„Wtedy obydwa wojska głośnym okrzykiem uderzyły na siebie i natarczywą, pełna zapału stoczyły walką. Z obu stron odwaga, z obu stron równa zaciętość przeciągnęły bój do kilku godzin, i długi czas wątpliwy był los bitwy…”

Wydawać by się mogło iż historia stosunków polsko- krzyżackich i wojen toczonych na przestrzeni wieków z Zakonem jest tak dokładnie zrelacjonowana, opisana i udokumentowana iż nie kryje już przed nami żadnych tajemnic. Okazuje się jednak iż wiele jest nadal w tej materii do odkrycia, wyjaśnienia i odkłamania, o czym doskonale świadczy niniejsza publikacja.

Spotkałem się kiedyś z opinią iż to że Królestwo Polskie znajdowało się w owych czasach nieco na uboczu wielkiej międzynarodowej polityki i wydarzeń z nią związanych, w niedalekiej przyszłości miało na nas zemścić. Nasi władcy, wielcy możni i rycerstwo ( z nielicznymi wyjątkami) nie wzięli udziału w wyprawach krzyżowych, a tym samym nie mieli możliwości i okazji przyjrzenia się walce i działalności wielkich zakonów rycerskich. Gdyby tak było Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie nigdy nie zagościł by na naszych ziemiach (przykład węgierskiego króla Andrzeja II jest aż nadto wymowny), a historia tej części Europy mogła by wyglądać zupełnie inaczej. Trudno odmówić racji temu poglądowi, co nie zmienia jednak faktu, iż stało się jak się stało i nic tego nie zmieni…

Książka Witolda Mikołajczaka to wnikliwa i wielopłaszczyznowa analiza stosunków polsko-krzyżackich i tego jak kształtowały one na przestrzeni setek lat, od roku 1226 i sprowadzenia Zakonu przez Konrada Mazowieckiego, aż do jego upadku. Niezwykle obrazowo kreśli historię konfliktów zbrojnych polskiego i niemieckiego rycerstwa począwszy od przygranicznych potyczek, lokalnych starć zbrojnych po wielkie bitwy tego czasu. Wliczając w to min: bitwę pod Płowcami za panowania Władysława Łokietka, walki o Pomorze i Ziemię Chełmińską w latach 1327-1332, Wielkopolskę i Kujawy, panowanie Władysława Jagiełły i Wielką Wojnę z zakonem w1409-1411 ( Grunwald, Koronowo, oblężenie Malborka), wojnę golubską 1414-1422, lata 1431-1435 i bitwę pod Wiłkowierzem.

Ukazuje nam z duża dbałością o szczegóły, co legło u przyczyn tych konfliktów, jakie były ich początki, dokładny przebieg zdarzeń oraz konsekwencje dla obydwu stron. Wplecione jest to umiejętnie w szeroki rys historyczny tamtych czasów i panujących w Europie doby średniowiecza skomplikowanych stosunków politycznych, ekonomicznych, religijnych, społecznych i militarnych, wzajemnych relacji, sporów i zależności. Również tego największego, papiesko- cesarskiego o to, kto będzie dominował w chrześcijańskim świecie. Opisuje działania naszych zmieniających się królów i władców, wielkich krzyżackich mistrzów, oraz skutki wydarzeń rozgrywających się w naszym sąsiedztwie( Rzesza Niemiecka, Litwa, Czechy, Węgry, Ruś), mające bezpośredni lub pośredni wpływ na to co działo się nad Wisłą.

Wiele dowiadujemy się o samej organizacji Zakonu Krzyżackiego militarnej i gospodarczej, o tym, co stanowiło o jego sile i potędze i wpłynęło na jego tak wielki sukces osiągnięty na ziemiach polskich. Autor wiedzie nas po krętych, obłudnych meandrach dyplomacji, pajęczej sieci średniowiecznego wywiadu, propagandy i dezinformacji odgrywającej nie mniejszą role niż orężne starcia.

Stawia hipotezy, prowadzi polemikę, mierzy się z wiekowymi mitami, historycznymi naleciałościami, rzuca nowe światło na wydawałoby się znane nam wszystkim wydarzenia: starcie pod Płowcami, dokładny przebieg bitwy pod Grunwaldem, kontrowersje dotyczące oblężenia Malborka i wiele innych.

To co w tej książce podobało mi się najbardziej, oprócz oczywistych walorów historycznych i treściowych oraz doskonałego merytorycznego przygotowania autora, to to iż mimo tego iż jest to publikacja typowo historyczna, napisana jest w sposób niezwykle ciekawy, prosty i zrozumiały nawet dla zupełnego laika. Bardzo podnosi to jego walory czytelnicze i dostępność dla szerokiego grona odbiorców. Całość wzbogacona jest licznymi zdjęciami, rysunkami i mapami dokumentującymi ten burzliwy okres naszych dziejów, oraz przykuwająca wzrok okładką.

To znakomita pozycja dla wszystkich pasjonatów naszej historii, rycerstwa, zbrojnych średniowiecznych zmagań, oraz realiów rządzących tą fascynująca, choć niekiedy i mroczną epoką.

„Wtedy obydwa wojska głośnym okrzykiem uderzyły na siebie i natarczywą, pełna zapału stoczyły walką. Z obu stron odwaga, z obu stron równa zaciętość przeciągnęły bój do kilku godzin, i długi czas wątpliwy był los bitwy…”

Wydawać by się mogło iż historia stosunków polsko- krzyżackich i wojen toczonych na przestrzeni wieków z Zakonem jest tak dokładnie zrelacjonowana,...