Dom w ciemności napisany został przed drugą wojną światową, opublikowany tuż po niej. W owym czasie uważany za metaforę tego co wtedy się działo. Dziś można z pewnością powiedzieć, że jest opisem nie tylko tamtych zdarzeń (proroczym) ale ogólnie życia w państwie totalitarnym, a nawet w obozie pracy.

Jest to dosłownie mroczna opowieść o mieszkańcach pewnego domu, do którego nie dociera światło słoneczne, okna są czarne, noc i dzień wyglądają tak samo. Vesaas surowym i ascetycznym językiem opowiada tak samo surową i ascetyczną codzienność odmienionego domu, sprawiającego wrażenie przeklętego, zaczarowanego w negatywny sposób. Każdy dzień spowija ciemność, choć ludzie pracują, mają rodziny, dzieci chodzą do szkoły, czyli wydawałoby się, że wiodą w miarę normalny tryb życia, to atmosfera i warunki codzienne są tak ciężkie, że czytelnik czuje niemal fizyczny ciężar. Mamy tu tajemnicze i złowieszcze centrum, jego pracowników ale też ruch oporu i jego podziemne działania. Książka przypomina klimatem i tematyką Orwellowski Rok 1984, jednak jego bohaterowie żyli mimo wszystko w bardziej urozmaiconej, a nawet nowoczesnej rzeczywistości. Dom w ciemności jest przygniatający, porażający, nie daje wytchnienia, nie daje nadziei, jest tylko ciemność, ciemność i centrum. Rok 1984 zaskoczył mnie fantastyczną organizacją życia, jakże trafnym odkryciem stechnicyzowanej przyszłości. Dom natomiast jest uboższy, jego lokatorzy skupiają się właściwie na utrzymaniu podstawowych funkcji życiowych. I to ubóstwo jest dodatkowym elementem przygniatającym czytelnika i wzmacniającym nastrój beznadziei i ucisku.

Warto wspomnieć, a nawet trzeba, że przecież książka wciąga, intryguje, z zainteresowaniem śledzimy losy i wybory bohaterów, przygotowania do akcji zamachowych, rozterki i wątpliwości co wybrać, w końcu balansowanie na granicy dobra i zła. Bo to jest sednem sprawy, jak człowiek zachowuje się w sytuacjach podbramkowych, ekstremalnych, jakie motywy kierują jego działaniem i co wpływa na jego decyzje.

Czytajcie, bo Dom w ciemności aktualny jest nadal, pod każdą szerokością geograficzną i w każdym systemie politycznym. Dodatkową zaletą tego wydania jest piękne posłowie od tłumaczki, które przybliża sylwetkę pisarza i jego twórczość. Rzadko dziś takie notki spotykamy w książkach, nawet mniej znanych pisarzy, szkoda.

Dom w ciemności napisany został przed drugą wojną światową, opublikowany tuż po niej. W owym czasie uważany za metaforę tego co wtedy się działo. Dziś można z pewnością powiedzieć, że jest opisem nie tylko tamtych zdarzeń (proroczym) ale ogólnie życia w państwie totalitarnym, a nawet w obozie pracy.

Jest to dosłownie mroczna opowieść o mieszkańcach pewnego domu, do którego...