Chibi ma białe futerko z cętkami w kolorze sadzy i brązu. Jest zwinna, płochliwa, nie pozwala się brać na ręce i nie miauczy. Przychodzi nieproszona, wymyka się cichcem. Gdy zasypia, jej zwinięte ciało przypomina „obły amulet”. Czy jest możliwym, by zwyczajne, udomowione zwierzę posiadało moc odmiany ludzkiego losu? Takie pytanie zadaje sobie narrator tej krótkiej, intymnej opowieści.

Historia przyjaźni pary japońskich małżonków z kotem z sąsiedztwa to minimalistyczna powieść z gatunku „okruchów życia”. Opowieść snuta przez Hiraide początkowo nie sprawia wrażenia dobrego materiału na bestseller (a taki status książka uzyskała). Najważniejsze wydarzenia zaznaczone są delikatną kreską a dialogi bohaterów rozmieszczone oszczędnie. Mimo tego, autorowi udaje się ocalić unikatowość historii a ta w końcowym rozrachunku mocno zapada w pamięć.

Co przesądza o sukcesie kociej opowieści? Kluczem do właściwego odczytania tej historii jest śledzenie subtelnie poprowadzonego wątku przemijania. Dla pary głównych bohaterów przemijanie jest tożsame z niezrozumiałym i nieuniknionym fatum. Zjawisko to, porównane przez autora do niszczącego żywiołu, ma być jego zdaniem odpowiedzialne zarówno za osobiste dramaty (wypalenie zawodowe, bezdzietność, przedwczesna śmierć zapracowanych przyjaciół) jak i za szalejący w ówczesnej Japonii ekonomiczny kryzys. Hiraide nie pisze wprost o strachu. Jego obecność jest jednak mocno wyczuwalna w celnych, przesyconych melancholią uwagach, dotyczących m.in. kondycji ówczesnego społeczeństwa. „Dla ludzi szlachetnych” – pisze rozgoryczony autor – „jest nie do pomyślenia, by torować sobie drogę w życiu, równocześnie spychając z niej innych. Wygląda jednak na to, że rzeka czasu coraz potężniejszą falą napiera na ludzi prawych i spycha ich na bok.”

Historia relacji małżeństwa z ciekawską kotką z sąsiedztwa jest tak naprawdę historią tworzenia wewnętrznej siły, zdolnej to fatum zrozumieć i oswoić. Alternatywą dla nieustannej niepewności życia ma być zmiana perspektywy w jego postrzeganiu – od strachu do akceptacji, od ciągłej ucieczki do świadomości życia „tu i teraz”. Hiraide nawiązuje w swych rozważaniach do kategorii estetycznej określanej w języku japońskim mianem „mono no aware” (dosłownie: „patos rzeczy”, „empatia w stosunku do rzeczy”). Zwrot ten oznacza w dużym uproszczeniu melancholijny zachwyt wywołany kontaktem z pozornie błahym przedmiotem lub zjawiskiem przyrody. W tym przypadku zachwyt a przy tym zmianę perspektywy życiowej wywołuje kontakt ze zwierzęciem.

O ile widać pewną przesadę w kreowaniu Chibi na filozoficznego mentora, o tyle trudno wątpić w to, że kot w jakiś sposób pomógł bohaterom w oswojeniu ich wewnętrznych demonów. Walka ta jest odmalowana subtelnie i przekonująco. Zwłaszcza wtedy, gdy w końcowych rozdziałach niespodziewanie nabiera siły. Oceniając z tego punktu widzenia, bestsellerowa powieść Hiraide to dojrzała, uniwersalna historia o zaspokojeniu potrzeby bliskości.

Katarzyna Pryga