Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Bill, niedoszły operator roztrząsacza obornika, nieświadom zagrożeń, podziwia paradę wojskową, której prawdziwym celem jest werbunek. Werbunek na zasadach, którym dżentelmeni nie hołdują. Nie pomaga Billowi wygląd, bo mężczyzna to wielki, o mięśniach ze stali, twarzy natomiast tylko subtelnie skażonej inteligencją – jednym zdaniem rekrut wymarzony. W tych oto okolicznościach poznajemy Billa, który próbuje odnaleźć się w świecie służby wojskowej, a nawet – coraz częściej – próbuje odgadnąć logikę, która tym światem kieruje. Jedno i drugie do łatwych nie należy, a wyobrażenia konfrontują się z rzeczywistością coraz boleśniej. Jedynym światełkiem w tunelu jest to, że Bill ma odrobinę szczęścia co w powiązaniu ze zbiegami okoliczności czyni z niego Bohatera, uciekiniera i banitę. Książka Harrisona jest jak medal, który ma trzy strony. Pierwszą, ale złudną dość, jest jawna kpina, pastisz i szyderstwo. To taki M*A*S*H na sterydach. Począwszy od nazewnictwa: okręt gwiezdny Fanny Hill, Skrwawione Krocze, przez ksywki żołnierzy i podoficerów, skończywszy na opisie oficerów – specjalistów od walki, którzy nigdy nie podnieśli się z wymoszczonego fotela. Nawet wróg jest swoistą karykaturą w swoim dwustopowym stateczku. Nie ma „świętości” żadnej, od Pinkertona po wojnę w Wietnamie. Drugą jest mechanizm jakim wojsko się kieruje, unikając wszelkiej logiki, jako wroga największego. To też złudne wyobrażenie, bo choć wszystko wydaje się sensu pozbawione sens głęboki ma. Trzecią wreszcie jest manifest antywojenny – choć w karkołomny sposób przedstawiony. Wojna jest bezsensowną zabawą tych, którzy w niej uczestniczyć nie muszą, jest też wyrafinowanym sposobem na wzbogacenie. Harrison doskonale to obrazuje wątkiem hipotetycznego Bardzo Ważnego Dygnitarza, który musi zaspokoić kolejną zachciankę zrzędliwej żony, na co potrzebne mu są pieniądze... czyli wojna. Druga i trzecia część opowieści nie ustępuje pierwszej. Tutaj z kolei „cywilny” absurd goni absurd i obrywa się wszystkim i wszystkiemu: biurokracji, ideologii, religii. Bareja mógłby się jeszcze sporo nauczyć... Lekkie pióro, humor sytuacyjny, bezkompromisowość i ciekawie opowiedziana historia. To same zalety tej powieści, którą docenią pewnie Dziadersi, którzy mieli przyjemność (bądź nie...) odbyć służbę wojskową. To bardzo przyjemny powrót do przeszłości, choć „przeszłości” należy się cudzysłów, bo opowieść to ponadczasowa.