„Plaża za szafą” to zbiór reportaży publikowanych w latach 2008 – 2015 przez Marcina Kąckiego. Autor uzupełnia kryminalną mapę Polski o miejsca, w których nastąpiły jakieś bardziej lub mniej wstrząsające wydarzenia. Pokazuje ludzką naiwność, żądzę posiadania, konformizm, brutalność, ślepotę moralną. Przywołuje historie przedziwne i niewyobrażalne, ale też te bardziej pospolite i możliwe do wyobrażenia. Reportaże Kąckiego dotyczą różnych spraw: życia w cygańskiej społeczności, uchybień instytucjonalnych, kradzieży, defraudacji, molestowania i zabójstw. Autor dotarł do wielu osób, wykazał się ogromną determinacją podczas zbierania informacji – przeprowadzania rozmów z osobami związanymi z daną sprawą. Ciekawość to pierwszy stopień do piekła. W przypadku Kąckiego ciekawość to pierwszy stopień prowadzący do odkrycia prawdy o piekle polskim. Kolejny raz okazuje się, że to właśnie reporter jest tą osobą, dzięki której nieprzyjemna, spychana na margines prawda – ignorowana przez tych, którzy powinni dążyć do jej odkrycia – wychodzi na jaw.

Autor konstruuje z zebranego materiału wciągające, rozwijające się stopniowo opowieści. Czytając kolejne reportaże, możemy odnieść wrażenie, że mamy przed sobą krótkie kryminały – za każdym razem chcemy dotrzeć jak najszybciej do końca historii i poznać rozwiązanie zagadki. Nie zawsze jednak to rozwiązanie dostajemy… W „Plaży za szafą” znajdziemy teksty lepsze – zawierające ciekawsze i bardziej trzymające w napięciu historie, lepiej skomponowane, z idealnym ostatnim zdaniem – i gorsze, w których zabrakło jakiegoś istotnego elementu. Treść każdego reportażu jest skondensowana. Kącki próbuje przyszpilić sens przywoływanych zdarzeń, posługując się prostymi zdaniami – nie kusi go bardziej metaforyczne, literackie przedstawienie tematu. Reporter przede wszystkim relacjonuje zdarzenia, raczej nie komentuje ich bezpośrednio, można jednak czasem dostrzec jego opinię migającą gdzieś słabo między kolejnymi zdaniami.

„Plażę za szafą” warto przeczytać dla przypomnienia sobie tego, że ludzie, których mijamy codziennie na ulicy, nie zawsze są dokładnie tacy, na jakich wyglądają. Pozory mylą. Pod powierzchnią dostępnego nam na co dzień świata kryją się najróżniejsze patologie, dziwactwa, cierpienia, choroby. Dopiero korzystając z pracy reportera, czytając jego książkę, możemy zajrzeć pod podszewkę rzeczywistości i kolejny raz zdziwić się, że historie zaczerpnięte prosto z życia mogą być znacznie mniej prawdopodobne niż literacka fikcja.

Magdalena Paździor