Sześcioro finalistów tegorocznej Nagrody Bookera, wybranych spośród trzynastu, którzy znaleźli się na tak zwanej „długiej liście”, to:

• Anuk Aradpragasam „A Passage North”
• Damon Galgut „The Promise”
• Patricia Lockwood „No One This Talking about This”
• Madifa Mohamed „The Fortune Men”
• Richard Powers „Bewilderment”
• Maggie Shipstead „Great Circle”

„Krótka lista” podana jest w kolejności alfabetycznej nazwisk autorów, wśród nich wybrana zostanie książka uhonorowana Nagrodą Bookera za najlepszą powieść angielskojęzyczną. Zwycięski tom poznamy trzeciego listopada.

Co roku przyznawana jest również nagroda dla książki dostępnej w tłumaczeniu na język angielski (nagroda dzielona jest między autora i tłumacza). W 2021 roku nagrodę otrzymał David Diop za „At Night All Blood is Black” (polski tytuł: „Bratnia dusza”) przełożoną z francuskiego na język angielski przez Annę Moschovakis. To wstrząsająca historia Senegalczyka walczącego na froncie I wojny światowej, który po śmierci swego rodaka i przyjaciela przesiąka otaczającym go krwawym szaleństwem. Alfa, główny bohater, zamienia się w maszynę do zabijania; budzi lęk nawet u walczących po tej samej stronie towarzyszy z okopów. Nagrodę The International Booker Prize przyznano drugiego czerwca, podczas wirtualnej uroczystości w katedrze w Coventry – miasta, które bardzo ucierpiało w czasie bombardowań podczas kolejnego, po okopach Francji, globalnego szaleństwa, jakim była II wojna światowa.

Anuk Arudpragasam – od filozofii do literatury

„A Passage North” to druga książka tamilskiego pisarza, pochodzącego z Kolombo na Sri Lance. Anuk Arudpragasam studiował w Stanach Zjednoczonych, aktualnie mieszka w Indiach i na Sri Lance. W obu jego dotychczas wydanych pozycjach: „The Story of the Brief Marriage” oraz „A Passage North” widać wpływ wojny domowej, która przez ponad ćwierć wieku pustoszyła wyspę na Oceanie Indyjskim i która zakończyła się porażką ludu reprezentowanego przez pisarza. Tamilowie walczący o swoje niezależne państwo na północy wyspy Cejlon w 2009 roku złożyli broń. Ostatnia książka autora jest opowieścią o przemierzaniu drogi, przy czym główny bohater wędruje w przestrzeni i czasie – na pogrzeb opiekunki swojej babki i do swoich wspomnień naznaczonych wojenną traumą.

Anuk Arudpragasam jest z wykształcenia filozofem i od filozoficznych, bardzo poważnych i klasycznych rozpraw, zaczął swoją przygodę z książkami. Jak mówił w wywiadzie dla „The Paris Review”, wynikło to z faktu, że w jego domu rodzinnym książek raczej nie czytano, a w pobliżu znajdowała się księgarnia, w której dominowały pozycje klasyków filozofii: Platona, Kartezjusza, czy Wittgensteina. Pierwszą powieścią, którą, jak twierdzi, przeczytał autor „A Passage North”, był „Człowiek bez właściwości” Roberta Musila. O ile rzeczywiście może być zaliczona do nurtu zwanego z angielska „fiction”, to więcej w niej przeplatających się esejów i rozpraw filozoficznych niż samej historii głównego bohatera.

Damon Galgut – do trzech razy sztuka?

Pochodzący z Pretorii w Republice Południowej Afryki pisarz gości na „krótkiej liście” Nagrody Bookera po raz trzeci. Pierwszą jego książką w ścisłym finale był „Dobry lekarz” (wydany w polskim tłumaczeniu Andrzeja i Piotra Kostarczyków) w 2005 roku, drugą „W obcym pokoju” (tłumaczenie: Beata Turska) w 2010. Uczył się opowiadania historii (wszak tym właśnie jest powieść, czyż nie?), spędzając dzieciństwo w szpitalnym łóżku. Kiedy Damon Galgut miał sześć lat zdiagnozowano u niego raka, a były to lata sześćdziesiąte dwudziestego wieku, kiedy oznaczało to praktycznie wyrok śmierci. Czy książki, czytane zarówno samodzielnie, jak i przez towarzyszących schorowanemu Damonowi krewnych, współdziałały z medycznymi terapiami? Tego do końca nie wiadomo, niemniej Galgut nie dał się rakowi, a umiłowanie do opowiadania historii zaowocowało literackim debiutem w wieku zaledwie siedemnastu lat. Był to „A Sinless Season”, wydany w 1982 roku.

„The Promise”, która trafiła w tym roku do finału The Booker Prize, to z jednej strony saga rodziny Swartów, zaczynająca się w 1986 roku na południowoafrykańskiej prowincji, z drugiej zaś opowieść snuta za pomocą nietuzinkowych rozwiązań stylistycznych (swoją drogą może być ciekawym wyzwaniem dla tłumacza przekładającego ją na polski – jeśli tak się zdarzy).

Patricia Lockwood – poetka mediów społecznościowych

Poetka, eseistka, a od lutego 2021 roku również powieściopisarka. Pochodzi z Indiany w USA. Jako że jest aktywną użytkowniczką Twittera (od 2011 roku), nie dziwi, że internet i tajemniczy „Portal” odgrywają bardzo ważną rolę w jej debiutanckiej powieści „No One Is Talking About This”. Poprzednie doświadczenie Patricii Lockwood z prozą to pamiętniki „Priestdaddy” opisujące doświadczenia autorki z domu rodzinnego. Tytuł nawiązuje do nawrócenia jej ojca, do którego doszło podczas służby na atomowej łodzi podwodnej. Dokonał on konwersji z kościoła luterańskiego na katolicyzm, a na mocy specjalnego zezwolenia wydanego w 1980 roku przez Jana Pawła II mógł, będąc mężem i ojcem, pełnić posługę kapłańską.

Sama Patricia kończyła „No One Is Talking About This” ciężko przechodząc COVID-19, którym zaraziła się w samolocie. Zmagała się z powikłaniami kardiologicznymi, migrenami, fantomowymi zapachami i drżeniem rąk. Jak sama twierdzi, dodało to jej powieści nowego wymiaru.

Nadifa Mohamed – jedyna Brytyjka w stawce

Autorka ta urodziła się co prawda w Somalii, ale od piątego roku życia mieszka w Londynie, dokąd przyjechała z rodzicami. Kończyła Oksford. Debiutowała w 2010 roku książką „Black Mamba Boy”, na poły biograficzną, opartą na pamiętnikach swojego ojca. Ciekawa to koincydencja z „Priestdaddy” Patricii Lockwood. Znajdujący się na Booker’owej shortliście „The Fortune Men” jest trzecią książką Nadify Mohamed. Wszystkie jej powieści są mocno osadzone w rzeczywistości; pokazują ją i oceniają niezwykle surowo. Ta nominowana do Bookera 2021 to historia ostatniego straconego w więzieniu w Cardiff w Walii Somalijczyka Mahmooda Matana, który na podstawie sfabrykowanych dowodów został oskarżony i skazany na śmierć za rzekome zamordowanie Lily Volpert, przemianowanej w książce na Violet Volacki. Jak powiedziała sama autorka, co cytuje strona Nagrody Bookera: „Chcę, aby granica między faktami a fikcją była prawie niezauważalna”.

Czy zatem historia marynarza, drobnego złodziejaszka, któremu, używając policyjnego slangu, „przyklepano” morderstwo sprzedawczyni, jest fabularyzowanym reportażem? Na pewno wewnętrzna przemiana, jaka zachodzi w wierzącym w brytyjski system sprawiedliwości Somalijczyku, nie została nigdzie udokumentowana. Znane są fakty: sfabrykowane dowody i jego powieszenie w roku 1952. Nawet jeśli nie urodziła się na Wyspach, Nadifa Mohamed jest „najbardziej brytyjska” z wyróżnionych anglojęzycznych pisarzy, co podkreśla, zazwyczaj otwarty na multikulturowość, z lekka lewicujący brytyjski dziennik „The Guardian”.

Richard Powers – pisarz „renesansowy” z muzycznym słuchem

Urodził się w niewielkiej miejscowości w stanie Illinois, ale kiedy był nastolatkiem, pojechał wraz z ojcem do Bangkoku. Tam z sukcesami uczył się śpiewu oraz gry na wielu instrumentach. Po powrocie do Stanów studiował najpierw fizykę, potem filologię angielską. Ta iście renesansowa multidyscyplinarność, łatwość w pojmowaniu i tłumaczeniu innym nauk ścisłych jest widoczna w większości książek autorstwa Richarda Powersa. Późniejsze były nagradzane i nominowane. „Orfeusz”, przetłumaczony na polski przez Urszulę Gardner i Andrzeja Szulca, znalazł się już na „długiej liście” Nagrody Bookera w roku 2014. „Overstory” trafiła w 2018 do finału nagrody. Po polsku wydana jako „Listowieść”, będąca literacką odpowiedzią na popularnonaukowe „Sekretne życie drzew” Petera Wohllebena, otrzymała w 2019 roku powieściowego Pulitzera. „Bewilderment”, najnowsza książka Richarda Powersa, to, jakże inaczej, historia biofizyka i jego relacji z synem. Trudnych relacji z dzieckiem, dużo bardziej skomplikowanym niż problemy rozwiązywane przez naukowca; gdzie same pytania niełatwe są do zrozumienia dla przeciętnych Kowalskich, czy, jako że to literatura anglojęzyczna – Smithów.

Maggie Shipstead – przy jej nazwisku czas stwierdzić, że połowa nominowanych to Amerykanie

„Great Circle” to jakby dwie książki zawarte w jednej. Obie podpierające się faktycznymi postaciami – straceńczo odważnych pilotek z lat czterdziestych i rozkapryszonej nieco gwiazdy Hollywood z XXI wieku. Magie Shipstead tworzy z nich postacie dwóch kobiet, opowiada ich historie, które w zadziwiający sposób ze sobą współgrają, by spleść się w wymyślonym (czy na pewno?) filmowym świecie.

Tom autorki jest trzecią amerykańską pozycją, na krótkiej, sześciopunktowej liście najlepszych anglojęzycznych pozycji nominowanych do Nagrody Bookera.

Pewną niespodzianką może być brak w ścisłym finale najnowszej książki niedawnego literackiego noblisty – Kazuo Ishiguro. Jego „Klara i słońce”, przełożona na polski przez Andrzeja Szulca, znalazła się w trzynastce najlepszych, ale do szóstki nominowanych się już nie dostała.

 

 

 

 

Wyświetl ten post na Instagramie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Post udostępniony przez The Booker Prizes (@thebookerprizes)