O Marilyn Monroe nie przestaje być głośno. Wydaje się, że nie zaznała ona spokoju za życia ani po śmierci. Na jej wizerunku już zawsze ciążyć będą różnorakie teorie spiskowe i rewelacje. Na szczęście po tylu latach zaczęto skupiać się na faktach z jej życia, a nie na domysłach i spekulacjach karmiących się jej przedwczesną śmiercią. W ostatnim czasie pojawia się coraz więcej publikacji ukazujących nowe oblicze Marilyn, kobiety równie fascynującej co zaskakującej. Bo jak mawiała sama Marilyn, każda historia ma dwie strony.

Z najnowszej biografii stworzonej przez Lois Banner wyłania się portret kobiety pełnej wewnętrznych paradoksów i skrajnych zachowań. Sam tytuł (sprytnie nawiązujący do ostatniego filmu z jej udziałem) wskazuje, że pisarka pokusiła się o ukazanie skomplikowanej osobowości Marilyn. By jednak ją zrozumieć należy przede wszystkim poznać jej życie, począwszy od trudnego dzieciństwa poprzez pierwsze kroki w branży filmowej, aż po oszołamiającą karierę i przedwczesną śmierć. Bohaterami drugiego planu w tej historii są tak wybitne osobistości jak Arthur Miller, Frank Sinatra, Marlon Brando czy Truman Capote.

Marilyn Monroe nigdy nie była czarno-białym charakterem, jej biografia także taka nie jest. Marilyn przybiera różne postawy, twarze oraz maski – wachlarz jej zachowań i emocji jest naprawdę imponujący. Nie sposób i nie warto jej szufladkować. Przykładowo, łatwo uznać aktorkę za słabą psychicznie osobę, która nie radziła sobie sama ze sobą czy swoją karierą. Tymczasem trzeba pamiętać, że jej życie to ciągła walka o lepszy byt, a później także o swoją pozycję. Banner idzie właśnie tym tropem, pisząc Marilyn wyłaniająca się z tej książki jest kobietą, która stworzyła aktorkę i gwiazdę pomimo trudnego dzieciństwa i licznych ograniczeń. Cierpiała na dysleksję, jąkała się, przez całe życie dręczyły ją koszmary powodujące chroniczną bezsenność. Chorowała także na chorobę dwubiegunową oraz na szczególnie bolesną endometriozę.

Początek „Skłóconej z życiem” jest naprawdę obiecujący - największą inwencją Banner wykazała się przy opisie dzieciństwa i młodości Normy Jeane. W swojej pracy opierała się na wcześniejszych publikacjach dotyczących Monroe (niepokojący jest fakt, że Anthony Summers wydaje się być jej autorytetem w tej dziedzinie). Niemniej pisarka jest sceptyczna i powściągliwa w wielu kwestiach.

Jednak wraz z biegiem stron oraz lat przybywających MM, książka staje się coraz bardziej wtórna. Banner tak ostrożna w wysuwaniu pochopnych wniosków, do śmierci swojej bohaterki podeszła co najmniej swobodnie. Wprawdzie została uwzględniona oficjalna wersja śmierci Marilyn, ale ginie ona w gąszczu hipotez i spekulacji. To nic innego jak domysły, fantastyczne teorie zdarzeń niepoparte żadnymi dowodami. Poważna biografia powinna wyraźnie odgrodzić się od tak wątpliwych źródeł. Styl autorki także nie pozostaje bez uwag. Banner ma irytujący zwyczaj w połowie zdania/rozdziału o Marilyn kierować całą uwagę na siebie. Brzmi to mniej więcej tak: Marilyn wtedy spotkała się z pierwszy raz z R. Kennedy, ale „nie jestem tego pewna”, albo „byłam tam” i wiem, że Marilyn nie mieszkała w slumsach lub oboje [o J. Minerze] wykładaliśmy na tym samym uniwersytecie i szybko się zaprzyjaźniliśmy. Jest to dziwne, nieprofesjonalne oraz co gorsze zbija z tropu czytelnika. Poza tym książka pełna jest mniejszych niedociągnięć. Banner przy okazji wyjazdu swojej bohaterki do Londynu na zdjęcia do „Księcia i aktoreczki” pisze, że Marilyn nigdy nie opuszczała Stanów. A przecież kilkadziesiąt stron wcześniej pisała o jej podróży do Japonii i Korei. Oprócz tego niektóre interpretacje i znaczenia postaw Marilyn są wydumane albo po prostu zbędne.

Choć książka nie jest wolna od wad to całościowo robi dobre wrażenie. Doceniam Lois Banner oraz jej trud, by odkryć pod zmysłową powierzchownością Marilyn człowieka. Na szczęście też „Skłócona z życiem” nie jest tak szokująca i intymna jak obiecuje wydawca. Osobiście z utęsknieniem oczekuję takiej biografii Marilyn, która kusiłaby hasłami jak „rzetelna”, „prawdziwa” czy „wierna faktom”. Czasami jednak wydaje mi się, że żądam zbyt wiele.

Anna Aniszczenko

Cytaty za: „Skłócona z życiem. Intymna biografia Marilyn Monroe”, Lois Banner, wyd. Pascal, 2012 r.