Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Powieść Christiny Sweeney-Baird powstała krótko przed wybuchem pandemii koronawirusa i niektórzy uważają, że autorka niejako przewidziała przyszłość. Byłabym ostrożna z takimi wnioskami, ale stawiając się na miejscu pisarki, pewnie poczułabym się nieswojo na myśl, że jeszcze trzy lata temu rzeczywistość, przynajmniej w pewnym stopniu, przypominała moją fikcję. Autorka bowiem napisała o przerażająco śmiertelnej zarazie dziesiątkującej mężczyzn. Wszystko zaczyna się w Szkocji w roku 2025, kiedy doktor Amanda MacLean orientuje się, że zaskakująco wielu pacjentów umiera tuż po przyjęciu do szpitala. Z niewyjaśnionych przyczyn mężczyźni w różnym wieku nagle doświadczają objawów przypominających grypę, a po kilku dniach umierają. Wszyscy. Lekarka reaguje błyskawicznie, powiadamiając odpowiednie służby, ale zostaje zlekceważona. Wkrótce zachorowania odnotowuje się na całym świecie i w ciągu paru miesięcy znika świat jaki znamy. Populacja mężczyzn kurczy się w zastraszającym tempie, gdyż niewielu szczęśliwców okazuje się naturalnie odpornych. Pogrążone w żałobie kobiety muszą poradzić sobie nie tylko ze stratą bliskich, ale też koniecznością zmiany pracy oraz utrzymania struktur społecznych, by poszczególne kraje nie pogrążyły się w anarchii i chaosie.

Autorka oddaje głos wielu bohaterkom i ten zabieg paradoksalnie jest sporą zaletą, ale też największą wadą tej książki. Z jednej strony czytelnik ma wgląd w życie przeróżnych kobiet, które nagle zostają postawione w tragicznej sytuacji. Może więc obserwować jak rozpada się ich życie i jak próbują je krok po kroku odbudować, odnajdując się w nowej rzeczywistości. Nie wszystkie sobie poradzą, nie wszystkie strata dotknie tak samo mocno, ale każda z nich będzie musiała się dopasować, zmienić system wartości, odnaleźć nowy cel, jeśli chce przetrwać. Jednak patrząc na konstrukcję powieści, widać, że ta poszatkowana narracja nie posłużyła całości. Bardzo krótkie rozdziały, które oddają głos kilku lub nawet kilkunastu bohaterkom sprawiły, że żadna nie wybija się na pierwszy plan. Najwięcej emocji wzbudziła we mnie postać antropolożki Catherine, obawiającej się o życie ukochanego męża i malutkiego synka. Z nią zżyłam się najsilniej i jej kibicowałam, natomiast losy innych kobiet były mi raczej obojętne. Sądzę, że to spory problem, kiedy powieść o takiej tematyce nie przeraża tak mocno jak powinna i nie sprawia, że czytelnik w napięciu śledzi kolejne wydarzenia.

Nie chcę żebyście odnieśli wrażenie, że nie warto sięgać po tę książkę, bo uważam, że pisarka miała ciekawy pomysł na przedstawienie pandemii śmiercionośnego wirusa. Na dodatek sami dopiero co doświadczyliśmy podobnego zjawiska, więc porównanie wizji autorki z tym, co działo się naprawdę, jest wartościowym doświadczeniem. Christina Sweeney-Baird zadaje szereg pytań i pokazuje jak według jej wizji wyglądałby świat, w którym zaraza pochłonęła miliony istnień. Jak państwa mogą funkcjonować skoro nagle zabrakło pracowników w niemalże każdej branży? Jakie prawa ustanowić, żeby ochronić przed chrobą dzieci płci męskiej? Czy możliwy jest powrót do normalności w takiej sytuacji? Jak kobiety radzą sobie z żałobą? Jak zapewnić ciągłość gatunku skoro wdowieństwo stało się najpowszechniejszym stanem cywilnym? Wszystkie te zagadnienia zostały przez pisarkę zasygnalizowane i sądzę, że dla samego eksperymentu myślowego warto po tę powieść sięgnąć. Niemniej nie będę ukrywać, że w niektórych momentach brakowało mi większego pochylenia się nad emocjami bohaterek. Prawie wszystkie postaci zajmują ważne stanowiska, bo mamy głównie lekarki, polityczki, naukowczynie, przedsiębiorczynie twardo negocjujące kontrakty i niemalże wszystkie radzą sobie z bólem i stratą w jeden sposób, czyli rzucają się w wir pracy. Wierzę, że taka strategia może zadziałać na niektórych i pomóc uporać się z żałobą, ale gdzie są te wszystkie kobiety przytłoczone pandemią? Żadna nie odczuwa bezsensu istnienia? Nie pogrąża się w depresji? Nie popełnia samobójstwa? Autorka pokazała silne i niezależne kobiety, które odważnie stawiają czoła przeciwnościom, ale w moim odczuciu zapomniała nieco o sferze emocjonalnej.

Sądzę, że z tego powodu "Koniec mężczyzn" nie jest tak przerażającą powieścią jak np. "Ostatnia na imprezie". Wymowa tych książek jest zupełnie inna, ale obie podejmują tematykę pandemii, a główną postacią jest kobieta zmagająca się z nową rzeczywistością, więc pozwalam sobie porównać te tytuły. W tej powieści zabrakło mi większej dawki emocji, ludzkich reakcji, a także perspektywy osób mniej uprzywilejowanych. Jak już wspomniałam autorka oddaje głos głównie wykształconym kobietom z określoną pozycją zawodową, które mają jakąś sprawczość. Odniosłam wrażenie, że rzucają się w wir pracy, bo mogą zrobić coś wielkiego, np. opracować szczepionkę, ocalić społeczeństwo od głodu i anarchii, ustanowić nowe prawo, napisać artykuł naukowy na temat wykształcenia się nowego modelu rodziny itd. A co z całą resztą? Autorka wprawdzie wspomina o Rosjance, która dzięki zarazie wyzwala się spod kontroli męża alkoholika oraz pewnej opiekunce wychowującej dzieci zamożnych Azjatów, ale to tylko drobne wstawki. W gruncie rzeczy nie wiadomo jak wygląda życie przeciętnej rodziny w trakcie i po pandemii.

"Koniec mężczyzn" nie jest książka, którą ośmieliłabym się polecać bez wahania, ponieważ ma kila wad, a na dodatek okazała się nieco inną historią niż się spodziewałam. Moim zdaniem warto po nią sięgnąć, ale lepiej żeby to była przemyślana decyzja. Myślę, że przed lekturą warto wiedzieć jakiego rodzaju opowieść prezentuje Christina Sweeney-Baird, żeby ustrzec się przed rozczarowaniem.

Powieść Christiny Sweeney-Baird powstała krótko przed wybuchem pandemii koronawirusa i niektórzy uważają, że autorka niejako przewidziała przyszłość. Byłabym ostrożna z takimi wnioskami, ale stawiając się na miejscu pisarki, pewnie poczułabym się nieswojo na myśl, że jeszcze trzy lata temu...

Rozwiń

Zwiń

Rowan przypadkowo trafia na ogłoszenie o pracę, które od razu przyciąga jej uwagę. Państwo Elincourtowie poszukują niani dla swoich czterech córek, oferując bardzo atrakcyjne wynagrodzenie oraz szereg benefitów dla osoby, która co najmniej przez rok będzie zajmować się ich dziećmi. Praca wymaga przeprowadzki do wiktoriańskiej rezydencji położonej w Szkocji, ale Rowan ta perspektywa raczej ekscytuje niż przeraża. Kobieta wysyła zgłoszenie, marząc o tym, że wkrótce porzuci pracę w żłobku i zamieszka w domu Elincourtów. Kiedy otrzymuje wiadomość, że jej kandydatura została pozytywnie rozpatrzona, a wyprowadzka z Londynu staje się faktem, bohaterka wprost nie posiada się z radości. Jest lekko zestresowana, kiedy zastanawia się czy dobrze wypadnie i podoła wszystkim obowiązkom, ale zupełnie ignoruje pogłoski mówiące o tym, że stara posiadłość jest nawiedzona. Niespecjalnie przejmuje się również faktem, że w ciągu ostatniego roku aż cztery nianie zrezygnowały z pracy dla pary zamożnych architektów, a ostatnia opiekunka wyjechała w środku nocy niemal bez słowa pożegnania. Rowan chce się utrzymać w tej pracy za wszelką cenę, ale już pierwszego wieczoru przekonuje się, że nie będzie to łatwe zadanie.

Powieść rozpoczyna się od wyznania głównej bohaterki, która przebywa w szkockim więzieniu i zapewnia, że nie zabiła dziecka Elincourtów. Od początku wiadomo więc, że Rowan wpadła w poważne tarapaty, a cała historia została opowiedziana w formie retrospekcji mającej wytłumaczyć jakim cudem kobieta znalazła się w takim położeniu. Jak tylko zaczęłam czytać i zorientowałam się jaką strukturę obrała Ruth Ware, byłam lekko rozczarowana, ponieważ nie lubię kiedy autor niejako zdradza zakończenie, a rolą czytelnika jest jedynie śledzić jak doszło do takiej sytuacji. Okazało się jednak, że dość szybko zaangażowałam się w opowieść i zaczęłam zastanawiać się, co takiego musi się wydarzyć, żeby doszło do śmierci dziecka, a odpowiedzialność za to zdarzenie spadła na protagonistkę. Na pierwszy rzut oka nic takiej tragedii nie zapowiada. Nowi pracodawcy Rowan są zamożni, szalenie zajęci i nie spędzają zbyt wiele czasu z własnymi dziećmi, ale mimo tego kochają je i chcą dla nich jak najlepiej. Przynajmniej matka odpowiada temu opisowi, ponieważ stara się pogodzić wymagającą pracę z obowiązkami rodzicielskimi. Ojciec natomiast nie robi dobrego pierwszego wrażenia, ale oboje szybko wyjeżdżają, zostawiając dzieci pod opieką nowej niani.

W domu zostają Rowan z dziećmi oraz Jack będący ogrodnikiem, kierowcą i kimś w rodzaju złotej rączki. Codziennie przychodzi też pewna starsza kobieta, której zadaniem jest utrzymywanie porządku w rezydencji. Kiedy dziwne rzeczy zaczynają się dziać wiadomo, że ktoś z tego grona musi być za nie odpowiedzialny. Autorka wprawdzie sugeruje paranormalne podłoże, ale atmosfera grozy pojawia się zaledwie w paru miejscach i ani przez chwilę nie rozważałam, że wiktoriańska posiadłość naprawdę może być nawiedzona. Zresztą sam dom jest w tej książce bardzo ważny, ponieważ Elincourtowie naszpikowali go najnowocześniejszą technologią. Kontrast pomiędzy bardzo starymi elementami wyposażenia, a wszechobecnymi skanerami dłoni, kamerkami zainstalowanymi dla dobra dzieci i wymyślnymi sprzętami sterowanymi za pomocą aplikacji, jest wprost porażający i niepokojący jednocześnie. Moim zdaniem najciekawszymi fragmentami były te, w których cała ta technologia zaczynała z niewyjaśnionych powodów szwankować. Autorka w ciekawy sposób pokazała jak „smart dom” może stać się wręcz wrogim miejscem, doprowadzającym mieszkańców na skraj wytrzymałości psychicznej.

Rowan zyskała moją sympatię i za plus uznaję ograniczoną liczbę głupstw, których się dopuszcza w trakcie całej powieści. Jak na bohaterkę thrillera to całkiem trzeźwo myśląca kobieta i chociaż ma na koncie nielogiczne zachowania to tym razem byłam w stanie na większość przymknąć oko. W końcu nawet najlepsza niania może być nieco zdezorientowana, gdy już na samym początku zostaje sama z podopiecznymi oraz mnóstwem smart urządzeń, których obsługa wcale nie jest intuicyjna oraz bezproblemowa. Pozostali bohaterowie mają słabo zarysowane charakterystyki i raczej wpisują się w pewne typy postaci niż posiadają własną osobowość. Mniej więcej od połowy książki podejrzewałam jedną osobę o sabotowanie pracy Rowan, ale okazało się, że nie miałam racji. Niestety autorka pokusiła się o rozwiązanie intrygi w taki sposób, że czytelnik nie ma najmniejszej szansy na rozpracowanie sprawy. Pewne informacje dotyczące głównej bohaterki zostają ujawnione dopiero w finale, a to właśnie one są kluczowe dla zrozumienia, co się wydarzyło. Nie lubię, kiedy pisarze w ten sposób budują opowieść, ponieważ jedyne co mogę w takiej sytuacji zrobić to pomyśleć: „aha, więc o to chodziło”, a to dla mnie zdecydowanie za mało, żeby thriller uznać za satysfakcjonujący. Z tego powodu daję Pod kluczem dość niską ocenę, ale nie kończę przygody z twórczością Ruth Ware, ponieważ niedawno kupiłam "Tę dziewczynę". Mam nadzieję, że autorka nie powiela schematu i tym razem pozwala czytelnikowi nieco pogłówkować.

Rowan przypadkowo trafia na ogłoszenie o pracę, które od razu przyciąga jej uwagę. Państwo Elincourtowie poszukują niani dla swoich czterech córek, oferując bardzo atrakcyjne wynagrodzenie oraz szereg benefitów dla osoby, która co najmniej przez rok będzie zajmować się ich dziećmi. Praca w...

Rozwiń

Zwiń