"Jeśli nazwiesz Arethę wielką bluesową wokalistką, nie skłamiesz. wielką pieśniarką gospel? Nikt nie zaprzeczy. Wielką piosenkarką jazzową? Najwięksi jazzmani przytakną. Chodzi o to, że jest wszystkimi trzema naraz. A w języku jazzmana nazywa się taką osobę skurczybykiem."

Życie gwiazdy nie jest łatwe. Życie z gwiazdą także. A niewyobrażalnie trudnym wydaje się być członkiem rodziny gwiazd, a to piętno niewątpliwie dotknęło Franklinów – piekielnie zdolną czwórkę rodzeństwa i popularnego ojca-pastora, gorliwego propagatora równouprawnienia. A jeśli do tego dołożymy małe radości mieszkania w pięknym mieście Detroit i burzliwe czasy lat ’50, ’60 i ’70, powstaje mieszanka wybuchowa. Więc eksplodowała – cudem talentu Atrethy.

Najnowsza biografia artystki, autorstwa równolatka piosenkarki, Davida Ritza, bodaj po raz pierwszy odkryła wiele kart, a sam Ritz pokusił się nawet o pewne wnioski i podsumowania. Dla dopełnienia wizerunku Franklin to pozycja bardzo potrzebna, bo jest prawdopodobnie pierwszą szczegółową relacją, na którą sama diwa, reżyserka nie tylko własnej kariery, ale i autopropagandy, nie miała żadnego wpływu. Ritz może nie porywa stylem, nie wzrusza i nie rzuca na kolana, ale świetnie dokumentuje te szczegóły z życia artystki, do których ma dostęp, pisząc książkę godną miana rzetelnej biografii muzycznej.

Wygląda na to, że mało jest bardziej zmanierowanych, ale i bardziej zaangażowanych gwiazd sceny muzycznej, mało jest artystów, którzy dla kariery byli w stanie tyle poświęcić. Aretha Franklin jest ikoną kultury, nic więc dziwnego, że charakteryzuje się kulturą (tudzież jej brakiem) ikony. Smuciła się muzycznie, gdy Ameryka pogrążała się w smutku politycznym, “pragnęła kariery równie mocno, jak kariera pragnęła jej”, ale pragnęła też domowej miłości i bliskości, której dostała niewiele, a jeśli twierdziła inaczej, to dlatego, że domagała się (i nadal to robi) szerzenia własnego wizerunku takiego, jakim go sobie zmyśliła.

Przyszło jej zaczynać w trudnych czasach, w niełatwym otoczeniu, w niespokojnym kraju. Przyszło jej zostawić swojej babci na wychowanie kilkoro stanowczo zbyt wcześnie urodzonych dzieci. Przyszło jej żyć u boku zaborczych mężczyzn i wybuchowego ojca. Przyszło jej stracić wielu bliskich. Ale są rzeczy, których nie powinno się jej wybaczać. Jakich? Zainteresowanych odsyłam do lektury.

Dla kogo na pewno tak: miłośnicy tradycyjnych biografii muzycznych; wielbiciele twórczości Arethy Franklin i adoratorzy jej samej oraz wszyscy czytelnicy, których interesują te przedziwne dla USA lata.

Kto powinien omijać: ci, którzy o amerykańskiej scenie muzycznej lat ’60-’90 nie mają i nie chcą mieć zielonego pojęcia (nadmiar nazwisk może was zrazić), a także czytelnicy którzy obok rzetelnej biografii mają ochotę na porywającą literaturę.

"Jeśli nazwiesz Arethę wielką bluesową wokalistką, nie skłamiesz. wielką pieśniarką gospel? Nikt nie zaprzeczy. Wielką piosenkarką jazzową? Najwięksi jazzmani przytakną. Chodzi o to, że jest wszystkimi trzema naraz. A w języku jazzmana nazywa się taką osobę skurczybykiem."

Życie gwiazdy nie jest łatwe. Życie z gwiazdą także. A niewyobrażalnie trudnym wydaje się być...