Spotlight. Zdrada
- Kategoria:
- reportaż
- Wydawnictwo:
- HarperCollins Polska
- Data wydania:
- 2016-05-18
- Data 1. wyd. pol.:
- 2003-01-01
- Liczba stron:
- 432
- Czas czytania
- 7 godz. 12 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788327621443
- Tłumacz:
- Magdalena Shaw, Aga Zano
- Tagi:
- kościół pedofilia skandal ksiądz molestowanie dziennikarstwo
Wstrząsające śledztwo dziennikarskie nagrodzone Pulitzerem
Inspiracja dla nagrodzonego Oskarami filmu „Spotlight”
Ta książka zawiera odkrycia zespołu reporterskiego Spotlight, pracującego dla „Boston Globe” – twarde fakty i bolesne doświadczenia ofiar molestowania, księży i prawników, ukrywane przez dziesiątki lat. Połączone w całość stanowią wstrząsającą historię przemilczeń i głębokiego zepsucia, opowiadają o skandalu, który rozegrał się w samym sercu bostońskiej archidiecezji. Właśnie te odkrycia doprowadziły do podjęcia podobnych śledztw w dziesiątkach miast w Stanach Zjednoczonych i w innych częściach świata. Rzuciły światło na wieloletni problem przestępstw seksualnych popełnianych przez księży, a także na fakt tuszowania tych działań przez instytucje kościelne, które nie robiły nic, by je powstrzymać.
To problem, z którym mierzymy się do dziś.
Z przedmowy reżysera filmu „Spotlight ”Toma McCarthy’ego i scenarzysty Josha Singera
Śledztwo opisane w książce stało się inspiracją filmu „Spotlight” uznanego przez Akademię Filmową za najlepszy film roku 2015
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Oficjalne recenzje
Wszyscy ludzie kardynała
Słowem, które najlepiej opisuje wydaną właśnie przez Harper Collins książkę „Spotlight” jest: rzetelna. Często o reportażach mówimy, że trafiają w sedno, są świetnie napisane, szokujące albo poruszające. Pewnie tutaj te określenia też by pasowały, ale całość jest tak dobrym rzemieślniczo dziennikarstwem, że po raz pierwszy od obejrzenia „Wszystkich ludzi prezydenta” poczułem ekscytację związaną z pracą w gazecie. I nie ma to wiele wspólnego z modnymi obecnie śledztwami dziennikarskimi i dziennikarzami śledczymi rozdmuchującymi lokalne afery łapówkarskie do niebotycznych rozmiarów czy podniecającymi się wypowiedziami najedzonych polityków.
Zawiązujące się tu i tam spiski często wysypują się przez prozaiczne zdarzenia – ot, wystarczy telefon zaniepokojonego ochroniarza, któremu nie spodobała się taśma przylepiona na drzwiach prowadzących z podziemnego garażu do biurowca Watergate. Czasami ludzie dostrzegają spisek tam, gdzie go nie ma – na przykład w cieniu samolotu wbijającego się w budynek WTC. Przypadki opisane przez dziennikarzy „Boston Globe”, najpierw w gazecie, a następnie w tej książce, mają niewiele wspólnego z tym mechanizmem, chociaż istniejąca zmowa milczenia obrosła rakowatymi mackami nie tylko całe miasto, ale też instytucję. O molestowaniu dzieci przez księży wiedzieli kardynałowie, biskupi, wiedzieli inni księża, nierzadko wiedzieli także parafianie, a mimo to przez dobrą część XX wieku patrzyli w drugą stronę. „Spotlight” ujawnia właśnie tę przerażającą, wyuczoną nieświadomość społeczną związaną z działaniami Kościoła, za którą ukrywali się zwykli przestępcy. Bezosobowa narracja ukazuje wszystkie stereotypowe zachowania umożliwiające trwanie tego patologicznego stanu: obwinianie molestowanych dzieci, nazywanie gwałcicieli ofiarami, zamiatanie pod dywan, ciche ugody sądowe, aby prawda nie ujrzała światła dziennego. Właściwie ciężko odpowiedzieć na pytanie co jest gorsze: to, że w Kościele schronienie znalazło tak wielu pedofili, czy to, że kardynał Law nie potrafił zrozumieć, że ofiarom należy się współczucie. Zupełnie jakby przebywał w wymiarze przesuniętym nieco na prawo od naszego, gdzie za oknami otoczonej murem posiadłości snują się w gęstej mgle wyłącznie mężczyźni w sutannach. Kardynał, opisany na stronach „Spotlight”, nie jest potworem (potwory krzywdzą dzieci w bajkach, w realnym świecie robią to fajni goście i poważni starcy) – to zaangażowany, pełen charyzmy przywódca Kościoła, nierzadko szczerze troszczący się o kapłanów w potrzebie. Wyłącznie o kapłanów. Dziennikarzom udało się odmalować sylwetkę człowieka uwikłanego w instytucję stojącą w wielkim rozkroku pomiędzy rzeczywistością, a uniwersalnymi ideami, które na siłę próbuje utrzymać; i nie chodzi tu o miłość bliźniego czy nakaz czynienia dobra; oczywiście chodzi też o władzę, prawie zawsze chodzi o władzę. Władzę tak dużą, tak zakorzenioną w umysłach wiernych, że wielu z nich nawet dzisiaj broni gwałcicieli wykorzystując wymęczony argument o spragnionych miłości dzieciach.
Możemy żartować z terapii, nieobecnych ojców i przepracowywania traum. Dzięki temu, że oswoiliśmy zdobycze psychologii śmiejąc się z jej co bardziej niezdarnych poczynań, tacy ludzie jak ojciec Geoghan mogli polować przez większość swojego życia. Jeżeli pozwolimy, aby rozmyła się granicą pomiędzy tym, kto jest ofiarą, a kto drapieżcą, zabijemy w sobie kawałek człowieczeństwa. Oczywiście psychologia to tylko jedna z wielu warstw, które składają się na tort ulepiony przez dziennikarzy z Bostonu. Jednak niezależnie od stopnia skomplikowania i głębokości analizy tego zjawiska, zawsze na samym końcu znajdzie się samotne dziecko, które nie ma się do kogo zwrócić o pomoc; jeśli to zrobi trafi w najlepszym razie na mur obojętności, a w najgorszym na wrogość zrodzoną z panicznego strachu.
Siłą „Spotlight” jest także to, że nawet na chwilę nie zbliża się do poziomu fanatycznego antyklerykalizmu; zdaje się, że kilku dziennikarzy odpowiedzialnych śledztwo należy do Kościoła. Znajdziemy w książce wypowiedzi osób upatrujących w tych wydarzeniach szansę na nową Reformację. Czas pokaże czy ten idealizm jest naiwny. Mając w pamięci słowa prokuratora okręgowego Burke’a, który wywierał nacisk na archidiecezję bostońską, by nie bagatelizowała przypadków molestowania dzieci przez księży, dotyczące zakłopotania ludzi Kościoła spowodowanego bardziej tym, że dali się złapać, niż samymi przestępcami, zalecam ostrożny optymizm. Czy książka ma jakieś wady? Trochę za dużo literówek.
Rafał Łukasik
Oceny
Książka na półkach
- 581
- 388
- 149
- 19
- 12
- 12
- 11
- 9
- 7
- 6
Cytaty
Nie możemy uciec od skutków zdrady popełnionej w imię Boga. Jest ona niezbywalną częścią tego, kim się staliśmy. Ta zdrada może nie jest przestępstwem w oczach prawa. Ale jeśli chodzi o jej skutki, nie ma przedawnienia. Nie wolno nam zapominać.
Opinia
W wielu przypadkach scenariusz wyglądał podobnie. Ksiądz molestował dziecko, które nie ośmielało się nikomu do tego przyznać, nawet później w dorosłym życiu. Zdarzało się, że oprawca został przyłapany na gorącym uczynku przez innego księdza, który udawał, że niczego nie widzi lub co najwyżej kazał zgasić „po wszystkim” światło; księżom donoszącym na kolegów zalecano „pilnowanie własnych interesów”. Kiedy na parafię zgłaszał się rodzic, bo wymusił na dziecku powiedzenie prawdy (zmieniała ona zachowanie, a czasem nawet wygląd pociechy), trzeba było jakoś zareagować. Nie dawano wiary, a jeśli już wierzono, to zalecano wybaczenie należne zbłąkanemu księdzu; za milczenie płacono pieniędzmi, za czystość sumienia zapewnieniem odesłania księdza na leczenie. Trafiał taki do jednego z nielicznych luksusowych ośrodków psychiatrycznych współpracujących z Kościołem, by po krótkiej odsiadce, ponoć nie zawsze za przyzwoleniem lekarzy, zostać przydzielonym do innej parafii. Wystawiano mu przy tym pełne pochwał referencje i zatajano przed nowym przełożonym „niewygodne” skłonności.
W rzadkich przypadkach, gdy sprawy trafiały do sądu, po ich rozwiązaniu cała dokumentacja (zeznania świadków i akta osobowe oskarżonych) znikała bez śladu; sędziowie nakładali na nie klauzulę tajności. To właśnie wniosek o odtajnienie dokumentów jednego z bostońskich księży, złożony w 2001 roku przez prawników gazety „Boston Globe”, okazał się lontem zapalnym. To, co odkryli jej dziennikarze oraz skala tego zjawiska zachwiały posadą całego Kościoła.
Niniejsza książka, to wstrząsająca analiza jednego z największych kryzysów w historii Kościoła - jego przyczyn, przebiegu i daleko idących skutków. Prócz wywiadów i faktów opublikowanych na łamach gazety, znalazło się tu wiele późniejszych materiałów, także z innych źródeł. Poznajemy tym samym dalsze losy molestowanych dzieci, zmieniającą się pod naporem opinii publicznej postawę Kościoła, opinie biegłych psychiatrów, a także dalekosiężną reakcję wiernych, pragnących ratować swoją wiarę.
-------------------------------------------------------------------------------
"Wielu tych molestowań udałoby się uniknąć, gdyby te relacje między rodzicami były zdrowe. Słyszymy nieraz, że to często wyzwala się ta niewłaściwa postawa, czy nadużycie, kiedy dziecko szuka miłości. Ono lgnie, ono szuka. I zagubi się samo i jeszcze tego drugiego człowieka (czytaj: księdza) wciąga" – abp Józef Michalik 08.10.2013
Powyższa wypowiedź - mimo, że za nią przeproszono i określono lapsusem językowym - pokazuje jak ciężko hierarchom kościelnym kalać jest własne "uświęcone" gniazdo; niekiedy wygodniej wybielić winnych, umniejszając przy tym krzywdę, a nawet przerzucając odpowiedzialność na niewinnych. Może i wiele się zmieniło od czasu kryzysu wywołanego odkryciami zespołu Spotlight, ale wciąż pojawiają się podobne głosy wskazujące na to, że nie wszyscy wyciągnęli z tej koszmarnej lekcji odpowiednie wnioski.
W wielu przypadkach scenariusz wyglądał podobnie. Ksiądz molestował dziecko, które nie ośmielało się nikomu do tego przyznać, nawet później w dorosłym życiu. Zdarzało się, że oprawca został przyłapany na gorącym uczynku przez innego księdza, który udawał, że niczego nie widzi lub co najwyżej kazał zgasić „po wszystkim” światło; księżom donoszącym na kolegów zalecano...
więcej Pokaż mimo to