Każde życie to podobno materiał na jedną książkę. To, co przeżyła Halina Birenbaum to materiał na całą bibliotekę. Brak mi słów, mam wrażenie, że wszystko, co napiszę o tym wywiadzie, będzie brzmiało patetycznie i banalnie. Ale to naprawdę opowieść, po którą trzeba sięgnąć. Dlaczego? Po prostu – żeby pamiętać, przede wszystkim o tym, że historia bardzo lubi się powtarzać. Tak szybko zapominają o tym ludzie, całe pokolenia, narody. Jak mówi bohaterka rozmowy: „To jest właśnie tragedia Holocaustu. Że się przestaje pamiętać”.
Tylko pamięć ma moc ocalania, pokazuje Halina Birenbaum i w rozmowie z Moniką Tutak - Goll opowiada o swoim dzieciństwie w przedwojennej Warszawie, dojrzewaniu w getcie, utracie ojca, ukochanej matki, przyjaciół i najbliższych. O wszechobecnej śmierci, strachu, o życiu z godziny na godzinę, z dnia na dzień, o nadziei i pragnieniu przetrwania bez względu na okoliczności. O świecie odwróconych wartości, o obozie na Majdanku, gdzie trafiła jako trzynastolatka i skąd przewieziono ją do Auschwitz-Birkenau, a następnie do Rawensbruck i Nesustat-Glewe. Przeżyła cudem, śmierć ocierała się o nią wiele razy. Przechodziła tuż obok kilkunastoletniej dziewczynki, podążała za nią krok w krok, zawsze jednak trochę spóźniona. Namacalna, wszechobecna, bezpardonowo sięgająca po innych, jej jednak darowała życie:
„W nocy przed wyjazdem esesmani przyszli z psami, wyrzucili nas z baraku i zaczęli liczyć. Już dziewczyny szepczą: „Prowadzą nas do komory”. Ja nie wierzyłam. Nie miałam przeczucia, że stanie mi się coś złego. Ale prowadzą nas do komory gazowej. Zapach słodkawy, wchodzić, rozbierać się do naga. Zamknęli drzwi, zaryglowali. Było nas dużo – może sto, może więcej. Zaczęłyśmy walić w ściany i w te drzwi pięściami. Kobiety płakały, krzyczały, modliły się. A ja nic. Trzymam Helę za rękę i myślę: „A może się nagle wojna skończy i pójdziemy stąd?”. Cały czas ktoś mówił, że przyjdą Rosjanie. A tu nic, jeszcze godzina, jeszcze godzina i nic się nie dzieje. I ja sobie pomyślałam: „Czy to jest śmierć? Tak wygląda? Ale jak to, ja umrę teraz? Ale to przecież niemożliwe, coś musi się wydarzyć, oni na pewno zaraz przegrają wojnę”. Hela patrzyła na mnie, ja na nią. Nie rozmawiałyśmy. Siedziałyśmy tam do rana. Tej nocy skończył się na Majdanku gaz.”
Halina Birenbaum opowiada szczerze, odważnie, prosto i bezpośrednio – o młodości, pragnieniu życia, o śmierci, o wielkiej miłości, o strachu, rodzinie, małżeństwie, dzieciach. O tym, że życie zmienia się z dnia na dzień, że świat, który znamy, ciepły, wygodny, oswojony i przyjazny może skończyć się w mgnieniu oka. Tak, także teraz. Każdemu.
„To nie deszcz, to ludzie” to przejmująca historia pięknego, choć niełatwego życia, bardzo osobista, momentami niezwykle intymna – wiele w niej dystansu, mądrości starej kobiety i prostych prawd, wynikających ze zrozumienia dla drugiego człowieka:
„Pamiętaj, co powiedziałam wcześniej: to nie deszcz, którego nie da się zatrzymać, to ludzie, oni zawsze mogą zmienić zdanie”.
Wspaniała rozmowa, świetnie poprowadzona przez Monikę Tutak – Goll. Z wielkim szacunkiem, spokojem, ciepła, pełna przyjaźni, autentycznej ciekawości i zrozumienia. Mądra i głęboka. „Nie posłuchasz o mnie, o tym, jak mnie nie zabili? Posłuchaj, zrozumiesz więcej” – mówi Halina Birenbaum.
Posłuchajcie.

Każde życie to podobno materiał na jedną książkę. To, co przeżyła Halina Birenbaum to materiał na całą bibliotekę. Brak mi słów, mam wrażenie, że wszystko, co napiszę o tym wywiadzie, będzie brzmiało patetycznie i banalnie. Ale to naprawdę opowieść, po którą trzeba sięgnąć. Dlaczego? Po prostu – żeby pamiętać, przede wszystkim o tym, że historia bardzo lubi się powtarzać....