https://histmag.org/Tomasz-Grzywaczewski-Granice-marzen.-O-panstwach-nieuznawanych-recenzja-16782

"Widzisz, z Rosjanami to jest tak jak z niedźwiedziem, co to oni się nim zawsze chwalą. Niedźwiedź może ciebie ochronić przed drapieżnikami, odstraszyć zakusy mających na ciebie chrapkę, przytulić do piersi i ogrzać grubym futrem. Ale czasami ten jego ojcowski uścisk bywa tak silny, że zaczynasz się dusić. Brakuje ci tchu, a misiu z łap nie wypuszcza. I wtedy masz kłopot. Ale my potrzebujemy niedźwiedzia, bo inaczej rozszarpią nas"

Recenzowana książka jest zbiorem reportaży z podróży, jakie Tomasz Grzywaczewski odbył w latach 2015-2016 po byłych sowieckich republikach. Po zakończeniu zimnej wojny na ich terytorium powstały państwa nieuznawane lub jedynie częściowo uznane na arenie międzynarodowej, takie jak: Abchazja, Doniecka Republika Ludowa, Górski Karabach, Ługańska Republika Ludowa, Naddniestrze oraz Osetia Południowa. Zbierając materiały autor odwiedził także Turcję, na terenie której żyje znaczna mniejszość abchaska i ormiańska. Zrezygnował jednak z opisywania Tureckiej Republiki Cypru Północnego. W swoim reportażu skupił się na krajach w mniejszym lub większym stopniu popieranych przez „rosyjskiego niedźwiedzia”.

Najwięcej miejsca poświęcił Abchazji i Naddniestrzu. Rozdziały poświęcone Górskiemu Karabachowi i Osetii Południowej są znacznie krótsze. Separatystyczne republiki utworzone na wschodniej Ukrainie są natomiast wspomniane jedynie na kilku początkowych i końcowych stronach. Gdyby autor przyjął równy podział, otrzymalibyśmy znacznie obszerniejszą pozycję, na której napisanie potrzebowałby znacznie więcej czasu. W takim przypadku tytuł straciłby także na aktualności. Tymczasem otrzymaliśmy zgrabną i interesującą pozycję łączącą w sobie elementy różnych gatunków: historii i stosunków międzynarodowych, a także literatury podróżniczej i reportażu. Po lekturze Granic marzeń czytelnik ma ochotę sięgnąć po kolejne prace poświęcone poruszanej problematyce. Miłośnik podróży zapragnie natomiast niezwłocznie spakować plecak i wyruszyć do Abchazji. Najbardziej atrakcyjna turystycznie ziemia spośród opisywanych republik oferuje odwiedzającym m.in. możliwość zobaczenia jednej z największych jaskiń na świecie oraz odpoczynek na plaży w Picundzie z górami Kaukazu na horyzoncie.

Jednym z największych atutów książki Grzywaczewskiego jest plastyczność opisów oraz dobór ciekawych rozmówców. Nie potrzebujemy dodatkowych fotografii, aby poczuć się jakbyśmy siedzieli na trybunach turnieju piłkarskich mistrzostw świata państw nieuznawanych.

Mecz Laponia-Pendżab na stadionie w Suchumi jest możliwy do rozegrania tylko w równoległej rzeczywistości krajów nieuznawanych. Barwna narracja zabiera czytelnika w niezwykłą podróż, która zaczyna się na froncie w Donbasie, kontynuowana jest przez znane z Trylogii Sienkiewicza polskie wsie nad Dniestrem, turecki Kurdystan (przez Ormian nazywany Armenią Zachodnią) i Górski Karabach, kończy się natomiast w zbuntowanych gruzińskich prowincjach.

Więcej:

https://histmag.org/Tomasz-Grzywaczewski-Granice-marzen.-O-panstwach-nieuznawanych-recenzja-16782

https://histmag.org/Tomasz-Grzywaczewski-Granice-marzen.-O-panstwach-nieuznawanych-recenzja-16782

"Widzisz, z Rosjanami to jest tak jak z niedźwiedziem, co to oni się nim zawsze chwalą. Niedźwiedź może ciebie ochronić przed drapieżnikami, odstraszyć zakusy mających na ciebie chrapkę, przytulić do piersi i ogrzać grubym futrem. Ale czasami ten jego ojcowski uścisk bywa tak...