„Wypychacz zwierząt” to drugi, obok „Księgi jesiennych demonów” zbiór opowiadań Jarosława Grzędowicza. Zebrane historie to teksty, które wcześniej rozsiane były po różnych, tematycznych antologiach. Duża różnorodność: druga wojna światowa, podróże w czasie, kat z jego gilotyną, światy równoległe, obcy, Polska za 50 lat… Trzynaście tekstów. Opowiastki dłuższe i krótsze, napisane na zamówienie, na jakiś narzucony temat, do antologii, do gazety- sam autor podkreśla to w „Posłowiu”. Ale jak napisane!
To, do czego przyzwyczaił Grzędowicz czytelników jest jak zawsze na wysokim poziomie. Język i umiejętne nim zabawy przyprawiają chyba każdego o zazdrość, pomysły- ich prostota, ale i złożoność przyciągają i nie pozwalają od książki oderwać oczu. I oczywiście to, co w tekstach Grzędowicza najważniejsze i o czym piszę zawsze w odniesieniu do jego książek- KLIMAT! Nawet jeżeli za oknem świeci słońce, to gdy czyta się o mrocznych, a niekiedy złowieszczych okolicznościach wytworzonych przez tego autora, robi się ciemno, chłodno i nastrojowo. Jest inaczej, jaśniej niż w „Księdze jesiennych demonów”. Ale nie ważne, czy dane opowiadanie skłania się bardziej w stronę fantasy, science-fiction, czy też zupełnie innej bajki, klimat nabudowany jest tak samo dobrze. „Spokojnie, to tylko fikcja…” –cytat z okładki trafia w sedno odczuć, jakie mogą towarzyszyć przy lekturze. Ale po kolei:
-„Hobby ciotki Konstancji”- mieszkanie ciotki, w którym czas zatrzymał się we wzorze na tapecie, w kurzu, pomiędzy starymi, skrzypiącymi meblami poobstawianymi porcelanowymi figurkami, a do tego nieśmiały i do tej pory „bezdomny” bohater. Oswajanie nowego otoczenia nie przychodzi mu łatwo, zwłaszcza przez niespokojne noce, pełne dziwacznych snów...
-„Zegarmistrz i łowca motyli”- szare płaszcze detektywistyczno-szpiegowskie i szybki bieg przez kilka czasoprzestrzeni. Dobrze utrzymane tempo i skomplikowana fabuła. A wszystko przez podróże w czasie, które mają doprowadzić do poprawy, do zmiany historii na lepsze.
- „Nagroda”-firmowy wyjazd na Karaiby, po którym pracownicy mieli wrócić do pracy jako zupełnie inni ludzie…
-„Buran wieje z tamtej strony”- to chyba najlepsze opowiadanie z tego zbioru. Chociaż ogranicza się tylko do dwóch bohaterów zamkniętych w syberyjskiej chacie, pośrodku zupełnego odludzia, z tonami śniegu i szalejąca zawieją. Jeden z nich jest wariatem. Pytanie tylko który? I czy aby na pewno…
- „ Obrona konieczna”- spotkanie po latach w gronie dawnych kumpli to dobry powód do zakrapianego świętowania. Kiedy jednak pogawędka schodzi na temat obrony przed włamywaczami przestaje być wesoło.
-„Pocałunek Loisetty”- przeskok do zupełnie innych czasów, gdzie wykonanie kary śmierci było widowiskiem, w którym główną role odgrywała machina „rozdająca pocałunki” swoim lśniącym ostrzem. Kiedy jej właściciel, obdarzony pewnym darem mistrz Dourville, trafia do Montesour, w celu wykonania kolejnej egzekucji, dochodzi do spotkania, które na dobre zmieni jego życie.
-„Specjały kuchni wschodu”- autentyczna chińska kuchnia to taka, w której przyrządzą ci wszystko. Dosłownie wszystko.
-„Farewell Blues”- emigracja do lepszego świata miała być ucieczką umożliwioną ludzkości przez obcych z klasycznych, latających talerzy. Przed nimi były niemowlęta mówiące o tym, że słońce wybuchnie. Wielka podróż większości społeczeństwa już się rozpoczęła. Bohater stoi w kolejce do odlotu. Czy do niego dojdzie?
-„Weneckie zapusty”- ponoć zgubić się w Wenecji to wspaniała romantyczna przygoda. Bohater tego opowiadania przekonał się o tym na własnej skórze.
-„Wypychacz zwierząt”- tytułowa opowiastka zaczyna się od rodzinnej tragedii: śmierci ukochanego kota. Główny bohater Igor sam nie wierzy, że to robi, ale postanowił posłuchać rady kolegi i wybrać się z nieżywym pupilem do pewnego specjalisty. Czy uda mu się uratować sytuację?
-„Weekend w Spestreku”-wizja przyszłości nie wygląda w tym tekście kolorowo: świat podzielony na obszary o zupełnie różnych ideologiach i prawach. Norman odwiedza swoją rodzinę mieszkająca w Strefie, gdzie brakuje większości podstawowych rzeczy, gdyż zostały uznane za niepoprawne politycznie. Tu każda najmniejsza, najbardziej tandetna drobnostka jest na wagę złota. Przeskok z jednego, pełnego udogodnień życia do miejsca, gdzie trzeba uważać nawet na słowa jest jak zimny prysznic. Zakończenie tego opowiadania daje prawdziwego kopniaka!
-„ Trzeci Mikołaj”- kiedy magia świąt znika z domu jedenastoletniego Tomka potrzeba prawdziwego cudu, żeby pojawił się chociaż jej mały cień. Zakończenie nieprzewidywalne, zupełnie nie-Grzędowiczowe, ale jakże udane!
- „Wilcza zamieć”- tutaj pytanie „skąd biorą się takie pomysły na opowiadania?” nie daje właściwie spokoju. Nagroda Zajdla całkowicie zasłużona! Załoga podwodnego okrętu na początek dostaje na swój pokład dziwnych gości, a potem zostaje wysłana do przedziwnego miejsca… Chyba nikt do tej pory nie połączył ze sobą tak sprawnie języka ładzi podwodnej i krainy germańskich bogów. Budowane powoli i cierpliwie napięcie rejsu jest ukoronowane świetnym zakończeniem.
Podsumowując: „Wypychacz zwierząt” to bardzo wysmakowany zbiór opowiadań. Trochę mniej nastrojowy i w zupełnie innej barwie niż „Księga jesiennych demonów”, ale równie dobry. Nie tylko dla fanów Grzędowicza, choć to istny popis zdolności i pomysłowości tego autora. Dopełnieniem są ilustracje, które tak samo jak w poprzednim zbiorze opowiadań Grzędowicza wykonał Dominik Broniek. Jego prace to chyba jedyne, które spodobały mi się w całym wachlarzu ilustracji z książek wydawanych przez Fabrykę Słów.

„Wypychacz zwierząt” to drugi, obok „Księgi jesiennych demonów” zbiór opowiadań Jarosława Grzędowicza. Zebrane historie to teksty, które wcześniej rozsiane były po różnych, tematycznych antologiach. Duża różnorodność: druga wojna światowa, podróże w czasie, kat z jego gilotyną, światy równoległe, obcy, Polska za 50 lat… Trzynaście tekstów. Opowiastki dłuższe i krótsze,...