Pamiętacie swój pierwszy przeczytany zbiór opowiadań? Bo ja tak. Była to bardzo niepozorna książeczka, która nie miała nawet 300 stron. Wybrałam ją spośród wielu – nie będę ukrywać – ze względu na dość niską cenę, co dla licealistki było jednym z kluczowych argumentów przy wyborze, a także ze względu na pochodzenie autorki. I tak oto zaczęła się moja przygoda z Marianą Enríquez – od przecenionego o połowę zbioru opowiadań „To, co utraciłyśmy w ogniu”.

„Niebezpieczeństwa palenia w łóżku” to jej pierwszy zbiór opowiadań, nominowany w zeszłym roku do Międzynarodowej Nagrody Bookera. W Polsce wydany został razem z jej poprzednią antologią. I nie jest to złe zagranie. Oba są bardzo krótkie, jeden z nich jest już praktycznie niedostępny na rynku książki, a są one również bardzo do siebie podobne. Bo Enríquez umiejętnie łączy w swojej krótkiej formie horror i makabrę z argentyńskim folklorem. Określenia „osobliwa”, „makabra”, „brudna i okrutna” idealnie opisują prozę tej autorki. Wodzi ona za nos czytelnika po brudnych ulicach Buenos Aires od jednej makabry do drugiej, jednocześnie pozostawiając zakończenie do dopowiedzenia czytelnikowi – i jest to jedna z niewielu sytuacji, gdy nie jest to irytujący zabieg. Ta książka drażni umysł, pobudza to, co powinno na zawsze pozostać uśpione, i choć nie przeraża, jak dzieła niektórych mistrzów horroru, to pozostawia w czytelniku uczucie niepokoju i zmusza go do sprawdzenia, czy na noc na pewno zamknął drzwi.

Mariana Enríquez ma specyficzny sposób pisania, który niektórych całkowicie odrzuci, a innych przyciągnie jak magnes. Potrafi z dość dużą dozą obojętności opisać największy horror, jednocześnie sprawiając, że tej obojętności czytelnik sam w sobie nie odczuwa. Wręcz przeciwnie, potrafi dostać gęsiej skórki. I nie jest to taki typowy horror o duchach, szaleńcach z siekierą i innych potworach. Nie, Enríquez stawia w swoich opowiadaniach na naprawdę porządną dawkę makabry, dosadnie przyprawionej argentyńskim folklorem i sytuacją w kraju. Autorka używa wręcz formy horroru do skomentowania sytuacji społecznej i politycznej w swoim kraju. Miesza fikcję z brutalną rzeczywistością Argentyny, która poza jej granicami znana jest jedynie z paru pomniejszych artykułów w międzynarodowej prasie.

Jak to ze zbiorami opowiadań bywa – jedne są gorsze, inne lepsze. Enríquez, choć trzyma się jednej konwencji, proponuje czytelnikom na tyle duży przekrój, że jestem pewna, iż każdy znajdzie w nim chociaż jedną historię, która zapadnie mu w pamięć. Jest to też doskonały sposób na zapoznanie się z tą autorką – na razie dość mało znaną w Polsce.

Kinga Kolenda