„Perła. Afrykański przypadek księdza Grosera” to piąty już tom przygód charyzmatycznego duchownego. W 2003 roku Grzegorczyk, pisarz i publicysta, zakwestionował tabu polskiego społeczeństwa, pisząc powieść o prywatnym życiu księdza oraz o kondycji ludzi deklarujących się jako wierzący. W kolejnych tomach ukazywały się kontynuacje losów nietuzinkowego kapłana. Zarówno „Adieu”, „Trufle”, jak i „Cudze pole”, stały się bestsellerami. Nie mogło być zatem mowy o dłuższej przerwie w pisarstwie, tym bardziej że autor otrzymywał ponaglające listy od zniecierpliwionych czytelników.

Piąty tom cyklu dowodzi nienagannej formy pisarskiej Grzegorczyka. Wszystko zaczyna się mocnym akcentem: główny bohater staje się ofiarą brutalnej i odrażającej napaści. Sposób działania sprawców daleki jest od przypadkowości, a metoda zadania Groserowi bólu wydaje się dowodzić nienawiści wobec duchownego. Autorytet księdza – w obliczu odniesionych obrażeń – zdecydowanie wzrasta w lokalnej społeczności. Już podczas pobytu w szpitalu znajdują się osoby usiłujące doświadczyć spotkania z żywą legendą. Główny bohater wraca do zdrowia i nieoczekiwanie konfrontowany jest z propozycją wyjazdu do Afryki. Wyprawa ta oznacza dla Grosera zmierzenie się z własnym słabościami, ale także z potencjałem, który od zawsze w sobie nosił.

„Perła” Jana Grzegorczyka trzyma poziom. Kolejny tom popularnego cyklu wciąga od pierwszych stron, ujmuje pewną świeżością spostrzeżeń oraz przynosi nową dawkę informacji na temat głównego bohatera serii. „Perłę” można oczywiście czytać bez znajomości poprzednich tomów, choć nie ulega wątpliwości, że po ich nadrobieniu lektura zyskuje zupełnie inny wymiar. Fabuła stworzona przez Grzegorczyka ma dobrą wewnętrzną dynamikę, tworzy przemyślaną zwartą całość, a do tego obfituje w trafne i czasami zaskakujące komentarze do współczesnej rzeczywistości.

Wbrew stereotypowym opiniom nie jest to książka (ani seria) o charakterze konfesyjnym. Autor niewątpliwie znajduje upodobanie w poruszaniu wątków ocierających się o sprawy transcendencji, ale potencjał tej historii jest znacznie większy. Pisarz i publicysta w umiejętny sposób, pod warstwą dowcipnej i realistycznej opowieści, mierzy się z pytaniami dotyczącymi sensu, wartości ludzkiego życia, poczucia spełnienia, poszukiwania swojej drogi. Konfrontując czytelnika z rozmaitymi dylematami, Grzegorczyk nie uprawia nachalnego moralizatorstwa, nie epatuje pobożnościowymi formułami, nie powtarza frazesów bez pokrycia. Wydaje się, iż zakłada, słusznie zresztą, że pewne doświadczenia i intuicje są po prostu uniwersalne.

Ewelina Tondys