Może jest to powieść z „banalnego” gatunku romansu, ale za to jakiego romansu! Przyznam się, ze z początku miałem opory przed dalszym czytaniem tej książki. Powieścidła typu „damy i huzary” nigdy nie leżały w kręgu moich zainteresowań…
Głowni bohaterowie dramatu to młody i na pierwszy rzut oka bezbarwny porucznik kawalerii C.K Armii, Antoni Hofmiller z jednej strony, zaś z drugiej nastoletnia rozkapryszona panienka z bogatego domu - Edyta Kekesfalva, dotknięta zresztą kalectwem. Wydawało mi się to sztampowe i po prostu nieciekawe. Jednak miałem w pamięci inne genialne dzieła Stefana Zweiga i postanowiłem mu zaufać i czytać cierpliwie dalej. Była to mądra decyzja. Pierwotna romansowa płaszczyzna powieści przechodzi stopniowo w studium psychoanalizy postaw ludzkich i ich motywacji (autor inspirował się dorobkiem naukowym swojego rówieśnika i krajana Zygmunta Freuda), aż po finalną historiozofię, gdzie Antoni jak bohater wojenny, już z perspektywy czasu, zestawia ze sobą dramat jednostki i śmierć z morzem cierpienia jakim była I Wojna Światowa. Akcja powieści toczy się wiosną 1914r. gdzieś na terenie Austrio-Węgier, między Wiedniem a Budapesztem. Zapalnikiem głównej osi wydarzeń było faux pas młodego kawalerzysty, który na przyjęciu, kierując się etykietą, poprosił do tańca córkę gospodarza, która ku jego zdziwieniu okazała się być kaleka. Antoni targany wyrzutami sumienia i obawą o swoją reputację w korpusie oficerskim postanawia przeprosić dziewczynę i jako gratyfikację dotrzymywać jej towarzystwa. Nowa rola w jakiej się znalazł daje mu sporą satysfakcję, zyskuje uznanie i akceptację wśród domowników (coś czego wcześniej w życiu nie doświadczył) oraz narkotyzujące go poczucie altruizmu. Całość jest okraszona luksusem i przepychem towarzyszącym najbogatszej pannie w okolicy, co wymownie kontrastuje z surowością i prostotą życia „garnizonowego”. Nagły zwrot następuje, gdy nieszczęsna Edyta całą młodzieńczą żarliwością pokochała Antoniego i na szali swojego uczucia położyła wszystko, ze swoim życiem włącznie. Porucznik kawalerii czuje się osaczony nową sytuacją i próbuje za wszelką cenę wykręcić się z niej, kierując się już nie tak szlachetnymi pobudkami jak wcześniej.
Cała powieść jest nieco przydługawa, wypełniają ją liczne, obszerne opisy uczuć i stanów emocjonalnych bohaterów, co strasznie spowalnia akcję, ale jednocześnie pozwala dobrze poznać bohaterów i ich motywacje. Całość jest „spięta” bardzo specyficznym stylem Stefana Zweiga (ja go bardzo lubię), który oscyluje na pograniczu grafomani z licznymi archaizmami. Moim zdaniem książka ta w swoim gatunku jest swoistym majstersztykiem.

Może jest to powieść z „banalnego” gatunku romansu, ale za to jakiego romansu! Przyznam się, ze z początku miałem opory przed dalszym czytaniem tej książki. Powieścidła typu „damy i huzary” nigdy nie leżały w kręgu moich zainteresowań…
Głowni bohaterowie dramatu to młody i na pierwszy rzut oka bezbarwny porucznik kawalerii C.K Armii, Antoni Hofmiller z jednej strony, zaś...