"Sama pośród lodowej pustyni"

II wojna światowa. Historia jednej z największych zbrodni w dziejach ludzkości, rozlanej w morzu krwi i cierpienia. Niewyczerpane, wciąż fascynujące źródło faktów i dociekań badaczy. Świadkowie tamtych wydarzeń zwykle dopiero po latach zdobywają się na trud ujawnienia własnych przerażających wspomnień, kładących cień na całe ich życie. Relacje widziane oczami ofiar nazistowskiej ideologii zawierają wstrząsające świadectwo całkowitego upadku moralności i triumfu zła. Marie Jalowicz przeżyła, by móc opowiedzieć swoją historię kolejnym pokoleniom i skłonić do zastanowienia nad kolejami ludzkich losów, zaplątanymi w realiach największej z wojen. Jej szczegółową i bezpośrednią relację nagrano na siedemdziesięciu siedmiu taśmach, spisano i wydano w niniejszej książce, przedstawiającej niezwykły obraz doświadczeń w tym trudnym okresie.

1941 rok. Niespełna dwudziestoletnia Marie Jalowicz po śmierci obojga rodziców rozpoczyna samotną, kilkuletnią tułaczkę i ukrywanie się w Berlinie - stolicy państwa, stanowiącego centrum władzy nazistów. Ze względu na swoje żydowskie korzenie, jej sytuacja staje się niezwykle dramatyczna. Wobec gwałtownie wzrastającej fali prześladowań ludności pochodzenia żydowskiego, Marie postanawia za wszelką cenę walczyć samotnie o własne życie i prawo do ludzkiej godności. Dzięki licznym znajomościom i rodzinie udaje jej się zrealizować plany ucieczki i przeżyć w miejscach, gdzie znajduje na krótki czas bezpieczne schronienie. Posługując się fałszywymi dokumentami i fikcyjną tożsamością próbuje bezskutecznie wyemigrować do Palestyny. Stale w gotowości do podjęcia szybkich działań, usiłuje zapanować nad paraliżującym strachem w obliczu niebezpieczeństwa i niepewnej przyszłości. Przy tym na pierwszy plan wysuwa się jej niezwykła osobowość: połączenie sprytu, stanowczości, ogromnej inteligencji z odwagą i wolą życia. Zapiski osobistych myśli i sposób działania świadczą o dojrzałości i świadomości w obliczu śmiertelnego niebezpieczeństwa.

Opowieść Marie pozwala na szczegółowe odtworzenie rzeczywistości, w jakiej znaleźli się mieszkańcy nazistowskich Niemiec w czasie II wojny światowej. Jako obserwator i bezpośredni uczestnik tamtych wydarzeń kreśli mentalność i portrety psychologiczne poszczególnych osób. Poza ludźmi zagorzale popierającymi ideologię nazistowską i przejawiającymi skrajną wrogość wobec Żydów, młodziutka Marie spotyka na swej drodze także wiele osób przeciwnych polityce Hitlera i skrycie niewierzących w jego zwycięstwo. Berlin staje się siedliskiem ludzi o skrajnych poglądach ideologicznych, emigrantów i zwykłych mieszkańców, często nieświadomych skali okrucieństwa nazistów. Marie Jalowicz zdołała uniknąć deportacji i piekła obozów koncentracyjnych, ukrywając się przed niebezpieczeństwem w zbombardowanym mieście, dzieliła swój los z życiem wielu innych niezwykłych i barwnych postaci. Za wszelką cenę dążyła do wolności, oczekując upadku nazistowskich Niemiec, będącego symbolem jej własnego zwycięstwa i odrodzenia. Dlatego też wkroczenie Armii Czerwonej uważała za przełomowe w swoim życiu, traktując ich jak swoje wyzwolenie z okowów strachu i zależności od innych ludzi.

Spisana relacja zaskakuje drobiazgową szczegółowością, zawierającą dziesiątki nazwisk, adresów i życiowych historii umieszczonych w ciągłej narracji. Bezpośrednie i bogate opisy przybliżają realia tamtych wydarzeń. Trudno dokonać ogólnej oceny ludzkich celów i działań w czasie wojny z perspektywy późniejszych pokoleń. Niektóre decyzje Marie mogą wydawać się niemoralne i sprzeczne z podstawowymi wartościami uznawanymi w czasie pokoju. A wojna gardzi słabością i pojęciem moralności, za główny cel stawiając walkę o przeżycie.

"Sama pośród lodowej pustyni"

II wojna światowa. Historia jednej z największych zbrodni w dziejach ludzkości, rozlanej w morzu krwi i cierpienia. Niewyczerpane, wciąż fascynujące źródło faktów i dociekań badaczy. Świadkowie tamtych wydarzeń zwykle dopiero po latach zdobywają się na trud ujawnienia własnych przerażających wspomnień, kładących cień na całe ich życie. Relacje...