Aktualności
2
Popularne wyszukiwania
- Polecamy
Patronat LC
Patronat LC
Patronat LCPowiązane treści
Klątwa sprzeczności Krzysztof Masłoń
'Nic co ludzkie, nie jest mi obce' Słowa przypisywane Terencjuszowi, świetnie oddają istotę rzeczy, zawartą w Klątwie sprzeczności. Sylwetki dwudziestowiecznych pisarzy Krzysztofa Masłonia. W końcu literaci to też ludzie, ze wszystkimi swoimi najlepszymi przymiotami, ale i słabostkami, wadami. Dziennikarz demitologizuje ówczesnych twórców, wśród znakomitości znalazły się takie osobistości jak Anna Kowalska. Uwaga, chodzi o ,,tę Kowalską od Dąbrowskiej'', często myloną z Anką Kowalską, autorką Pestki. W dalszej kolejności wystąpili m.in. Jan Brzechwa, Gustaw Morcinek i inni. Kilka głów strąconych zostało z piedestału, ale z pewnością nie należy do nich Witold Gombrowicz, oj nie. Rzeczywiście nie sposób nie zgodzić się z Krzysztofem Masłoniem, że spór o autora ,,Trans- Atlantyku'', trwa. Dramaturg i nowelista doczekał się zarówno zwolenników, jak i przeciwników. Natomiast sam felietonista daleki jest od zachwytów słynnym ,,Ferdydurke''. Eseista odsłania przed czytelnikami nieznane, ale przeważnie zwyczajne oblicze prozaików, skażone licznymi, typowymi przywarami. Widać, że egoistyczne postrzeganie świata, zmanierowanie albo zepsucie, nie były im obce. I w zasadzie trudno się temu dziwić, uwzględniając specyfikę zawodu, środowiskową pychę, etc. Zauważyć też należy, że życiorysy ludzi pióra wymykają się niekiedy jednoznacznym, uproszczonym ocenom. Ich losy były zagmatwane, obciążone wojennymi doświadczeniami, osobistymi tragediami. Splatały się też silnie z polityką, pamiętamy przecież, kto łzy rzewne lał po śmierci Stalina. Twórczość pozostawała wiele do życzenia, przedstawiała praktycznie znikomą wartość literacką. Dorobek wielu z nich nie przetrwał ani krytyki, ani próby czasu. Za sprawą Krzysztofa Masłonia poznajemy również biogramy mało znanych pisarzy, do takich należał Bogdan Madej, sprzeciwiający się pisarstwu ,,akademickiemu", to znajomość życia powinna, wg niego stanowić punkt odniesienia, a nie puste debaty w kawiarniach. Ciekawe. Niestety, autor Uczty, Konstelacji, popadł w odmęty zapomnienia. Zapomniałbym tymczasem ja, jest i nieśmiertelny ,,Kisiel", zawsze sarkastyczny, zawsze w sedno. Nikomu nie przepuścił, znienawidzony przez partyjniaków za odważne portretowanie sytuacji politycznej i społecznej. To fascynujące studium indywidualnych przypadków nie da się zaszufladkować, sprowadzić do prostych schematów myślowych prawak-lewak. Zdecydowanie nie.Klątwa sprzeczności Krzysztof MasłońKsiążka Krzysztofa Masłonia „Klątwa sprzeczności. Sylwetki dwudziestowiecznych pisarzy”, jak informuje wydawca, zawiera sylwetki ponad trzydziestu dwudziestowiecznych pisarzy polskich – wśród nich Sławomira Mrożka i Zofii Kossak, Stanisława Lema i Stefana Kisielewskiego, Aleksandra Wata i Marii Kuncewiczowej. Dopełnia, choć nie wyczerpuje, tematykę podjętą przez autora w jego wcześniejszych, wydanych również przez oficynę Zysk i S-ka, książkach: „Od glorii do infamii” (2015) i „W pisarskim czyśćcu” (2017). Razem przedstawiają one obraz literatury, która, w wyjątkowo niesprzyjających okolicznościach, poddana oddziaływaniu systemów totalitarnych, sprostała wymaganiom swojego czasu. Po przeczytaniu tej pozycji stwierdzam, że istotnie wspomniane wcześniej lata były dla twórców bardzo trudne nie tylko ze względu na wojenne dziedzictwo, ale i politykę narzucającą artystom jedynie słuszny punkt widzenia, a co za tym idzie i kierunek ich twórczości. Stąd wiele utworów o znikomej wartości artystycznej, które nie przetrwały próby czasu. Ale wracając do bohaterów książki Masłonia - pisarzy, poetów dwudziestowiecznych, autor skupił się raczej, zresztą tak jak sugeruje tytuł, na pełnych sprzeczności szczegółach z ich życia. Z jednej strony wielki twórca, znany poeta, ceniony pisarz, dramaturg, a z drugiej zwykły człowiek ze wszystkimi ludzkimi słabostkami, wadami, uzależnieniami. Dowiadujemy się zatem , kto nie stronił od alkoholu czy innych używek, kto wdawał się w romanse, kto miał problemy psychiczne, a kto prowadził hulaszcze życie. I tu nasunęło mi się pytanie, chyba retoryczne, czy ocenę samego autora możemy oddzielić od oceny jego twórczości? Ludzkie słabostki, przywary to nie jedyne grzechy dwudziestowiecznych pisarzy. Chyba gorsze było “przywiązanie” niektórych do ówczesnej władzy, uległość wobec niej, uwikłanie się w zależności partyjne. Bardzo często było to związane z wymiernymi, materialnymi profitami typu otrzymanie mieszkania albo przydziału na samochód. Zauważyć jednak trzeba, że trudno, po tylu latach, jednoznacznie oceniać życiorysy pisarzy, wskazywać palcem, kto się zaprzedał, kto zdradził swoje ideały, a kto działał pod presją. Książka Masłonia nie jest pełną biografią pisarzy, jej autor na podstawie różnych faktów z życia twórców, pokazuje bez cenzury, jacy byli naprawdę, jakich wyborów dokonywali, jaką przyjmowali postawę wobec rzeczywistości, w której przyszło im żyć i tworzyć. Wielu z nich zostało odmitologizowanych, zdemaskowanych, odbrązowionych (choćby Gombrowicz!) Okazuje się, że literaci to zwykli ludzie, ze swoimi zaletami, ale głównie wadami i słabostkami, często szokującymi, bulwersującymi. Tak, lektura esejów Masłonia na pewno daje sporo do myślenia i wywołuje niewesołe refleksje… “Klątwa sprzeczności” to niewątpliwie ciekawa pozycja dla osób zainteresowanych literaturą polską, przystępnie napisana, ciekawa, wzbogacona o ilustracje twórców, wydana starannie, w twardej oprawie. Polecam! Dziękuję wydawnictwu Zysk i S-ka za egzemplarz recenzencki Cała recenzja: https://www.czytelnika.pl/2023/06/literaturze-nie-sa-potrzebni-wielcy.htmlPopularne w kategorii książek autora
Popularni autorzy
