fascynują mnie górskie klimaty i obyczaje, często też wracam w tamte strony.Byłam też w zamku na Pieskowej Skale, gdzie kręcili "Janosika". I tylko o tym zbójniku słyszałam. Ale chętnie też poszerzyłam swoją wiedzę o biografie innych rozbójników, niekiedy owiane legendą.

fascynują mnie górskie klimaty i obyczaje, często też wracam w tamte strony.Byłam też w zamku na Pieskowej Skale, gdzie kręcili "Janosika". I tylko o tym zbójniku słyszałam. Ale chętnie też poszerzyłam swoją wiedzę o biografie innych rozbójników, niekiedy owiane legendą.

„Księga karpackich zbójników” to kolejna pozycja z serii Legendarz, pomysłowego kompendium łączącego fakty i mity z polskiego folkloru.
Tym razem w obroty zostali wzięci polscy harnasie, często postacie historyczne, w innych przypadkach zmyślone przez pomysłowych górali. Autor tekstu zawęził temat do karpackiego zbójnictwa XVI- XVIIII/XIX wieku, a na stronnicach książki można się zapoznać aż z 37 postaciami wykonującymi ten niecny proceder.
Muszę przyznać, że opowieści góralskie niekoniecznie leżą w kręgu moich zainteresowań. Siłą rzeczy słyszałam o Janosiku i Ondraszku, ale więcej zbójnickich imion nie obiło mi się o uszy. Dlatego też, zawarte w zbiorze opowieści, przyjęłam z całkowicie laickim i spokojnym sercem. Nigdy nie zawiodłam się na książkach wydanych przez wydawnictwo Bosz także ochoczo zabrałam się za „Księgę karpackich zbójników”. Jakie wnioski?
Po pierwsze bardzo podoba mi się podział książki, który jest klarowny i przemyślany. Bartłomiej Grzegorz Sala postanowił zacząć od ogólnego zarysu nakreślającego tematykę zbójnictwa w Karpatach polskich, by potem, po kolei omawiać konkretnych zbójników. Takie podejście do tematu do mnie przemawia.
Co do merytorycznego charakteru tekstu nie jestem w stanie wiele powiedzieć. Wiem, że autor jest historykiem i etnografem, ale na ile dogłębną kwerendę przeprowadził mogę się jedynie domyślać.
W książce znajdziemy więcej mitów, niż faktów historycznych. Tytuł serii sugeruje taki stan rzeczy, aczkolwiek uważam, że jeśli pojawiają się skonkretyzowane daty i wydarzenia to zamiast wybranej bibliografii na końcu pozycji, wolałabym zobaczyć przypisy w tekście właściwym. Tym bardziej, że zaintrygowało mnie jedynie kilka legend o których chciałabym doczytać więcej.
Historie podobały mi się w różnym stopniu. Na pewno dowiedziałam się wielu ciekawych rzeczy o których nie miałam wcześniej pojęcia. Niektóre historie raziły naiwnością i choć wiem, że legendy rządzą się swoimi własnymi prawami to trochę mnie irytowały. Ale takie uczucie miałam jedynie kilka razy więc nie sądzę aby problem leżał w sposobie pisania. Właściwie uważam, że język jest barwny, a przekazy czyta się szybko i przyjemnie. 192 strony (wraz z podziwianiem ilustracji) to lektura na jedno popołudnie.
Właśnie, ilustracje. Przy omawianiu pozycji, wydanych przez Wydawnictwo Bosz, nie sposób nie wspomnieć o ich szacie graficznej. Bo i jest o czym pisać. Książki z tej serii są łatwo zauważalne na księgarnianych półkach. Przede wszystkim pozytywnie wyróżniają się jakością wydania. Twarda okładka mieści po drugiej stronie przyjemny dla oka rysunek Karpat, robiąc miłe wrażenie już na dzień dobry. Widać, że w oprawie liczą się szczegóły takie jak na przykład obramowanie ilustracji stron. Bardzo doceniam te z pozoru błahe rzeczy.
Ilustracje stworzyli (jak zresztą w innych książkach z serii Legendarz) Witold Vargas i Paweł Zych. Z reguły lubię ilustracje tego duetu i większość rysunków umieszczonych w tej konkretnej książce przypadło mi do gustu.
„Księgę karpackich zbójników” czytałam z przyjemnością. Poza tym sporym atutem jest atrakcyjna cena (niecałe 35 złotych),zwłaszcza przy tak ładnym wydaniu. Moja ocena oscyluje ostatecznie między 7-7.5/10. Polecam.

Źródło recenzji https://www.bookhunter.pl/recenzja/4630/ksiega-karpackich-zbojnikow

„Księga karpackich zbójników” to kolejna pozycja z serii Legendarz, pomysłowego kompendium łączącego fakty i mity z polskiego folkloru.
Tym razem w obroty zostali wzięci polscy harnasie, często postacie historyczne, w innych przypadkach zmyślone przez pomysłowych górali. Autor tekstu zawęził temat do karpackiego zbójnictwa XVI- XVIIII/XIX wieku, a na stronnicach książki...

Mało faktów historycznych dużo mitów.

Mało faktów historycznych dużo mitów.

Książka napisana jest żywym, barwnym językiem i dość trudno oderwać się od czytania. Autor postarał się też, aby postaci historyczne przedstawione były na tyle dokładnie, na ile pozwala dostępna dokumentacja. Całość jak zwykle w "Legendarzu" opatrzona jest przepięknymi ilustracjami. Szkoda tylko, że niektórym zbójnikom poświęcono wiele legend bazujących na tym samym schemacie.
Wystarczyłoby podać dwie -trzy, a w zamian opisać jeszcze kilku harnasi.

Książka napisana jest żywym, barwnym językiem i dość trudno oderwać się od czytania. Autor postarał się też, aby postaci historyczne przedstawione były na tyle dokładnie, na ile pozwala dostępna dokumentacja. Całość jak zwykle w "Legendarzu" opatrzona jest przepięknymi ilustracjami. Szkoda tylko, że niektórym zbójnikom poświęcono wiele legend bazujących na tym...

Byli odważni, silni, nierzadko posiadali nadludzkie moce i umiejętności. Wśród mężczyzn wzbudzali powszechny podziw, a panny rumieniły się na sam dźwięk ich imienia, skrycie marząc o tym, by zostać ich kochankami. Walczyli o sprawiedliwość, wymierzając karę tym, którzy na nią zasłużyli i pomagając potrzebującym.

Ten krótki opis nie dotyczy wcale amerykańskich superbohaterów, znanych nam z popkultury, lecz karpackich zbójników, którzy grasowali niegdyś m.in. po naszych polskich górach. I choć przez lata ich postacie obrosły legendami, rzeczywistość nie zawsze była tak kolorowa: wychwalani w przekazach rodzimi „herosi” nierzadko byli zwykłymi opryszkami, którzy rabowali, zabijali i gwałcili, budząc niechęć tak lokalnej społeczności, jak i swoich własnych towarzyszy.

„Księga karpackich zbójników”, autorstwa Bartłomieja Grzegorza Sali, historyka, etnologa i krajoznawcy, to książka, która do gustu przypadnie zwłaszcza miłośnikom karpackiego folkloru. Na jej kartach ożywają postaci 37 najgłośniejszych harnasiów, działających od XVI do XIX w. od Śląska Cieszyńskiego po Huculszczyznę, zapuszczających się nawet w głąb Śląska, na Morawy, pod Kraków i Przemyśl oraz na Podole i Bukowinę.

Przez prawie 90 zebranych podań przewija się cała plejada zbójników o rodowodzie polskim, ruskim, huculskim, węgierskim, a także… romskim i żydowskim, ukazując bogactwo dawnego karpackiego świata. Wśród nich spotkamy nie tylko powszechnie znanego Janosika, kojarzonego z serialem telewizyjnym w reżyserii Jerzego Passendorfera, ale także:

Ondraszka, najpopularniejszego herszta zachodnich Beskidów, właściciela czarodziejskiego obuszka, magicznego kubka i pistoletów zawsze trafiających do celu,

nieziemsko silnego Oleksego, który przenosił głazy, łamał drzewa i uśmiercił Biesa, złego ducha Bieszczadów,

czy Sobka Burego, który gdy wieszany był na haku za poślednie (czyli ostatnie) żebro, z humorem wołał: „Wio Bury do góry!”.

Zbójnicy kończyli zazwyczaj tragicznie, zabijani przez żądnych nagrody pobratymców lub przez nieuwagę łapani w pułapkę. Śmierć na haku uważana była za niezwykle honorową, przewidzianą tylko dla harnasi (hersztów band, przywódców),zdarzało się jednak, że ćwiartowano ich w miejscach publicznych, co miało być przestrogą dla innych. Zdaje się, że gwałtowny koniec żywota zbójników dodawał smaczku ich życiorysom, które na stałe wpisały się w lokalne legendy powtarzane przez pokolenia, a w końcu spisane.

„Księga karpackich zbójników” nie tylko niezwykle obrazowo przybliża najciekawsze postacie związane z góralskim folklorem, ale również w ciekawy sposób łączy walory popularnonaukowe i literackie, osadzając zbójników w kulturowym i historycznym kontekście. Książka nie jest typową, historyczną monografią, która od strony naukowej zgłębiałaby (szeroki przecież) temat zbójnictwa i nie należy jej tak traktować – jest raczej zbiorem opowiadań, które w przystępny sposób pozwalają zapoznać się z zagadnieniem i się nim zainteresować, choćby po to, by przy okazji wędrówek górskimi szlakami popuścić wodze fantazji i wyobrazić sobie, co mogło dziać się na nich kilkaset lat temu.

Na uwagę zasługują również barwne ilustracje, będące doskonałym uzupełnieniem zbójeckich opowieści. Za ich przygotowanie odpowiedzialni są Witold Vargas i Paweł Zych, uznani ilustratorzy tematyki folklorystycznej i fantasy.

Jeżeli spodoba Wam się kompendium związane z karpackimi zbójnikami, sięgnijcie koniecznie po inne tytuły z serii Legendarz, przygotowanej przez Wydawnictwo Bosz: „Bestiariusz słowiański”, „Duchy polskich miast i zamków” czy „Księga smoków polskich” kryją w sobie mnóstwo innych, intrygujących historii.

Justyna Sekuła / Bookeriada.pl

Byli odważni, silni, nierzadko posiadali nadludzkie moce i umiejętności. Wśród mężczyzn wzbudzali powszechny podziw, a panny rumieniły się na sam dźwięk ich imienia, skrycie marząc o tym, by zostać ich kochankami. Walczyli o sprawiedliwość, wymierzając karę tym, którzy na nią zasłużyli i pomagając potrzebującym.

Ten krótki opis nie dotyczy wcale amerykańskich...

Jak świat długi i szeroki pełen jest ludzi, którzy nie zgadzają się ze złą władzą panującą w danym kraju bądź jego rejonie. Miedzy innymi takim bohaterem ludu, który bogatych rabował, a biednym dawał był Robin Hood. Który w średniowiecznej Anglii grabił bogatych w lesie Sherwood i choć jest postacią fikcyjną przetrwał w podaniach aż po dziś. Drugim przykładem może być pochodząca z Meksyku Leonarda Emilia, która po tym jak władze straciły jej męża wstąpiła na drogę bezprawia i zaczęła napadać bogatych, zepsutych Meksykanów, a to co zrabowała oddawała najbiedniejszym.

W Polsce najsłynniejszy jest Janosik, który dzięki serialowi z roku 1973 w reżyserii Jerzego Passendorfera zyskał rozgłos nie tylko w Karpatach, ale stał się także znany na cały kraj oraz poza jego granicami. Janosik był słowackim zbójnikiem, który na terenie Polski i Słowacji dokonywał napadów na bogatych panów. Przyznam się, że do niedawna sam uważałem go za najlepszy w naszym kraju odpowiednik Robin Hooda, lecz po przeczytaniu dziś recenzowanej książki mogę powiedzieć szczerze, że w historii Karpackich zbójników są więksi, ważniejsi, wykazujący się większą fantazję w działaniu i umiejętnościami harnasie - między innymi mój ulubiony Oleksy Dobosz.

Mój pogląd na to, kto jest największym Polskim harnasiem zmienił się dzięki autorowi Księgi karpackich zbójników - Bartłomiejowi Grzegorzowi Sali, który w bardzo fachowy i profesjonalny sposób podszedł do tematu. Zebrał on naprawdę wiele materiałów, uszeregował i oddał do rąk czytelnikom jako 190 stronicowe kompendium wiedzy na temat karpackich zbójników. Autor również już na samym początku przyznaje, że opisani tu bohaterowie to jedynie garstka wybranych (dokładnie 37),tych najważniejszych i najmocniej osadzonych w karpackim folklorze harnasiów.

W książce każdy ze zbójników jest dobrze opisany w co najmniej kilku zdaniach. Autor podaje tutaj na tyle dokładny na ile jest to możliwe przebieg życia danego zbójnika: jak zaczęła się jego kariera, jak przebiegała oraz czy został pojmany i stracony. Dodatkowo przy każdym Bartłomiej podaje jedną lub kilka opowieści o nich. Z nich możemy wyłonić jeden obraz pasujący do większości bohaterów: byli to przede wszystkim dobrze zbudowani mężczyźni, często wykształceni (jak w przypadku Janosika lub Oleksego Dobosza). Najczęściej rabowali bogatych panów którzy swych chłopów gnębili, a to co zrabowali rozdawali najbiedniejszym mieszkańcom okolicznych wsi (Ondraszek). Często zbójnicy posiadali również coś dzięki czemu stawali się niezwyciężeni na przykład: ciupaga która zawsze dosięgała swojego celu, pistolety które nigdy nie chybiały lub pas który sto razy silniejszym czyni noszącego itp. Gdy zostali pojmani najczęściej zostawali poddawani przesłuchaniom, które miały zmusić ich do wydania swoich kompanów lub ujawnienia miejsca, w którym mieli ukryte skarby. Podczas wydobywania zeznań najczęściej używano takich metod tortur jak: łamanie kołem, zdzieranie pasów, odcinanie kończyn, a na końcu najczęściej harnasie kończyli powieszeni na szubienicy (Marko Hatala) lub na haku wbitym w żebra (Janosik).

Co wydaje się interesujące w książce to to...
Do dalszej części recenzji zapraszam na bloga:
http://ksiazkiwpajeczynie.blogspot.com/2015/04/czas-zostac-zbojnikiem.html

Jak świat długi i szeroki pełen jest ludzi, którzy nie zgadzają się ze złą władzą panującą w danym kraju bądź jego rejonie. Miedzy innymi takim bohaterem ludu, który bogatych rabował, a biednym dawał był Robin Hood. Który w średniowiecznej Anglii grabił bogatych w lesie Sherwood i choć jest postacią fikcyjną przetrwał w podaniach aż po dziś. Drugim przykładem może być...

Zgodnie z tytułem Księga jest leksykonem najsłynniejszych, najmocniej osadzonych w karpackim folklorze harnasiów. Bartłomiej Sala opisał 37 „góralskich herosów” i przytoczył związane z nimi podania i opowieści. Przy doborze harnasiów do książki brał pod uwagę jedno – ich znaczenie w góralskiej tradycji i kulturze. Tym samym zbójnicki poczet nie ma charakteru naukowego ani historycznego. Odnajdziemy w nim postacie zarówno realne, z krwi i kości, jak i całkowicie fikcyjne. Zbójnickie żywoty Sala spisał lekkim, potoczystym językiem, legendy opracował tak, żeby nie tylko zachowały dawny klimat, lecz również dobrze się czytały.

Księga karpackich zbójników pozostawia jednak niedosyt. Za dużo w niej legend, za mało wiedzy. Wstęp, najciekawszy fragment książki, jest zbyt krótki i jedynie prześlizguje się po temacie zbójnictwa w Karpatach. Również w rozdziałach o poszczególnych harnasiach biogramy przegrywają objętościowo i znaczeniowo z przytaczanymi legendami. Tymczasem wiele z tych podań jest podobnych, bazuje na jednym schemacie, co przy dłuższej lekturze przekłada się na czytelnicze znużenie.

więcej na http://gory-lektury.blogspot.com/2015/03/zbojnik-z-karpackiego-folkloru.html

Zgodnie z tytułem Księga jest leksykonem najsłynniejszych, najmocniej osadzonych w karpackim folklorze harnasiów. Bartłomiej Sala opisał 37 „góralskich herosów” i przytoczył związane z nimi podania i opowieści. Przy doborze harnasiów do książki brał pod uwagę jedno – ich znaczenie w góralskiej tradycji i kulturze. Tym samym zbójnicki poczet nie ma charakteru naukowego ani...