Tom Koniec półświni, na który składają się wybrane teksty Helmuta Kajzara z lat 1966–1982, jest pierwszą od niemal trzydziestu lat edycją książkową jego utworów. Podstawowym celem publikacji jest wprowadzenie do czytelniczego i kulturowego obiegu zapomnianej i trudno dostępnej twórczości Kajzara.

Siedem pomieszczonych w tomie utworów literackich Kajzara obejmuje mniej więcej połowę jego publikowanego dorobku. Łączy je figura odmieńca i temat inności jako nadrzędnej perspektywy, z której Kajzar spogląda na kulturowe mechanizmy i dokonuje ich dekonstrukcji. Tę perspektywę uznaję za podstawowy i najważniejszy rys twórczości Kajzara, obecny — jak pokazuje prezentowany wybór — w całym jej przekroju: od debiutanckiego Paternoster po ostatni ukończony utwór, Wyspy Galapagos.

Utworów literackich i esejów Kajzara nie oddziela sztywna granica: ani gatunkowa, ani merytoryczna; należą do jednego, wspólnego obszaru myślenia. Dlatego decyzja, by obok „tekstów dla teatru” w tomie zamieścić również „teksty o teatrze”, była oczywista. Prezentowany wybór esejów i wypowiedzi Kajzara ma zatem charakter refleksji złożonej, dotyczącej szerokiego spektrum zjawisk artystycznych i kulturowych. Zestaw pomieszczonych w tomie tekstów służyć ma jako swoisty „reader”: zbiór drogowskazów pomocnych w rozpoznaniu terytorium osobnego teatru Kajzara i poruszaniu się po nim.

Marcin Kościelniak