Oddziaływanie konstytucji na stosunki horyzontalne trzeba widzieć w szerokiej perspektywie. Promieniowanie norm, zasad i wartości konstytucyjnych, ich przenikanie do systemu prawa prywatnego, wyznaczanie standardów zachowań podmiotów prywatnych znacząco rozszerza przestrzeń konstytucyjną, w której funkcjonuje państwo, społeczeństwo i jednostka. Akceptacja poglądu o horyzontalnym działaniu praw konstytucyjnych zmienia nasz sposób postrzegania konstytucji, jej roli i funkcji oraz możliwości jej stosowania w praktyce. Konstytucja oto przestaje być bowiem jedynie zbiorem zasad definiujących organizację i funkcjonowanie aparatu państwowego, a staje się instrumentem kreowania społeczeństwa demokratycznego oraz aksjologicznym punktem odniesienia dla oceny procesów, zachodzących w tym społeczeństwie. Podstawowym celem naszym badań było przedstawienie bogactwa różnorodnych rozwiązań przyjmowanych na gruncie współczesnych konstytucji i stosowanych w praktyce pod szyldem horyzontalnego działania praw konstytucyjnych. Cel ten chcieliśmy osiągnąć nie tylko poprzez stworzenie starannie dobranego wachlarza państw, ale również poprzez zaangażowanie w realizację projektu naukowców reprezentujących różne kraje i różne ośrodki akademickie. W skład międzynarodowego zespołu badawczego weszli zatem naukowcy z Albanii, Grecji, Ukrainy i Polski, co ostatecznie przesądziło o dwujęzycznym charakterze przygotowanej przez nas publikacji.

Ze wstępu



The influence of a constitution on the relations between private parties must be seen in a broad perspective. The wide application of constitutional norms, principles and values, and their penetration into the private law system so that they set standards for the behavior of an individual, significantly broaden the constitutional space in which the State, society, and the individual function. Accepting an opinion on the horizontal application of constitutional rights changes our mode of perception of the constitution, its role, and its functions, as well as the possibility that it will apply in practice. In this way the constitution ceases to be only a collection of principles describing the organization and functioning of the state apparatus and becomes an instrument for the creation of a democratic society and an axiological point of reference for the valuation of the processes that take place in this society. The main purpose of our research was the presentation of the range of different solutions adopted on the basis of current constitutions and applied in practice under the heading of the horizontal application of constitutional rights. We wanted to achieve this purpose not only by the careful choice of States, but also by the engagement of researchers from different countries and universities in the realization of the project. Therefore our international research team consists of researchers from Albania, Greece, Ukraine, and Poland, and this leads to the bilingual character of our publication.