(...) Michel Kichka, urodzony w 1954 roku w Belgii, a zamieszkały w Izraelu rysownik. Jego ojciec, Henri, jako jedyny z rodziny przeżył pobyt w KL Auschwitz oraz marsz śmierci, który zawiódł go do Buchenwaldu. Ojcowskie piętno ocalonego wybitnie wpłynęło na całe życie Kichki-syna oraz na jego rodzeństwa. W wydanym niedawno w Polsce albumie Drugie pokolenie. Czego nie powiedziałem mojemu ojcu zawarł autobiograficzną opowieść o życiu w cieniu Zagłady.

Podczas lektury czytelnik ma wrażenie, że widmo Holokaustu nie opuszcza protagonisty nawet na chwilę. Trauma ojca organizuje czas i przestrzeń życiową autora i jego rodzeństwa. Od najwcześniejszego dzieciństwa po dorosłe życie. Od banalnych, codziennych zdarzeń, choćby bekania przy stole, które w ramach dobrego wychowania było zakazane wszystkim z wyjątkiem ojca Shoah (Tata to co innego, on był w obozie – tłumaczy matka) , po sziwę Charly’ego. Prawie fizyczna obecność potworów przeszłości, które pod pozorem wymówek i uzasadnień, wyłaziły przy każdej sposobności.

Jednak obozowa narracja ojca jest zawsze fragmentaryczna, służy jedynie jako ostateczny i niepodważalny argument, że on miał gorzej, ciężej, że nic nie może się równać z jego doświadczeniem. Narrator ma mu to za złe, chociaż wie, że nie powinien, co zresztą sobie powtarza w myślach: Nie mam prawa mieć pretensji do taty. To wszystko wina Hitlera. Najbardziej przejmujący fragment komiksu nosi tytuł Charly i opowiada o tym, jak toksyczny wirus roznoszony przez ojca wpłynął na najmłodszego syna.

Michel Kichka jest karykaturzystą i jego doświadczenie jest szczególnie widoczne w rysunku postaci, które charakteryzują się zaburzeniem proporcji w budowie ciała: nadzwyczaj duże głowy w porównaniu z resztą ciała. Po satyryczny rysunek sięga także, gdy do opowiadania wtrącane są elementy ze snu, a także w sytuacjach, gdy ukazuje nazistowskich żołnierzy. Z epilogu możemy się dowiedzieć, że zapełniał strony zeszytu wspomnieniami i anegdotami, że rozważał pozostanie przy samym tekście opowiadania. Ostatecznie otrzymaliśmy jednak komiks, w którym miejscami narracja literacka dominuje nad graficzną.

(...) Autobiograficzną opowieść Michela Kichki można potraktować jako 21 głos. Graficzną glosę polecam w ramach uzupełnienia wiedzy o śmiertelnej sile rażenia Shoah.

- - -
cały tekst można przeczytać tu:
https://dybuk.wordpress.com/2016/02/02/drugie-pokolenie-czego-nie-powiedzialem-mojemu-ojcu/

(...) Michel Kichka, urodzony w 1954 roku w Belgii, a zamieszkały w Izraelu rysownik. Jego ojciec, Henri, jako jedyny z rodziny przeżył pobyt w KL Auschwitz oraz marsz śmierci, który zawiódł go do Buchenwaldu. Ojcowskie piętno ocalonego wybitnie wpłynęło na całe życie Kichki-syna oraz na jego rodzeństwa. W wydanym niedawno w Polsce albumie Drugie pokolenie. Czego nie...