Po wtopie, ale takiej naprawdę dużej, jaką była Spowiedź Himmlera Bellona chyba chce się zrehabilitować. Wydają nadal swoje, ale częściej w moje ręce wpadają naprawdę wartościowe pozycje. Tak jest też z pracą W obliczu wojny.
Piotr Kołakowski, a właściwie profesor doktor habilitowany obecnie jest związany z Uniwersytetem Pomorskim w Słupsku. Naukowo zajmuje się najnowszymi dziejami Polski i świata. W swoich pracach bardzo dużo miejsca poświęca zagadnieniom wywiadu i kontrwywiadu różnych krajów. W obliczu wojny ukazała się w 2023 r. nakładem Bellony. Dostałem zatem pozycję napisaną faktycznie przez fachowca i specjalistę w tej dziedzinie.
Pierwsze, co rzuca się w oczy, to wygląd. Książka jest naprawdę potężna, ma ponad 700 stron. Jest w twardej, szytej oprawie. Ostatnio recenzowałem pracę Jonathana Dimbleby'ego o operacji Barbarossa i Anglik nie ma zupełnie startu. W obliczu wojny jest równie monstrualne, ale ciężar gatunkowy jest znacznie większy. Prof. Kołakowski już od samego początku wrzuca czytelnika na głęboką wodę opisując z niezwykłą dokładnością i szczegółowością organizację polskiej dwójki, czyli Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego na przestrzeni całego okresu międzywojennego. Opisana jest cała struktura wraz ze zmianami czy to personalnymi, czy to organizacyjnymi. W kolejnej części autor omawia element po elemencie wszystkie polskie placówki w Niemczech i ich zadania. Jest tego mnóstwo. Nie zmieniając stopnia dokładności w kolejnych rozdziałach opisane jest rozpoznanie stanu przygotowań Niemiec do nadciągającej wojny. Ostatnia część poświęcona jest współpracy polskiej dwójki ze służbami innych państw. Oprócz zadań czy struktury organizacyjnej opisane są różne działania wywiadu i głośne sprawy. Że wymienię tu tylko sprawę majora Sosnowskiego czy złamanie Enigmy przez naszych kryptologów (szczerze, gdyby profesor pominął Enigmę, to naprawdę źle by świadczyło o nim i jego książce). Jest mnóstwo zdjęć, są mapy, czyli wszystko, czego potrzeba do szczęścia. Niestety, największa zaleta W obliczu wojny jest jednocześnie jej największą wadą. To jest zebrana kompletna historia wywiadu wojskowego w III Rzeszy. Czas nie jest może zbyt długi, ale ilość materiału w zasadzie powala. To nie jest książka, którą się będzie czytało do poduszki. To nie jest pozycja, którą można czytać dla przyjemności. To, niestety, niestrawna kobyła, po którą będzie się sięgało pisząc jakieś syntezy czy opracowania naukowe. Profesor odwalił naprawdę kawał porządnej roboty tworząc tę pracę. Przygotował w zasadzie kompletny podręcznik, bez którego nie obejdzie się żadne opracowanie dotyczące przygotowań wojennych Polski i Niemiec czy omawiające sprawy wojskowe II RP. Fantastyczna rzecz dla niezwykle wąskiego grona wyspecjalizowanych odbiorców. Biorąc pod uwagę ilość materiałów, które profesor wykorzystał w W obliczu wojny mogę się tylko zastanawiać, czy zostało coś do dopowiedzenia. Oczywiście, mnóstwo dokumentów przepadło wraz z zawieruchą wojenną, ale spośród tego, co nam zostało i jest dostępne, czy jest jakieś zagadnienie, którego profesor nie poruszył. Ale to moje luźne dywagacje. Czy dla autora jest to opus magnum nie wiem, ale dla mnie na pewno jest magnum. Poziom szczegółowości i dokładność porażają. Niestety, nie udało mi się znaleźć informacji, czy profesor już napisał podobny podręcznik, albo ma w planach, o referacie Wschód, czyli, w dużej mierze, wywiadzie polskim w Związku Radzieckim. Inna sprawa czy to w ogóle wykonalne. Zabrakło mi też w książce jednej rzeczy – słownika najważniejszych pojęć (tak jak macie słowniki wyrazów obcych z almanachem i pierwsze, co sprawdzacie, to słowo almanach). Wiem, że specjaliści w temacie wywiadu doskonale znają te kwestie, ale dla podobnego do mnie laika odróżnienie wywiadu głębokiego od płytkiego nie jest takie jasne. Podobnie nie wiem co to dokładnie są placówki limitrofowe.

Po wtopie, ale takiej naprawdę dużej, jaką była Spowiedź Himmlera Bellona chyba chce się zrehabilitować. Wydają nadal swoje, ale częściej w moje ręce wpadają naprawdę wartościowe pozycje. Tak jest też z pracą W obliczu wojny.
Piotr Kołakowski, a właściwie profesor doktor habilitowany obecnie jest związany ...