Jesteśmy społecznością, która kocha książki

"Upadek Rzymu" niemieckiego starożytnika zapowiadał się jako pozycja bardzo interesująca. Wydana w prestiżowej serii upadłego niedawno wydawnictwa lektura miała na celu ukazanie ostatnich stuleci cesarstwa rzymskiego. Autor w znakomitym wstępie przypomniał szereg stanowisk, metod badawczych, które pojawiały się w kolejnych stuleciach w celu wyjaśnienia, dlaczego upadła tak wielka potęga polityczna. Niestety, we właściwej części dzieła autor zawodzi niemal na całej linii. Za godne uwagi wydaje się jedynie dogłębne poruszenie kwestii chrześcijaństwa w imperium. Autor pokazuje, jak wielkie znaczenie miała nowa religia na świat rzymski, zwłaszcza na jego elity, i tym samym udowadnia, że wielkie zmiany w myśleniu, percepcji były nieuniknione. Vogt przekazuje, jak bardzo niezwykła była siła chrześcijaństwa: pogańskich wierzeń wyrzekały się nawet elity, bynajmniej nie w celach pragmatycznych (politycznych, finansowych),ale właśnie z powodu myśli jaką niosło ze sobą chrześcijaństwo. Na tym jednak kończą się plusy dzieła. Kwestie gospodarcze, obyczajowe, czy nawet najazdy obcych ludów nie zostały już opisane z taką pasją. Te części lektury stanowią nudny wykład historyczny, który w wielu miejscach domagałby się rozwinięcia. Złożoność problemu, co zresztą wynikało z samego wstępu, wymagałaby, aby książka wykraczała poza chronologiczny opis. Brak tutaj, poza niejednokrotnym przypominaniu o stagnacji jaka dopadła mieszkańców imperium, wyraźnej konkluzji, ukazania związku przyczynowo-skutkowego między wydarzeniami z III-V w. a ostatecznym triumfem Odoakera. Być może sprawy te mi umknęły, a to za sprawą monotonnego języka, jakim jest napisana książka (pytanie, ile w tym "wkładu" autora, a ile tłumacza). Rozdział o sztuce cesarstwa, który można potraktować jako sprawdzian umiejętności literackich, przypomina jednak przeciętną notatkę sporządzoną do szkolnego zeszytu od historii. A przecież duet Wipszycka-Bravo pokazał, iż o starożytności można pisać pięknie i interesująco...