Byłem przekonany, że „Being Mortal” nie doczeka się polskiego przekładu, ponieważ znaczna część omawianych w niej problemów jest zbyt głęboko zakorzeniona w amerykańskiej rzeczywistości. Bardzo mnie cieszy, że mój pesymizm tym razem mnie całkowicie zawiódł, ponieważ Atul Gawande w sposób przejmujący, a jednocześnie fachowy (z zawodu jest chirurgiem, ale przede wszystkim niespotykanie rzetelnym pisarzem) opowiada o doświadczeniu bliskości śmierci – zarówno z perspektywy osoby umierającej, jak i jej bliskich. Lektura „Being mortal” pozwala przede wszystkim zrozumieć odczuwanie starości, ale też duża część książki jest poświęcona nieuchronności śmierci w obliczu choroby nowotworowej.
Dla mnie najciekawszym i najważniejszym punktem jest dyskusja o życiowych priorytetach osób bliskich śmierci, i jak bardzo (zwłaszcza w Ameryce) nietrafny jest system opieki nad seniorami, w którym najwięcej uwagi poświęca się ich bezpieczeństwu i przedłużeniu życia, powodując niejednokrotnie, że ludzie ci czują się niejako uwięzieni w złotych klatkach, wręcz ubezwłasnowolnieni. Autor przekonująco przedstawia przyczyny takiego stanu rzeczy, które są proste i w swej prostocie porażające: o losie seniorów nie decydują oni sami, lecz najczęściej ich bliscy, którzy – mimo dobrych intencji – nie rozumieją ich potrzeb. Gawande zwraca uwagę na bezsens sztucznego przedłużania egzystencji o miesiąc lub dwa, przy jednoczesnym znaczącym pogarszaniu jakości życia. Wydaje się, że ostatnie chwile powinno się móc poświęcić na rzeczy dla osoby umierającej najważniejsze; i trzeba o te rzeczy umiejętnie zapytać, bo każdy człowiek jest inny, w szczególności ma inną gotowość na kompromisy. Jestem pełen podziwu dla odwagi autora, który - jako lekarz – na pewno ma więcej powodów do wstrzemięźliwości w wyrażaniu takich opinii, niż ktokolwiek wykonujący inny zawód.
Uwielbiam w tej książce całkowity brak przesady w żadną stronę; autor podaje argumenty każdej ze stron i w sposób bardzo rozsądny, poparty badaniami, odnosi się do nich. A jednocześnie, mimo tej wyważonej retoryki, książka jest niezwykle wciągająca.
Nie jest to lekka lektura, ja musiałem ją przerwać na parę tygodni, ponieważ – po raz pierwszy w życiu – zacząłem odczuwać strach przed starością, ubezwłasnowolnieniem, czekającym mnie poniżeniem związanym ze stopniowym traceniem funkcji życiowych i rosnącym uzależnieniem od pomocy bliskich. Z większą niż zwykle intensywnością zapragnąłem prawa do eutanazji, gdyby przyszło mi przeżywać ból nie do zniesienia. Autor poświęca zresztą temu zagadnieniu niejedno zdanie; porusza zagadnienie prawa do eutanazji w sytuacji niedającego się znieść fizycznego bólu, o którym wiadomo, że nie ustąpi. Ale poświęca też uwagę sytuacjom, w których ludzie tracą chęć do życia ze względu na ból duszy, na przykład w wyniku traumy po utracie dzieci.
„Being mortal” to piękna, mądra i poruszająca książka. Ale mam wrażenie, że jej tematyka wzbudza lęk – nie udało mi się do niej przekonać nikogo z moich znajomych (nie słynę ze szczególnych umiejętności sprzedażowych, ale mimo wszystko to był skrajny przypadek). Mam nadzieję, że uda mi się przekonać kogoś z Was – bo naprawdę warto.

Byłem przekonany, że „Being Mortal” nie doczeka się polskiego przekładu, ponieważ znaczna część omawianych w niej problemów jest zbyt głęboko zakorzeniona w amerykańskiej rzeczywistości. Bardzo mnie cieszy, że mój pesymizm tym razem mnie całkowicie zawiódł, ponieważ Atul Gawande w sposób przejmujący, a jednocześnie fachowy (z zawodu jest chirurgiem, ale przede wszystkim...