Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Uczta. Absolutne 10/10. Zakupiwszy tę pozycję, wahałam się, czy nie odświeżyć sobie najpierw "Czarodziejskiej góry". Nie udało się, ale nie żałuję, bo nie ma czego/do czego/jak porównywać.
Przepiękną, jeszcze ciepłą jesienią lwowski student Mieczysław przybywa do niemieckiego wówczas Sokołowska, aby leczyć swą chorobę "piersiową". Spotyka innych kuracjuszy, którzy leczą to samo, przede wszystkim sąsiadów z pensjonatu dla panów. Atmosfera pensjonatu wydaje się z pozoru przyjazna, ale dziwna, co już pierwszego wieczoru podkreśla choćby nowinka techniczna w postaci światła elektrycznego… Miecio od pierwszej strony budzi sympatię i współczucie, choć nie jest takim sobie zwyczajnym bohaterem. Czytelnik odkrywa powoli karty jego przeszłości – za którą młodzieniec tęskni, ale i wstydzi się jej, i chce ją ukryć, i próbuje się od niej odciąć. Obok niewątpliwej wrażliwości, delikatności, duszy niemalże poetyckiej – Miecio ma na przykład obsesję bycia śledzonym, która chwilami udziela się czytającemu. W ogóle we wspaniałych okolicznościach przyrody, w okolicy tętniącej zdrowiem i życiem to, co dzieje się z bohaterami jest jakieś niezdrowe, duszne, spocone, ziejące gorączką podlaną alkoholem… no, ten wątek pozostawiam do odkrycia…
Bohater, który nie przystaje do swoich czasów – ile razy już o tym było? Tymczasem Miecio jest nadwrażliwcem, choć moim pierwszym podejrzeniem było, że może tylko tak modnie opisanym? W tym kontekście bohaterowie rozmawiają o takim nowym, modnym słowie: znerwicowany… Chłopak nie lubi polowań, w ogóle to, co człowiek robi ze zwierzętami, wzbudza jego współczucie tudzież obrzydzenie (kaczka zabita na obiad, obraz przedstawiający zabitego zająca, wspomnienie pewnej zupy, wykwintny obiad z wątpliwej jakości składników…). Wiele, wiele tu do odkrycia…
Im dalej w powieść, tym dziwniej: miasteczko przypomina Mieciowi bajkowy obrazek z pudełka z pierniczkami, coś dziwnego dzieje się na strychu pensjonatu, jesienny las wzbudza coraz większy niepokój… Akcja przypomina okoliczne szczyty górskie albo regulujący tu życie wykres temperatury pacjenta: zwalnia, przyspiesza, zatrzymuje się, spada…
A zanim dowiemy się, z czym boryka się Miecio oraz co z tego wyniknie, dostajemy jeszcze genialny w mojej ocenie zabieg narracyjny: narrację w liczbie mnogiej, drugiego, tajemniczego narratora, podglądającego wszystkich zza zasłon, spod podłogi, spomiędzy szpar… Książkę pochłonęłam. Absolutnie warto!

Uczta. Absolutne 10/10. Zakupiwszy tę pozycję, wahałam się, czy nie odświeżyć sobie najpierw "Czarodziejskiej góry". Nie udało się, ale nie żałuję, bo nie ma czego/do czego/jak porównywać.
Przepiękną, jeszcze ciepłą jesienią lwowski student Mieczysław przybywa do niemieckiego wówczas Sokołowska, aby leczyć swą chorobę "piersiową". Spotyka innych kuracjuszy, którzy leczą to...

Wspomnienia niezrównanej komentatorki rzeczywistości, przedwojennej tancerki i aktorki kabaretowej, powojennej felietonistki m. in. "Szpilek" i "Przekroju". Z moich wspomnień Grodzieńska wyłania się jako przemiła, ciepła, ujmująca starsza pani, spokojnym, niskim głosem opowiadająca gdzieś w radiu czy telewizji o zamierzchłej (jak dla moich ówczesnych nastu lat) przeszłości.

Tu czytelnik dostaje solidną dawkę tejże przeszłości, przefiltrowaną przez wspomnienia autorki, jej męża Jerzego Jurandota oraz redaktorów pomocniczych w osobie żyjących bliskich autorce. Tytułowy urodzony przez "Niebieskiego Ptaka" to Fryderyk Járosy, znakomity przedwojenny reżyser, dyrektor kolejnych warszawskich kabaretów i konferansjer. Przy czym, pisząc: kabaretów, od razu zastrzegam: przedwojennych literacko-muzycznych scen kabaretowych, bo dziś kabaret bardzo się spauperyzował...

Fryderyk Járosy. Węgier z pochodzenia, Polak z wyboru. Po jego życiorys odsyłam do źródeł, bo książka opiera się wyłącznie na zestawieniu legendy przystojnego i charyzmatycznego gwiazdora z osobistą relacją, jaką połączyły go z autorką czasy wojenne. To wspólne ukrywanie się, wspólnie przeżywane niebezpieczeństwa, wzajemna troska, a przede wszystkim wspólne sposoby na przeżycie tego trudnego czasu owocnie, twórczo, optymistycznie i rozrywkowo. Grodzieńska wraz z Jurandotem i Járosym stworzyli paczkę przyjaciół na dobre i złe - a okres wojny tę przyjaźń zweryfikował i scementował. Przetrwała okupację i emigrację, aż do śmierci Járosy'ego w 1960 r.

Najpiękniejszy jest tu humor - niezrównana komentatorka rzeczywistości wojennej potrafi tak przedstawić najtrudniejsze nawet przeżycia, że czytelnik wybucha śmiechem w niespodziewanych momentach. To historia z kaloszami przy wizycie w siedzibie gestapo, Sikiewicz z masłem, program kabaretowy rozwijany w pokoiku za szafą, Leszki Białe i gotowanie bigosu "wyglądającego zupełnie jakby był z mięsem". Przy czym autorka zastrzega, że może mówić o niektórych sprawach lekko, bo to jej najpiękniejsze, omówione wielokrotnie z mężem wspomnienia. Przy czym (zastrzeżenie drugie) nie zawsze jest zabawnie. Wzruszająca historia śpiewaczki Heleny i jej malutkiej córeczki naprawdę wyciska łzy... Ha, historia jak wiele wojennych, a niezwykła jak każda z nich...

Grodzieńska bardzo się stara, aby to nie była książka o niej, dlatego dostajemy też piękne wspomnienia przedwojenne: z czasów, kiedy w kabaretach śpiewała Ordonka, piosenki pisali Tuwim i Hemar do muzyki Własta, Warszawa zachwycała się jeszcze Igo Symem, a na scenach modne były występy tak zwanych girlsów. Przepiękny kawał świata, którego już nie ma. Wszystko opisane bez pretensji, bez sensacji, delikatnie, z wyczuciem, z klasą. I z humorem.

Wspomnienia niezrównanej komentatorki rzeczywistości, przedwojennej tancerki i aktorki kabaretowej, powojennej felietonistki m. in. "Szpilek" i "Przekroju". Z moich wspomnień Grodzieńska wyłania się jako przemiła, ciepła, ujmująca starsza pani, spokojnym, niskim głosem opowiadająca gdzieś w radiu czy telewizji o zamierzchłej (jak dla moich ówczesnych nastu lat)...