Ta druga co do popularności wielka powieść Ericha Maria Remarque'a była dla pisarza kolejnym zmierzeniem się z własnym doświadczeniem. Z brzemieniem życia emigranta, ze wspomnieniem stosu nakładu własnych książek spalonych przez nazistów w rodzimych Niemczech. Dlatego „Łuk Triumfalny” powinien być odbierany przez czytelnika przez pryzmat biografii autora – burzliwej historii samotności i udziału kobiet. Ile jest więc Marleny Dietrich w Joannie Madou i czy Ravic może być uznany za swoiste porte-parole autora?

Ravic jest niemieckim lekarzem ukrywającym się w Paryżu czasów przedednia II wojny światowej. Jego losy splatają się nieoczekiwanie z tajemniczą kobietą spotkaną w nocy na paryskiej ulicy. Poznaje on Joannę Madou, piosenkarkę i aktorkę. Oboje łączy samotność, rozpacz po stracie – Ravic utracił ojczyznę przywłaszczoną przez nazistów, Madou zaś traci ukochanego, który umiera nagle w pokoju hotelowym. Głównych bohaterów połączy miłość zapobiegliwa, a jednocześnie neurotyczna i zdystansowana. Okazuje się bowiem, że lekarz uchodźca ukrywa w sobie chęć zemsty na pewnym człowieku, który urządził mu piekło w rodzimych Niemczech. Ułomność uczuć i trudna miłość to nie jedyne cechy tego, uznanego już za klasykę, dzieła Remarque'a. To również oszczędny, momentami ascetyczny w słowie język, doskonale odtwarzający strach emigranta przed policją czy klimat paryskiego półświatka. Głównym zarzutem wobec formy może być uwierający sentymentalizm – jednak ten pojawia się w przesadnej formie jedynie w debiucie pisarskim Remarque'a „Dom marzeń” (1920). „Łuk tryumfalny” należy analizować przez pryzmat życia samego pisarza. W biografii Remarque'a Hilton Tims dowodzi: „praca nad nią była dla niego wręcz osobistym wyzwaniem, autoanalizą w sensie dosłownym, podczas której penetrował głęboko własną duszę i stan psychiczny.”* Sama Joanna Madou została wykreowana na wzór słynnej artystki Marleny Dietrich – prywatnie kochanki autora. Ta niepokorna i nieokiełznana osobowość zasługuje na osobny artykuł, jednak w powieści Remarque przemycił od Marleny jedynie zachowanie oraz kapryśność. Nie mniej jednak wykreował jeden z najlepszych duetów klasyki literatury.

„Łuk Triumfalny” to esencja warsztatu pisarskiego Remarque'a. Samotność wygnańca, miłość skazana na zagładę, Paryż nocą. I smak calvadosu.


* H. Tims, „Erich Maria Remarque: Ostatni romantyk”, wyd. ISKRY, Warszawa 2007, s. 152

[opublikowane również na: http://corset-noir.blogspot.com/2012/08/na-emigracji-przeszosci-czyli-uk.html]

Ta druga co do popularności wielka powieść Ericha Maria Remarque'a była dla pisarza kolejnym zmierzeniem się z własnym doświadczeniem. Z brzemieniem życia emigranta, ze wspomnieniem stosu nakładu własnych książek spalonych przez nazistów w rodzimych Niemczech. Dlatego „Łuk Triumfalny” powinien być odbierany przez czytelnika przez pryzmat biografii autora – burzliwej...