Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Osoby ważne dla ludzkości – lekarze, naukowcy, wizjonerzy, konstruktorzy, myśliciele, eksperymentatorzy, którzy nie boją się wytyczać nowe drogi, przekraczać granice czy zmieniać schematy – przedstawiani są jako jednostki poważne, zamyślone, opanowane, skupione na pracy i otoczeniu. Ale czy zawsze tacy byli? Czy Newton i Einstein naprawdę zawsze myśleli o swej - ukrytej za skomplikowanymi wzorami i teoriami - fizyce? Czy największą chlubą Arystotelesa była jego koncepcja państwa? Czy Arrhenius naprawdę żył jedynie dla matematyki, a jedyna ambicją Archimedesa było zbadanie praw przyrody? Otóż nie. Cały szereg mniej znanych faktów z życia największych w dziejach świata naukowców przytaczają dwa tomy anegdot, humoresek, opowiastek i dygresji opublikowanych przez Wydawnictwo Prószyński i S-ka, a zebranych w ciągu 26 lat przez redakcję miesięcznika „Wiedza i Życie”. To z „300 uczonych prywatnie i na wesoło” (w dwóch tomach) można się dowiedzieć, że Arystoteles, choć kształcił się u Platona, wcale za swym nauczycielem nie przepadał, że jeden uważał drugiego za rywala, Archimedes okazał się świetnym strategiem wojskowym, za to Dominiqowi Francois Arago - w pewnym momencie swej kariery naukowej – zamiast na pracy w swej stacji badawczej, bardziej zależało na wyplątywaniu się z afery szpiegowskiej, z kolei Lagrange, otrzymując tytuł profesora matematyki, był młodszy od swych uczniów, a Plteau sporo część swych badań i eksperymentów przeprowadził cierpiąc na ślepotę. Z tych wielu, wielu, naprawdę wielu opowieści wyłaniają się naukowcy-fanatycy, bezkompromisowi i pomysłowi szaleńcy, osoby oddane, sprytne, bezpośrednie w obyciu, nietuzinkowe, ślepo wierzące w swoje słuszne – jak się niejednokrotnie okazywało - idee i racje. Z kolei w życiu prywatnym wychodziło na jaw, że są roztargnieni, marzycielscy, bujający w obłokach, niedostosowani do realiów, ignorujący przyziemne sprawy lub w ogóle ich nie dostrzegający. I nie ma wątpliwości, że Wood, Wróblewski, Platon, Tesla, Stern, Leibniz, Franklin, Galileusz i wielu innych pchnęło świat na nowe tory, wytyczyli oni nowe ścieżki dla ludzkich potrzeb i myśli. Ale były to też osoby z krwi i kości, które miały swoje wady i zalety. Może właśnie dzięki nim, a pomimo pomnikowego przedstawiania, takie ludzkie się wydają - i przełomowe odkrycia takie wybitne czy niesamowite: bo wyszły spod rąk ludzi a nie mitycznych herosów.