Jesteśmy społecznością, która kocha książki

•CHOŁOD I GOŁOD• Ostatnio przypomniał mi się obejrzany kiedyś film "Głód 33". To było dawno, ale wciąż dobrze pamiętam jego surowe, czarno-białe kadry; i że nie mówiono w nim za wiele - widok smutnych, poważnych twarzy był dostatecznie wymowny. Podejrzewam, że książka Tani Pjankowej, która też podejmuje trudny temat Hołodomoru, zapadnie mi w pamięć równie mocno. Rzecz dzieje się w na wpół już wymarłej wiosce Macochy. 19-letnia Jawdocha walczy o przetrwanie wraz z matką i bratem (ojca jako "kułaka" dawno gdzieś zabrano). Żywią się, czym mogą. Korą, kijankami, liśćmi... Swyryd, dawny konkurent do ręki matki Jawdochy, zaprzedał się nowej władzy. Biernie przygląda się zbrodniom, ślepo wykonuje rozkazy. Jest współwinny i godny pogardy. Gryzą go resztki sumienia, ale przynajmniej ma co jeść, nie głoduje. Głód czuje za to Sola, żona partyjnego aparatczyka, zaprowadzającego we wsi bezwzględne "porządki". Nieszczęśliwa, otyła, nieświadoma piekła wokół, kobieta poddaje się kuracji odchudzającej - podczas gdy za płotem umierają ludzie, nie mający co jeść... Ta niepozorna z wyglądu książka wbija w przysłowiowy fotel - realistyczna do bólu, podszyta liryzmem, który przebłyskuje tu niczym piękna nić w hafcie na misternej ukraińskiej wyszywance - to historia pełna smutku, desperacji i bezsilności wobec zła. Przytłacza, szokuje, patroszy każde naiwne złudzenie - ale odłożyć jej nie sposób. Podsuwa pytanie o granice podłości, bestialstwa, ale i o granicę człowieczeństwa; gdzieś ona w końcu chyba jest, skoro człowiek może zgotować innym takie piekło, a oszaleli z głodu ludzie gotowi są jeść innych ludzi... Bardzo warta uwagi, potrzebna książka, po której zostaje w myślach solidny osad. Wyjątkowa i niepokojąco aktualna teraz, gdy tak łatwo można ją odnieść do tego, co się obecnie wyprawia za wsch. granicą. Jakby historia zatoczyła koło. To pierwsza z moich lektur w 2023 roku, która mi tak przyłożyła, i pierwsza, której (w podzięce za to) nie poskąpiłam maksymalnej oceny.