Miejscami podejście nazbyt krytyczne do postaci Edwarda Gierka, wręcz na siłę szukanie negatywów, ale ogółem doskonała praca pokazująca dokładnie jego drogę od nastolatka pracującego w kopalni do przywódcy kraju. Dla niektórych publikacja może być nawet nazbyt naszpikowana informacjami, lecz według mnie bez nich trudne byłoby zrozumienie postaci Gierka. Jakbym miał się czegoś przyczepić, to przytaczane życiorysy innych działaczy PZPR-u umieściłbym raczej w przypisach niż w treści.

Mam nadzieję, że autor zgodnie z zapowiedzią zrobi odpowiednią kwerendę i w przyszłości doczekamy się kolejnej części poświęconej samym rządom I sekretarza.

Miejscami podejście nazbyt krytyczne do postaci Edwarda Gierka, wręcz na siłę szukanie negatywów, ale ogółem doskonała praca pokazująca dokładnie jego drogę od nastolatka pracującego w kopalni do przywódcy kraju. Dla niektórych publikacja może być nawet nazbyt naszpikowana informacjami, lecz według mnie bez nich trudne byłoby zrozumienie postaci Gierka. Jakbym miał się...

Gdy zobaczyłem na Wrocławskich Targach Dobrej Książki książkę Szumiły, od razu ją zakupiłem, bardzo bowiem interesuje mnie osoba jej bohatera. To pierwsza poważna biografia Gierka, trudno bowiem za takie uznać hagiografię Rolickiego czy pamflet Gajdzińskiego, zresztą obie książki mają bardziej dziennikarski niż naukowy charakter. Od razu zastrzeżenie, omawiana pozycja kończy się na roku 1970, kiedy to Gierek dochodzi do władzy, ale autor zapowiada dalsze tomy biografii.

Rzecz zaczyna się po bożemu, od opisu trudnego dzieciństwa bohatera (gdy miał 2 lata, jego ojciec zginął w kopalni),emigracji do Francji, pracy w tamtejszej kopalni, wydalenia z Francji, powrotu do Polski. Jest wreszcie emigracja do Belgii, gdzie w czasie wojny Gierek pracował w kopalni, a potem wrócił do kraju. Przy okazji, legendy o wielkiej roli bohatera książki w tamtejszym ruchu komunistycznymi są tylko wymysłami.

W kraju Gierek, syn robotnika i sam robotnik zaczął robić szybką karierę partyjną. W roku 1949 wysłano go, wraz z wielu innymi działaczami, do Centralnej Szkoły Partyjnej, aby ich politycznie i ogólnie podszkolić. Zachowała się jego charakterystyka z tego okresu, zwróćmy uwagę na styl: „Przyszedł na szkołę ze słabym przygotowaniem. Mocny grzbiet partyjny i solidny stosunek do nauki sprawiły, że poczynił poważne postępy, jakkolwiek był poważnie obciążony pracą partyjną na Szkole. Nadaje się na odpowiedzialne stanowisko w KW.” (s.108)

Pracował potem w Warszawie, był dosyć blisko z Bierutem, którego dobrze wspominał jako kulturalnego, skromnego polityka. Potem w pracy politycznej sam zachowywał się trochę jak Bierut. Co ciekawe, w tych latach został inżynierem górnictwa, mając tylko ukończoną szkołę powszechną. Było to możliwe dzięki uchwale z 1948 r., która umożliwiała nadanie tytułu inżyniera robotnikom posiadającym co najmniej 10-letnią praktykę kierowniczą. Nie matura lecz chęć szczera...

W roku 1956 przeniósł się do Katowic, w czasach swoich rządów autentycznie dbał o region, walczył o wyższe płace i lepsze warunki pracy dla robotników, mocno rozwinął budownictwo, budował parki rozrywki. Ściśle wtedy współpracował z Jerzym Ziętkiem, który do dziś jest świetnie wspominany w regionie, zresztą postawiono mu pomnik w Katowicach. Obaj ogrywali władze centralne w Warszawie, zachowując w regionie dużą część wypracowanych środków, nieprzypadkowo mówiono w owych czasach o Śląsku i Zagłębiu: polska Katanga.

Jednocześnie bohater książki utrzymywał dobre stosunki z Sowietami – to był warunek podstawowy, by zrobić karierę partyjną w PRL-u – i powoli budował swoją pozycję w kraju jako dobrego gospodarza i sprawnego administratora. Cierpliwie czekał na upadek Gomułki i wreszcie się doczekał.

Książka jest napisana solennie, prawdę mówiąc nieco nudno, ale to rzetelne, poważne, oparte na źródłach dzieło. Zdecydowanie wolę Szumiłę od powierzchownego efekciarza Gajdzińskiego.

Gdy zobaczyłem na Wrocławskich Targach Dobrej Książki książkę Szumiły, od razu ją zakupiłem, bardzo bowiem interesuje mnie osoba jej bohatera. To pierwsza poważna biografia Gierka, trudno bowiem za takie uznać hagiografię Rolickiego czy pamflet Gajdzińskiego, zresztą obie książki mają bardziej dziennikarski niż naukowy charakter. Od razu zastrzeżenie, omawiana pozycja...

Edward Gierek to postać znana chyba wszystkim. W ostatnich latach nieco odkurzona za sprawą książek, czy filmu. Z jednej strony człowiek sukcesu, który przyczynił się do modernizacji ruchu społeczno- gospodarczego. Epoka gierkowska to bez wątpienia okres, kiedy było dobrze, ale z drugiej było tak bardzo źle. Jak to mówią raz na wozie, a raz pod wozem. Nie można tej postaci rozpatrywać zero-jedynkowo, ale by ją zrozumieć, trzeba sięgnąć do samego wnętrza. Wnętrza Edwarda Gierka.

Książka Szumiło skupia się na drodze przywódcy do władzy. Pierwsze kroki we Francji i Belgii, powrót do kraju i początkowe posunięcia w polityce. Trzeba przyznać, że autor sięgnął do wielu materiałów. Ilość pozycji bibliograficznych jest imponująca. Zagraniczne archiwa, monografie, czy wzmianki prasowe to tylko niektóre pozycje, do jakich sięgnął Szumiło. Z jednej strony jest to niewątpliwy plus, ale z drugiej odnoszę wrażenie, pozycja jest kopią tychże materiałów. Trzysta pięćdziesiąt stron i ponad tysiąc przypisów robi wrażenie. Niestety obawiałam się, że po takiej ilości pozycja będzie lekturą z gatunku od przypisu do przypisu. Bez głębszej analizy i refleksji. Muszę przyznać, że nigdy nie spotkałam się, by nawet książki naukowe miały tyle odnośników. Poprzez taką narrację miała poczucie, że książka jest chaotyczna. Urwane zdania pozostawione bez komentarza sprawiły, że niezwykle trudno było mi przebrnąć przez lekturę.

Gierek. Droga do władzy nie jest lekturą dla początkujących, którzy dopiero poznają sylwetkę Gierka. Mnogość nazwisk i nazw własnych może przyprawić o zawrót głowy. Raz jedno nazwisko, raz drugie, potem znowu wracamy. I jeszcze raz i jeszcze raz. W pewnym momencie musiała zastopować moje czytanie, bo nie wiedziałam kto, co i z kim. Czytelnik, który zna historię najnowszą, lub pasjonuję czy postacią Gierka z pewnością znajdzie tu coś dla siebie. Autor w dość zgrabny sposób połączył klasyczną biografię z powieścią albo wręcz monografią, patrząc na ilość przypisów, tworząc przy tym miejscami dość ciekawą pozycję.

Mam jednak problem z zakończeniem, które nie daje przestrzeni do rozważań, a jest napisane pod konkretną tezę. Jaką? To już musicie sami sięgnąć po książkę.


Książka z Klubu Recenzenta serwisu nakanapie.pl.

Edward Gierek to postać znana chyba wszystkim. W ostatnich latach nieco odkurzona za sprawą książek, czy filmu. Z jednej strony człowiek sukcesu, który przyczynił się do modernizacji ruchu społeczno- gospodarczego. Epoka gierkowska to bez wątpienia okres, kiedy było dobrze, ale z drugiej było tak bardzo źle. Jak to mówią raz na wozie, a raz pod wozem. Nie można tej postaci...

Im jestem starszy, tym bardziej staję się świadomy ogromu posiadanych przeze mnie braków w edukacji historycznej. W minionym roku miałem okazję przeczytać książkę Piotra Gajdzińskiego „Czas Gierka. Epoka socjalistycznej dekadencji”, która w podobnym stopniu mnie zaciekawiła oraz… zawstydziła.

Tak niewiele wiem o epoce (słusznie) minionej. W przestrzeni publicznej trwała wówczas kampania społeczna, której sloganem było: „GDAŃSK PAMIĘTA – grudzień 1970, 1981”. Miałem wtedy refleksję, że aby móc o czymś pamiętać – trzeba naprzód o tym wiedzieć. Dlatego staram się sięgać po książki historyczne i nadrabiać zaniedbania, za które nie mogę przecież winić tylko dziurawej i nie najlepiej realizowanej podstawy programowej. Minęło już tyle lat od lekcji historii, że bez problemu mógłbym (a nawet powinienem) wypełnić wszystkie luki poznawcze z czasów szkolnych.

Wspomniana książka Piotra Gajdzińskiego była świetnym wstępem do poznania dekady Gierka. Przedstawiała głównych i drugoplanowych „graczy” lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Dotykała najróżniejszych zagadnień życia codziennego, od pracy po czas wolny. Wiele tam było ciekawostek i zabawnych (bo dziś już można się szczerze z tego zaśmiać) anegdot. Szczerze polecałem lekturę „Czasu Gierka”. Tak jak teraz polecam Wam sięgnięcie po książkę Mirosława Szumiło.

W „Gierek. Droga do władzy” skupia się on na sylwetce pierwszego sekretarza, który zasiadał u sterów naszego państwa przez niemalże całą dekadę lat 70-tych. O ile Piotr Gajdziński dostarczył nam ogólny szkic, o tyle monografia Mirosława Szumiło jest obrazem pełnym detali. Autorowi tej książki należy się uznanie przede wszystkim za to jak wielką pracę wykonał przy zbieraniu materiałów źródłowych. Choć nie brakuje pozycji poświęconych osobie Edwarda Gierka, to jednak zdaje się, że żadna z dotychczas dostępnych nie jest aż tak wnikliwa.


Szumiło w swojej pracy sięgnął do wielu dokumentów znajdujących się w archiwach rosyjskich, które dotychczas pozostawały niezbadane (a teraz na powrót stały się niedostępne). Analizując najróżniejsze materiały, wczytując się we wspomnienia i pamiętniki oraz prowadząc rozmowy z rodziną i współpracownikami Edwarda Gierka, autor stara się odmalować prawdziwy portret pierwszego sekretarza. Nie ukrywa tu pewnych cieni, ale też szczerze wspomina o „blaskach”. Edward Gierek był bez wątpienia osobą nietuzinkową, która do dziś budzi niemałe emocje. Nie bez powodu wielu z pewnym rozrzewnieniem wspomina epokę Gierka.


Jeśli szukacie naukowego, wnikliwego opracowania życia Edwarda Gierka – zdecydowanie polecam Wam tę książkę. Jest ona napisana przystępnym językiem, a jednocześnie umocowana w materiale źródłowym. Autora warto też pochwalić za to, że prezentuje nam więcej informacji niż dotychczasowe opracowania, z tej części życia Edwarda Gierka, kiedy nie był on jeszcze u steru władzy. Z „Gierek. Droga do władzy” dowiemy się o jego młodości we Francji i Belgii. Poznamy przebieg kariery w kraju, śledząc wspinanie się po kolejnych szczeblach politycznej kariery. Będziemy mogli zajrzeć za kulisy i zbadać związki Gierka z Moskwą.

Lektura tej książki obala sporo mitów, które narosły przez lata wokół postaci pierwszego sekretarza. Na koniec każdy z czytelników będzie mógł sam odpowiedzieć sobie na pytanie czy Edward Gierek był ideowym komunistą czy może po prostu karierowiczem.

Szczerze polecam.

Książka z Klubu Recenzenta serwisu nakanapie.pl.

Im jestem starszy, tym bardziej staję się świadomy ogromu posiadanych przeze mnie braków w edukacji historycznej. W minionym roku miałem okazję przeczytać książkę Piotra Gajdzińskiego „Czas Gierka. Epoka socjalistycznej dekadencji”, która w podobnym stopniu mnie zaciekawiła oraz… zawstydziła.

Tak niewiele wiem o epoce (słusznie) minionej. W przestrzeni publicznej trwała...

Mirosław Szumiło, „Gierek. Droga do władzy, czyli świetne połączenie faktów i języka!

„Gierek uważał m.in. za konieczną produkcję taniego samochodu dostępnego dla każdego robotnika. Zamierzał przenieść produkcję „syrenki” z Warszawy na Śląsk do czasu zakupu zagranicznej licencji na średniolitrażowy wóz. Rakowskiemu mówił: Mamy przygotowane wszystko do produkcji syrenki, nawet nową karoserię już mamy. W pierwszym roku damy 50 tysięcy samochodów”. [s. 288]

Nie mam pojęcia, ile jeszcze będziemy się zastanawiać nad Gierkiem i jego czasami. Może długo, ponieważ spłata długów, zaciągniętych za jego rządów zajęła nam, literalnie nam wszystkim, ponad czterdzieści lat. Warto się przyglądać temu okresowi, bo sporo nas może nauczyć o współczesności. Wielu polityków, którzy dziś rządzą lub siedzą w ławach opozycji, to dzieci epoki Gierka. No, ale nic to, to nie jest o teraźniejszości, tylko o dobrej, naprawdę bardzo dobre książce biograficznej.

„Na zajmowanym stanowisku Gierek zarabiał przyzwoitą kwotę 33 500 zł miesięcznie. Doskwierała mu jednak trudna sytuacja mieszkaniowa. Z żoną i synami gnieździł się w dwuizbowym domu w Zagórzu razem z matką. Męczące były też zapewne dojazdy z Zagórza do siedziby Komitetu Wojewódzkiego w Katowicach. Postanowił zatem ponownie zastosować szantaż, czyli groźbę odejścia z aparatu partyjnego, aby upomnieć się o przydział mieszkania w mieście”. [s.92]

Mirosław Szumiło to porządny, rzetelny naukowiec z krwi i kości. Nie leci z narracją, nie rzuca na lewo i prawo tezami, które w faktach nie mają poparcia. Nie demonizuje ale i nie idealizuje ani człowieka, ani epoki.
Jeśli weźmiecie do ręki tę książkę, a naprawdę uważam, że miłośnicy historii współczesnej powinni po nią sięgnąć, to zauważycie jak skrupulatnie wykonana jest przedstawiona w niej praca naukowa. To jest coś, co zachwyca. I nie myślcie, że to nudne, albo że szkodzi książce! Nic z tego! Bibliografia i przypisy pokazują jedynie jak Szumiło pracuje. Z jaką pieczołowitością zbierał dokumenty, czytał gazety, pisma, okólniki, akta, nawet te, do których już nie mamy dostępu!

I wiecie co? „Gierek. Droga do władzy” to książka, która jest niesamowicie faktograficznie i dokumentacyjnie bogata A MIMO TO (przepraszam za emfazę w caps locku) nie jest ciężka! Czyta się ją świetnie, choć nie jest to beletrystyka i akcji jako takiej nie ma. Ale autor umie pisać, oh, jak umie! Tworzy z faktów, dat, nazwisk, cytatów kapitalną tkaninę rzeczywistości, z której strona po stronie wyłania się portret Edwarda Gierka, od jego wczesnego dzieciństwa (a nawet dzieciństwa jego rodziców) po ro 1970, kiedy Gierek został I Sekretarzem KC PZPR

Gierek fascynuje, Gierek złości, irytuje. Jest symbolem dawnego porządku, ale jakoś tak uciekł przed anatemą, która stała się częścią historii jego partyjnych kolegów. Dlaczego? Przeczytajcie „Gierka” Mirosława Szumiły. Może zobaczycie jak kreował swój wizerunek, jak potrafił przekonać, że jest kimś innym.

Zobaczycie portret człowieka, który umiejętnie buduje pozycję. Wie, kiedy docisnąć, kiedy się wycofać. Kiedy zaangażowanie mu się nie opłaca lub będzie niebezpieczne, a kiedy da mu realną władzę.
Widzimy człowieka, który nagina rzeczywistość i fałszuje własną historię, by wypaść lepiej, by mieć lepszy start w życiu. Który wygląda jowialnie, ale jest równie bezwzględny jak starzy wyjadacze partyjnych wojenek.

„Młodego Gierka nie aresztowano wraz z grupą prowodyrów strajku, a znane nam źródła nic nie wspominają o jego aktywnej roli w akcji strajkowej górników. Mimo to w pierwszym zachowanym życiorysie Gierka jako członka PPR, napisanym w Brukseli w październiku 1946 roku wylicza on nieskromnie swoje rzekome zasługi: Byłem współorganizatorem trzech strajków okupacyjnych w Leforest: dwóch w łaźni, jednego na dole, po tym ostatnim zostałem aresztowany i po dwóch tygodniach wydalony z Francji. Dwa lata później, po powrocie do Polski, przedstawił on jeszcze bardziej rozbudowaną wersję swojego uczestnictwa z tych wydarzeniach […] Tymczasem ze współorganizatora strajków w Leforest, uczynił się już ich przywódcą. Okres rzekomego aresztowania wydłużył z dwóch do trzech tygodni. Żadne z tych twierdzeń nie znajduje potwierdzenia w wiarygodnych źródłach”. [s.41]

Nie wiem, co czytało mi się lepiej: młodość i czasy emigracji czy historię walk wewnętrznych i pięcia się po drabinie władzy? Nie mam pojęcia, ale wiem, że „Gierek. Droga do władzy” Mirosława Szumiły zostanie na mojej półce.
Wiecie dlaczego? Bo tak powinno się pisać rzetelne książki historyczne. Tak powinna wyglądać porządna biografia. Mało pitu-pitu, dużo faktów, warsztat historyczny na najwyższym poziomie, piękny język, obiektywne podejście.
Jeśli się jeszcze nie zorientowaliście, to bardzo polecam tę pozycję. A Klubowi Recenzenta portalu nakanapie.pl dziękuję za możliwość przeczytania tej książki.

Mirosław Szumiło, „Gierek. Droga do władzy, czyli świetne połączenie faktów i języka!

„Gierek uważał m.in. za konieczną produkcję taniego samochodu dostępnego dla każdego robotnika. Zamierzał przenieść produkcję „syrenki” z Warszawy na Śląsk do czasu zakupu zagranicznej licencji na średniolitrażowy wóz. Rakowskiemu mówił: Mamy przygotowane wszystko do produkcji syrenki,...