Jesteśmy społecznością, która kocha książki

(1880-1942),prozaik, eseista i dramaturg austriacki.
Pochodził z rodziny wojskowo-urzędniczej. Z wykształcenia był inżynierem budowy maszyn, studiował także filozofię, matematykę i fizykę. Przez kilka lat był urzędnikiem ministerialnym. W 1938 wyemigrował do Szwajcarii, gdzie zmarł w biedzie i osamotnieniu. Już w debiutanckiej powieści Niepokoje wychowanka Törlessa (1906, Die Verwirrungen des Zöglings Törleß),formalnie nawiązującej do popularnego na przełomie wieków modelu powieści o trudnościach okresu dojrzewania młodego człowieka, który popada w konflikt z aplikowanym mu przez dorosłych bezdusznym systemem wychowania, zerwał z tradycyjnym psychologizmem, a funkcję fabuły zredukował do środka wywoływania myśli i uczuć w bohaterze, człowieku o nie ustalonych właściwościach, który - tak poprzez autorefleksję, jak zmysłowe doznania - próbuje uświadomić sobie swą osobowość. Podstawową sferą jego doświadczeń jest perwersyjna erotyka o charakterze sadomasochistycznym. Powieść, na drodze niezwykle oryginalnej, drobiazgowej analizy, wiwisekcji ducha (stąd przydomek autora "monsieur le vivisecteur"),ukazuje człowieka jako rezerwuar nieskończonych możliwości, również takich, których najpełniejszą emanacją stał się później hitleryzm. Całkowicie zrywają z tradycyjnym stylem narracji dwa opowiadania opublikowane w tomie Zespolenia (1911, Vereinigungen). Opisuje w nich Musil, przy użyciu bardzo zróżnicowanych i oryginalnie zastosowanych środków wyrazu, erotyczne (perwersyjne) przygody trzech nimfomanek, rozgrywające się jednak tylko w świecie marzeń, snu i wyobraźni. Dominującym motywem tych utworów jest samotność jednostki i niemożność rzeczywistego zespolenia z drugim człowiekiem. Także w refleksyjnej sztuce Marzyciele (1921, Die Schwärmer),w której zręczny uwodziciel rozbija pozornie szczęśliwe małżeństwo, bohaterowie - pozbawieni określonych cech - kumulują w sobie sprzeczne marzenia i możliwości, są zagadką również dla siebie samych. Najbardziej tradycyjne w jego dorobku utwory, trzy opowiadania składające się na tom Trzy kobiety (1924, Drei Frauen),mimo dość realistycznej narracji, wyjątkowo pozbawionej eseistycznych wtrętów, w istocie również są wieloznacznymi parabolami skomplikowanych stanów psychicznych. Najpełniejszy wizerunek wykreowanego przez pisarza typu bohatera zawarty jest w monumentalnej, nie ukończonej powieści Człowiek bez właściwości (1930-1943, Der Mann ohne Eigen-schaften),w której zbiegają się wszystkie znane z wcześniejszych utworów wątki i motywy; stanowi ona wielkie podsumowanie przemyśleń autora o współczesnym człowieku (intelektualiście) i rozpadającym się wokół niego świecie; jest syntezą, podbudowaną całym twórczo przetworzonym dorobkiem myśli europejskiej w dziedzinie filozofii, religii, psychologii i nauk ścisłych. Bohater, otwarty na wszelkie doznania i myśli, świadomie, w akcie buntu przeciwko skostniałym normom martwego świata, który w powieści symbolizuje ,"Cekania", wypróbowuje różne sposoby bycia w celu przezwyciężenia swej samotności i wyobcowania i osiągnięcia tzw. drugiego stanu, syntezy "ja" i "ty", jako jedynej możliwości uratowania świata przed samozagładą. Eksperyment ten, który w powieści przybiera postać kazirodczej miłości, kończy się fiaskiem. Człowiek bez właściwości przedstawia na przykładzie Austrii, ukazanej w przededniu wybuchu pierwszej wojny światowej, kryzys kultury europejskiej. Dzieło to, stojące na pograniczu beletrystyki i eseistyki (powieść ma formę sfabularyzowanego eseju),jest cennym dokumentem dramatów i konfliktów myśli współczesnej. Utwory Musila tłumaczyli na polski m.in. K. Radziwiłł, K. Truchanowski, J. Zeltzer, W. Kragen.