tylko krzywdą dla twórcy, ale i dla wszystkich dzieci.
I tak w kółko – chciałoby się powiedzieć. Spór powraca z pewną regularnością i zdecydowanie nie grozi mu rychłe zakończenie.
Wskazana (i pożądana) byłaby może zatem zmiana perspektywy?
Polaczek Stasiek
Ciekawe spojrzenie na sprawę pojawiło się na facebookowym profilu Mariusza Szczygła. „Polaczek Stasiek”, wiersz Krzysztofa Wychowałka, który powstał przy współpracy z pisarzem, ma być odpowiedzią dla wszystkich, którzy, jak zaznacza Szczygieł, „przekonywali go, że wierszyk »Murzynek Bambo« jest niewinny, nikogo nie obraża i w ogóle jest fajnym wierszykiem”.
„Polaczek Stasiek”, jak nie bez ironii podkreśla laureat Nagrody Literackiej „Nike” za książkę „Nie ma”, „może być naszą wizytówką w światowych elementarzach” i podejmuje się próby egzemplifikacji naszych narodowych cech.
Oto on:
Polaczek Stasiek na polskiej wsi mieszka.
W zębach koszulę ma ten koleżka.
Uczy się pilnie przez całe ranki
ze swojej polackiej pierwszej czytanki.
Mama powiada: idź przynieś mlika,
A on z owcami w szopie se znika.
Mama mu mówi: daj spodnie do prania
Bo z przodu zrobiła się na nich plama.
Szkoda, że Staś z kołtunem wesoły,
Nie chodzi razem z nami do szkoły.
„Szukamy też dobrych tłumaczy na różne języki, bo chcielibyśmy, aby dzieci na świecie zrozumiały jak najlepiej, co to znaczy być białym Europejczykiem”, dodał na zakończenie Mariusz Szczygieł.
Co sądzicie o podobnej próbie zwrócenia uwagi na wydźwięk Tuwimowskiego „Murzynka Bambo”? Czekam na wasze komentarze.
komentarze [219]
A już tak na marginesie, w 1935, gdy „Bambo” opublikowano, w erze bez telewizji ani kolorowych czasopism, wierszyk był pierwszym kontaktem polskiego dziecka z pojęciem czarnego człowieka. Czyli na swój sposób wyrabiał ogląd świata i robił robotę, bo murzynek kojarzył się dzieciakom mocno pozytywnie.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Podobno powieść Twaina "Przygody Hucka" też jest rasistowska.
Czekam na artykuł o rasizmie w "Przeminęło z wiatrem" ;)
Przeminęło z Wiatrem to już zdaje się chcieli usunąć z Netflixa czy innego streamingu, bo rasizm, ale ostatecznie wybroniło się wstawieniem na początek informacji, że to inne czasy i takie postawy/język dziś nie są tolerowane itd.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
I do czego to dochodzi.Zaczynamy się zachowywać jak w Ameryce, gdzie chcą zmieniać nieodpowiednie fragmenty książek.Jestem lewakiem i antyfaszystą i nic zdrożnego nie widzę w tym wierszu.I o ile wiem to w nazistowskich Niemczech wzięli się za palenie książek.A jedna z 12 tez głosi: "Jesteś odpowiedzialny za czystość języka i literatury! Twój Naród powierzył Ci obowiązek...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
,,jestem lewakiem" - akurat lewica pod różnymi hasłami, w tym tolerancji, dąży do tego szaleństwa od dawna.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Coś więcej na ten temat.Bo takie wypowiedzi nic nie znaczą.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Emocjonalna nędza lewactwa. Za chwilę każą rozebrać piramidy, bo niewolnicy budowali. Pytanie trudne do lewaków: czym się różni formalnie dokuczanie od pochwały? Jedno i drugie to subiektywna opinia, słuszna albo nie. Zła opinia może skrzywdzić, ale może też zmobilizować. Bezpodstawna pochwała potrafi za to zwieźć na manowce i wbić w pychę. Zabraniacie ludziom krytyki, ale...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Ze wszystkim zgoda... tylko z jednym nie: piramid nie budowali niewolnicy 😈 Ale zdaję sobie sprawę, ze gdyby goszyści się uparli to pokazaliby dowody w postaci kadrów z filmów holiłud 😁
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Za to gdzieś mi się obiło o uszy, aczkolwiek nie wiem ile w tym prawdy, że ponoć niewolnicy budowali Statuę Wolności w U.S.A. Może ktoś bardziej obyty w świecie to zweryfikuje.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
"Czym się różni formalnie dokuczanie od pochwały?" Różni się jedną istotną rzeczą, INTENCJĄ mianowicie (jeśli mowa faktycznie o dokuczaniu, a nie np. krytyce, zwłaszcza ten konstruktywnej); ten, kto dokucza, chce, by poddawany tym zabiegom poczuł się źle, poniżony, ośmieszony. Pochwała (znów: jeśli nie np. tylko ironiczna) ma w założeniu nagrodzić i gloryfikować poddawaną...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Słowa wylatują z książek i nikogo nie interesuje intencja autora. Ważny jest subiektywny odbiór czytającego i rozmówcy. Na tym polega cały problem, czego chyba nie rozumiesz. A o wrażliwości społecznej opowiadaj politykom tego świata, którzy wywołują wojny albo handlują bronią, albo jedno i drugie. My, zwykli ludzie, chcemy mieć wolność słowa.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
@Lis Gracki ,,Nieważne czego uczą w szkole, Kleopatra była czarna." 😝
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Widzę, że w krótkim czasie dyskusja pod wątkiem stała się i bogata, i gorąca.
Z jednej strony widzę tu odprysk szerszej dyskusji o wymowie niektórych dzieł literatury w świetle dzisiejszej wiedzy czy wrażliwości i tu można by zgodzić się z opinią Macieja Gduli, że niektóre dzieła (w tym i wiersze) nieszczególnie ładnie się starzeją.
W ślad za tym wątkiem podąża dyskusja o...
Oto rasizm: https://www.youtube.com/watch?v=T2ga7Uz3OTE
...naprawdę?
Tylko że wiersz Tuwima był żartobliwą rymowanką dla dzieci bez negatywnych skojarzeń i intencji, a ojkofobiczny i faktycznie rasistowski wiersz Szczygła przedstawia młodego Polaka jako niedomytego, głupiego chłopka roztropka z zoofilskimi ciągotami. Szczerze? Gdybym spotkał tego człowieka na żywo to naplułbym mu w gębę, choć trochę śliny szkoda na takie indywiduum.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
jak się chce znaleźć problem to się znajdzie. Zawsze takie problemy są wynajdywane przez ludzi majętnych albo takich którzy nie muszą pracować na pełen etat, którzy nie mają co robić ze swoim czasem i po prostu się nudzą. Wielu obecnych 'pisarzy' nie dorasta Tuwimowi do pięt a chcieliby więc nie dziwi mnie to, że próbują go zrzucić z piedestału zamiast sami stworzyć coś...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
"Wiersz" panów jest żałosny. Ma na celu obrazić i pokazać w złym świetle Polaków. Szczerze, to nawet nie rozumiem co ma sugerować. I napewno nie jest odpowiednikiem Murzynka Bambo z prostego powodu: wiersz Tuwima miał polskiemu dziecku w przyjazny sposób pokazać, że są ludzie o innych kolorach skóry i że dzieci są wszędzie takie same, lubią się bawić, uciekają przed tym co...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
I to jest piękna parafraza! A nie zbiór kompleksów Autorów tego pożal się boże wierszyka...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Problem z tą rymowanką (o Bambo) nie polega na jakimś wydumanym rasizmie Tuwima. A to dlatego, że w Polsce słowo "murzynek" nie ma negatywnych konotacji - a raczej nigdy ich nie miało (patrz: historia Władysława Jabłonowskiego vel generała Murzynka), a już o czasach, w jakich żył Tuwim nie wspomnę.
Czy przerobienie tego wierszyka na polaczka -słowo ewidentnie nacechowane...
A propos Twojego PS: już zabroniono. W przepisach Thermomiksa był kiedyś przepis na murzynka z wiśniami. Teraz jest... na ciasto kakaowe z wiśniami.
Płetwy opadają.
Chciałabym... 😖
Zapisałam sobie ten przepis kiedyś w kolekcji, żeby go mieć pod ręką. I szukałam jakiś czas później. Nie znalazłam, bo szukałam pod hasłem "murzynek". Zajrzałam do kolekcji z ciastami, a tam - "ciasto kakaowe z wiśniami". Chory świat.
@luelle @kiran To brzmi jak żart, ale tak wygląda codzienność w lewackim świecie...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post