Mam ostatnio szczęście do tego, że po obejrzeniu przeze mnie serialu okazuje się, że wychodzi książka w podobnym temacie. Podobnie było z „Candy” i „Bardzo spokojną okolicą” i dosłownie identycznie było z „Lekomanią”. Gdy tylko obejrzałam ostatni odcinek na Disney+, w zapowiedziach Wydawnictwa Czarne pokazał się monumentalny reportaż „Imperium bólu”, traktujący dokładnie o tej samej sprawie, co serial. A że mój głód nie został do końca zaspokojony – miałam parę zastrzeżeń, jeśli chodzi o realizację serialu – to z niecierpliwością czekałam, aż reportaż Patricka Raddena Keefe’a ukaże się na polskim rynku.

„Odchodząc, należy zostawić świat w lepszym stanie, niż ten, w jakim go zastaliśmy” – zwykł mówić Arthur Sackler. W rzeczywistości bracia Sacklerowie ze swym opioidowym imperium sprowadzili na Stany Zjednoczone jedną z największych epidemii uzależnień w historii. Ta rodzina to prawdziwi baronowie przemysłu farmaceutycznego, którzy pragnęli wprowadzić nowy lek z założenia mający polepszyć życie Amerykanów, którzy codziennie walczyli z bólem. Lek – OxyContin – reklamowali jako całkowicie bezpieczny i co najważniejsze nieuzależniający, co miało zapewnić mu przewagę nad innymi farmaceutykami. W rzeczywistości lek uzależniał dwa razy mocniej niż morfina i choć cała rodzina doskonale zdawała sobie z tego sprawę, dalej prowadziła agresywny marketing. Keefe z dziennikarską solidnością i zacięciem prowadzi kronikę jednego z największych oszustw w branży farmaceutycznej, które zebrało ogromne żniwo w Ameryce.

To jest świetny reportaż, Keefe nie tylko zabrał się za temat ważny, ale i starał się uporządkować lata oszustw i matactw. Niestety czytelnik już po pierwszych stronach zderza się ze ścianą faktów, które musi przyswoić w bardzo krótkim czasie. Ma zaledwie kilka stron, aby uporządkować sobie w głowie, kto jest kim i jakie ma powiązania. Bez tego dalsza lektura nie ma sensu. W tej kwestii wygrywa serial. O wiele łatwiej jest przypisać nazwiska do konkretnych twarzy aktorów, co później upraszcza sprawę. Jednak – bo jak wspominałam na początku, do serialu też mam parę zastrzeżeń – wersja na małym ekranie boryka się z problemem chronologii. Nitki czasowe przeplatają się ze sobą w kolejności, którą ustalił sobie reżyser, co nie zawsze jest oczywiste dla widza, zwłaszcza jeśli całość nie jest oglądana na jednym posiedzeniu. Z kolei książka porządkuje wiedzę czytelnika w zorganizowany sposób. Nie ma żadnych chronologicznych szaleństw, Keefe jak kronikarz przeprowadza nas za rączkę przez lata szwindli Sacklerów.

Jaki jest więc werdykt końcowy? Taki, że chyba warto i przeczytać i obejrzeć, z naciskiem na „najpierw przeczytać”, a dopiero potem ewentualnie obejrzeć, aby uporządkować to, co się przeczytało. Najpierw książka, później film jest tu zasadą, która jak najbardziej obowiązuje. Sam reportaż ogromnie polecam nie tylko osobom, które interesują się tematem. Bo prawda jest taka, że ten temat powinien interesować nas wszystkich.

Kinga Kolenda