Tytuł dla tej antologii opowiadań rosyjskich współczesnych pisarzy i pisarek został wybrany jeszcze na długo przed rosyjską inwazją na Ukrainę 24 lutego 2022 roku. Już wtedy, kiedy obserwowaliśmy postępujące w Rosji ograniczanie wolności słowa i śledziliśmy kolejne nazwiska umieszczane na liście zagranicznych agentów, powtarzaliśmy to pytanie: kiedy już będzie normalnie?

Powtarzaliśmy to samo obserwując postępującą militaryzację społeczeństwa i instrumentalne wykorzystywanie historii do bieżącej polityki. Kiedy już będzie normalnie – pytaliśmy widząc jak niszczony był „Memoriał”.

Czytając dziś opowiadania rosyjskich pisarzy i pisarek, które powstały w niedługim czasie do inwazji, możemy obserwować stan rosyjskiej literatury „na chwilę przed”. Widzimy m.in. odrzucający i okrutny obraz rosyjskiej “głubinki” zdominowanej przez propagandę, destrukcyjny wpływ cerkwi prawosławnej, alkoholizm i przemoc wobec kobiet, a także postapokaliptyczny obraz Moskwy po katastrofie klimatycznej.

We wstępie Katarzyna Kwiatkowska-Moskalewicz pisze:

Zbiór opowiadań wybranych przez krytyka literackiego Aleksandra Gawriłowa jak w soczewce skupia i ukazuje wielowektorowość współczesnej literatury rosyjskiej. Antologia łączy pozornie nieprzystające do siebie formy i style ekspresji, a imponujący kalejdoskop światów wykreowanych przez rosyjskich prozaików, mistrzów małej formy, zachwyca od pierwszego wejrzenia. (…) Na pozór trudno w tej literackiej zbieraninie treści znaleźć wspólny mianownik. Tworzy ona jednak chaos kontrolowany, dokładnie przemyślany. Ma oddać wewnętrzną niespójność rosyjskiej literatury i jej skłócenie samej ze sobą.