Wspomnienia z lat 1939-42. Więzienno - łagrowo - tułacze. Bardzo świeże, bo spisane jeszcze podczas wojny. Ich autorką jest Beata Obertyńska, córka młodopolskiej poetki Maryli Wolskiej, wychowana we Lwowie, w domu artystyczno - inteligenckim. Obertyńska była poetką, pisarką, aktorką. W chwili rozpoczynającej niniejsze wspomnienia miała 41 lat.

Wspomnienia obejmują czas sowieckiej okupacji Lwowa, aresztowanie autorki przez NKWD w lipcu 1940 r. i areszt w lwowskich „Brygidkach”, więzienia (kolejno w Kijowie, Odessie, Charkowie, Starobielsku), następnie łagier Loch-Workuta. I tułaczą mękę od Workuty do Pahlavi.

Książka jest wstrząsającym świadectwem nie tyle więzień i łagrów (autorka stara się nie epatować cierpieniem), co tułaczego losu tysięcy ludzi, których najpierw bezmyślne sowieckie okrucieństwo rozrzuciło po ogromnej powierzchni kraju rad, a później układ Sikorski – Majski dał wolność. Dla setek Polaków wolność ta oznaczała, że schorowani, wycieńczeni wieloletnim pobytem w łagrach i więzieniach, zostawieni samym sobie – umierali tysiące kilometrów od domu. Jako ludzie wolni. Dla mnie, czytelnika, to właśnie bezsens tych tułaczych cierpień i śmierci był najbardziej wstrząsający, najgorszy do przetrawienia, najmniej zrozumiały…

We wspomnieniach Obertyńskiej przebija patriotyzm, nienawiść do bolszewii i wiara w człowieka. Jest jeszcze wiara w Boga, ale taka, hm, jakby oczywista, nienachalna. I jest potrzeba piękna: autorka zachwyca się zmieniającym barwy Uralem, zorzą polarną, szuka piękna w ludzkich twarzach…

Literacko, zwłaszcza, że „W domu niewoli” czytałam po „Dziennikach” Maraiego, nie doznałam zachwytów i olśnień. Wspomnienia Obertyńskiej są ważne w kategorii świadectwa. Świadectwa kobiety. Świadectwa kobiety, która miała niesamowicie mało przymiotów, które dawałyby jej szanse na przetrwanie w tamtych warunkach. A jednak przetrwała. I fakt ten traktuję jako bonus do moich rozmyślań o życiowych szansach i nadziei.

Wspomnienia z lat 1939-42. Więzienno - łagrowo - tułacze. Bardzo świeże, bo spisane jeszcze podczas wojny. Ich autorką jest Beata Obertyńska, córka młodopolskiej poetki Maryli Wolskiej, wychowana we Lwowie, w domu artystyczno - inteligenckim. Obertyńska była poetką, pisarką, aktorką. W chwili rozpoczynającej niniejsze wspomnienia miała 41 lat.

Wspomnienia obejmują czas...