Oficjalnie władza w Polsce Ludowej należała do „ludu pracującego miast i wsi”, w rzeczywistości jednak rządy sprawowały uprzywilejowane grupy działaczy partyjnych PPR, a następnie PZPR. Nasza wiedza na temat elit komunistycznych, mechanizmów ich powstawania i funkcjonowania, wciąż jest niewystarczająca. Aby ją poszerzyć, oddajemy do rąk czytelników niniejszy tom studiów, w którym poruszono szerokie spektrum problemów badawczych, począwszy od ruchu komunistycznego w II Rzeczypospolitej. Wychodząc od metodologii badań nad elitami i socjologicznych definicji, naszkicowano portrety zbiorowe powojennych elit partyjnych zarówno na poziomie centralnym, wojewódzkim, jak i lokalnym. Na przykładach sylwetek wybranych działaczy ukazano drogi wiodące na szczyty władzy, a także przypadki załamania kariery w aparacie partyjnym. Część zamieszczonych w tomie artykułów stanowi podsumowanie dotychczasowych badań, inne wytyczają nowe kierunki badawcze. Całość składa się na syntetyczny obraz elit komunistycznych w Polsce w XX wieku.