Autor nazwał swoje dzieło powieścią dokumentalną, jeden z recenzentów na LC reportażem historycznym, zaś rosyjski krytyk nawet balladą dokumentalną. W istocie to w gruncie rzeczy historyczna, świetnie udokumentowana gawęda o zapomnianych, aczkolwiek niemal nieprawdopodobnych wydarzeniach.
Słowo Jakucja kojarzy się przeciętnemu czytelnikowi co najwyżej z biegunem zimna w Wierchojańsku, zainteresowanym historią i literaturą z Wacławem Sieroszewskim (cytowanym w książce),który wykorzystał zesłanie tam w celu prowadzenia badań etnograficznych wśród Jakutów. Ale mało kto słyszał o powstaniu w tym regionie w latach 1922-1923, którego dzieje były naprawdę frapujące. Parafrazując Churchilla - jeszcze nigdy od tak niewielu nie zależało tak wiele na tak olbrzymim obszarze – w czasie walk niemal całkowicie zaśnieżonym (jadący wierzchem na reniferze(!) mieli nogi po kolana w śniegu).
Jakucja ma bowiem wielkość połowy Europy, a średnie odległości pomiędzy większymi osadami z drewnianymi domami wynosiły tam … kilkaset wiorst (i tyleż kilometrów). Żadna ze stron konfliktu – czerwoni – czyli bolszewicy (ale i ci, którym było na tym etapie z nimi po drodze) oraz biali – a właściwie zieloni, a tak naprawdę to i z tym różnie – nie dysponowała siłami większymi niż … kilkuset ludzi. W kluczowej bitwie kampanii brało udział po około 200 żołnierzy z każdej strony.
Osią akcji są dwie postacie – syberyjski młody generał Anatolij Piepieljajew, próbujący wesprzeć jakuckich powstańców przeciwko bolszewikom i najlepszy dowódca tych ostatnich – Łotysz Iwan (Jons) Strod, nazywany przez autora (i wrogów wśród radzieckich oficjeli) anarchistą, chociaż to określenie mocno na wyrost. Józefowicz przedstawia obie strony i ich bohaterów neutralnie, uwypuklając ich silne i słabe strony, pochodzenie, rodziny a później dalsze losy. Pokazuje dramat Syberii w trakcie wojny domowej w Rosji, gdzie – jak w „Doktorze Żywago“ – biali i czerwoni na przemian niesamowicie łupili chłopów mówiąc, że robią to w ich interesie. Spośród tych pierwszych tylko Piepieljajew usiłował to zmienić, wznosząc biało-zielony, a nie monarchistyczny sztandar.
Leonid Józefowicz ma lekkie pióro (podobnie jak znakomity tłumacz – Henryk Chłystowski). Książkę po prostu pochłania się, czekając na ciąg dalszy i rozwój sytuacji. Jednocześnie podaje źródła informacji, nie unikając cytatów.
Wisienką na lodowo-śniegowym torcie są ostatnie rozdziały. Czytając można postawić sobie pytanie – to kto i czy rzeczywiście ktokolwiek – tam wygrał? Świetny materiał na scenariusz filmowy.
Książka przeczytana w ramach grudniowego wyzwania LC – pozycje „śniegowe“.

Autor nazwał swoje dzieło powieścią dokumentalną, jeden z recenzentów na LC reportażem historycznym, zaś rosyjski krytyk nawet balladą dokumentalną. W istocie to w gruncie rzeczy historyczna, świetnie udokumentowana gawęda o zapomnianych, aczkolwiek niemal nieprawdopodobnych wydarzeniach.
Słowo Jakucja kojarzy się przeciętnemu czytelnikowi co najwyżej z biegunem zimna w...

„Taka jest tragiczna natura świata – wraz z bohaterem rodzi się jego przeciwnik”
Ernst Jünger

„Zimowa droga” Leonida Józefowicza to prawdziwa gratka dla miłośników historii a szczególnie dla pasjonatów historii Rosji Sowieckiej. To jedna z niewielu wydanych w Polsce książek, a kto wie czy nie jedyna, która przybliża historię wojny domowej w Rosji w latach 20-tych ub. wieku na Syberii. Leonid Józefowicz, absolwent i nauczyciel historii a jednocześnie pisarz stara się w swej książce przybliżyć mało znane fakty tych zmagań.

To powieść oparta na faktach /autor wiele godzin spędził nad aktami spraw sądowych dotyczących uczestników wydarzeń o których pisze, przeprowadził mnóstwo rozmów oraz zgromadził sporą dokumentację fotograficzną/ a jednocześnie wzbogacona elementami beletrystyki i reportażu.

O głównych postaciach wojny domowej w Rosji w latach 20-tych ub. wieku wiadomo wiele. Poświęcono im sporo książek, o niektórych powstawały filmy fabularne. Gen. Anton Denikin, gen. Piotr Wrangel zwany „Czarnym Baronem”, ataman Grigorij Siemionow – swego czasu Pan Zabajkala, baron Roman von Ungern-Sternberg zwany „Krwawym Baronem” - postać jakby żywcem przeniesiona z innej epoki, awanturnik słynący z bezwzględności i okrucieństwa czy najbardziej znany admirał Aleksandr Kołczak – były dowódca floty czarnomorskiej, a w okresie wojny domowej dyktator i Wielkorządca Państwa Rosyjskiego, któremu udało się zająć niemal całą Syberię aż do Uralu.

O bohaterach książki Leonida Józefowicza wiadomo było dotychczas niewiele, przynajmniej w Polsce. Gen. Anatolij Piepielajew, twórca Syberyjskiej Drużyny Ochotniczej i jego przeciwnik, anarchista walczący po stronie bolszewików Ivan Strod.

Postać gen. Piepielajewa /jako ciekawostka – żona generała wywodziła się z rodziny polskiego zesłańca/ jaka wyłania się z lektury to postać jakże odmienna od ówczesnych bohaterów wydarzeń. Idealista, przeciwnik przemocy wobec jeńców, karzący wszelkie przejawy gwałtów dokonywanych na ludności cywilnej, poeta.
I Ivan Strod, Łotysz z pochodzenia, / również tu znajdziemy polski akcent – jego matka była Polką/ anarchista zaprzedany bolszewikom. Waleczny i odważny, podczas I-szej wojny Światowej wielokrotnie ranny, kawaler Orderu Św. Jerzego, ze stopnia szeregowego awansował do chorążego.

Tych dwu stanęło do walki, która dla jednego z nich miała zakończyć się klęską.

We wrześniu 1921 roku w Jakucji na Syberii wybuchło powstanie antybolszewickie. Leonid Józefowicz nakreślił wiernie tło społeczno-polityczne, stosunek obu walczących stron do ludności cywilnej i bohaterów walczących frakcji. Wiernie oddał prowadzoną kampanię, jej trudy, daremność, nieugiętą wolę walczących. I bezwzględny, morderczy klimat syberyjski w jakim przyszło im się zmagać.

Gen. Piepielajew na przełomie 1922/1923 staje do walki, zasilając swoimi ochotnikami Powstanie Jakuckie, które, o czym nie wie, już wygasa. W połowie 1923 roku, po wielu krwawych walkach, dostaje się do niewoli i zostaje skazany na karę śmierci, którą ostatecznie zamieniono mu na 10 lat więzienia. Ponieważ bolszewicy nie mogli pozwolić, by generał, który czynnie walczył p-ko nim z bronią w ręku pozostawał na wolności, w 1932 roku ponownie został skazany na 3 lata więzienia a po wyjściu na wolność w 1937 r. aresztowany po raz trzeci i skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano. Miejsce jego pochówku jest nieznane.

Jego ówczesny przeciwnik, Ivan Strod, po zakończeniu wojny domowej został pisarzem i opublikował kilka książek w których zamieścił swoje wspomnienia z okresu wojny domowej. I widać historia zakpiła sobie z pogromcy gen. Piepielajewa, gdyż w 1937 roku w ramach czystek w partii bolszewickiej został aresztowany i skazany na karę śmierci. Obaj zostali rozstrzelani niemal w tym samym czasie.

Polecam.

„Taka jest tragiczna natura świata – wraz z bohaterem rodzi się jego przeciwnik”
Ernst Jünger

„Zimowa droga” Leonida Józefowicza to prawdziwa gratka dla miłośników historii a szczególnie dla pasjonatów historii Rosji Sowieckiej. To jedna z niewielu wydanych w Polsce książek, a kto wie czy nie jedyna, która przybliża historię wojny domowej w Rosji w latach 20-tych ub. wieku...

Książka opowiada losy dwóch mężczyzn - z jednej strony mamy białego generała Anatolija Piepielajewa, z drugiej czerwonego anarchistę Iwana Stroda. Ich życiorysy splotą się podczas rosyjskiej wojny domowej. W latach 1922-1923 obaj będą walczyć w Jakucji, w wojnie, którą można określić jako dziwną, pośród tajgi, mrozów, reniferów, Jakutów, pod biało-zielonym sztandarem Syberii i pod czerwoną flagą Bolszewików. Jóżefowicz w dużej mierze opiera się na dokumentach z procesu Piepielajewa, na podstawie skonfiskowanych notatek i listów, buduje obraz generała, który jest jednocześnie mężem, poetą i idealistą szanowanym nawet przez czerwonych przeciwników. Jóżefowicz w swoich rozważaniach zbliża się również w swoich rozważaniach do stworzenia monografii tej kampanii, ale jednak czynnik społeczny jest tam na pierwszym miejscu. Przede wszystkim jest to książka o ludziach, których los rzucił do syberyjskiej tajgi, którzy muszą toczyć boje podczas głodu i mrozu. Na pewno jest to dość egoztyczna kampania, nie brały w niej udział wielkie armie, lecz skromne kilkusetosobowe oddziały. Książka swoim klimatem przypominała mi trochę "Doktora Żywago" Borysa Pasternaka, przestrzeń Syberii, śnieg, depresja, wojna domowa - co jest chyba dla niej najlepszą rekomendacją.

Książka opowiada losy dwóch mężczyzn - z jednej strony mamy białego generała Anatolija Piepielajewa, z drugiej czerwonego anarchistę Iwana Stroda. Ich życiorysy splotą się podczas rosyjskiej wojny domowej. W latach 1922-1923 obaj będą walczyć w Jakucji, w wojnie, którą można określić jako dziwną, pośród tajgi, mrozów, reniferów, Jakutów, pod biało-zielonym sztandarem...