Kiedy myślimy o popularnym do dziś gatunku powieści historycznej, przed naszymi oczami mimowolnie staje imć pan Onufry Zagłoba herbu Wczele, który swoimi pomysłami wielokrotnie zaskakiwał czytelnika podczas lektury powieści. Za tym bohaterem idą kolejni: Andrzej Kmicic, Oleńka Billewiczówna, Bohun, czy najważniejszy, wielki duchem Michał Wołodyjowski. Wszyscy sygnowani nazwiskiem Henryka Sienkiewicza. Zastanówmy się jednak, czy gatunek powieści historycznej istniał przed fenomenalnymi dziełami naszego noblisty? Czy wcześniej nie pisano powieści historycznych? Otóż pisano, co więcej było ich mnogo. Romantyzm przyniósł bowiem polskiej literaturze twórcę, który poświęcił niemal całe swoje życie, by stworzyć cykl powieści historycznych obejmujący burzliwe dzieje ziem polskich, począwszy od zarania dziejów. Tym niewątpliwym mistrzem, na dziełach którego wzorował się Sienkiewicz, był Józef Ignacy Kraszewski. O życiu i twórczości tego pisarza możecie przeczytać w biografii Kraszewskiego pióra Antoniego Trepińskiego.

"Józef Ignacy Kraszewski" - tytan pracy twórczej do dziś pozostaje pisarzem, którego nie sposób jednoznacznie zaszufladkować. Autor powieści historycznych i społeczno-obyczajowych próbował także swoich sił pisząc opowiadania, nowele, gawędy, a nawet bajki dla dzieci. Był znakomitym malarzem i grafikiem. Posiadał przy tym zmysł reporterski, który w połączeniu z ciekawością świata zaowocował relacjami podróżniczmy z niemal całej Europy. Fenomen ojca chrzestnego Josepha Conrada polegał jednak nie tylko na talencie pisarskim, ale rownież na szybkości formułowania myśli. Wiele z dzieł Kraszewskiego powstało na zamówienie, za którym najczęściej szły konkretne terminy. Ich realizacja przyniosła temu twórcy wiele nieprzyjemności i słów krytyki względem kunsztu jego kolejnych dzieł. Wbrew opiniom współczesnego Kraszewskiemu środowiska literackiego nie można zaprzeczyć, że mniej lub bardziej udane dzieła tego pisarza były w istocie przemyślanymi i świetnie skonstruowanymi tworami. Sam autor traktował powieści jako "strawę dla mas", dzięki której rzesze ludzi miały przekonać się o wartości literatury polskiej, W trudnych dla narodu chwilach to własnie proza historyczna miała budzić w Polakach nadzieje. Jak widać zwrot "ku pokrzepieniu serc" powstał o wiele wcześniej niż powieści Sienkiewicza.

Historia życia Bolesławity (pseudonim J. I. Kraszewskiego) sama stanowi znakomity materiał na powieść. Liczne przeprowadzki i podróże uczyniły z pisarza kosmopolitę, który mimo zachwytu nad innymi krajami Europy, ponad wszystkie stawiał własną ojczyznę. Brak zaangażowania w politykę zaborców nie uchronił go jednak przed sprawą karną, która poważnie zaciążyła na życiorysie Kraszewskiego. O tym jednak przeczytacie już w książce Antoniego Trepińskiego.

Mój prywatny sentyment do autorów, o których zdarza mi się napisać coś na poły naukowego, nie pozwolił mi przejść obojętnie obok postaci J. I. Kraszewskiego. Ten najpłodniejszy przedstawiciel romantycznej prozy mógłby być wzorem dla wielu twórców epok późniejszych. Jego rzetelne podejście do opisywanych tematów nie zawsze przynosiło wymierny efekt w postaci arcydzieła literackiego, nie mniej jednak wiele jego dzieł jest naprawdę godnych uwagi. O ile dobrze orientuję się w cyklu piastowskich i saskich powieści historycznych tego autora, o tyle o nim samym do tej pory wiedziałam niewiele. Dzięki biografii napisanej przez Antoniego Trepińskiego moja wiedza znacznie się poszerzyła. Autor nie zanudza czytelnika zbędnymi faktami, które napotykamy w typowych biografiach. Daje nam w zamian wiele cytatów opisujących postać Kraszewskiego i całe mnóstwo rycin oraz portretów przedstawiających Bolesławitę w różnych momentach życia. Ciekawy sposób prowadzenia narracji powoduje, że w ciągu godziny jesteśmy w stanie przybliżyć sobie postać Kraszewskiego w stopniu koniecznym i wystarczającym. Może więc zamiast szukać współczesnych mistrzów powieści historycznych, przeczytamy o tym, jak się drzewiej pisało? Jeśli chcecie wiedzieć, jakim człowiekiem był autor "Starej baśni", to książka Trepińskiego z pewnością Wam o tym opowie.

Polecam serdecznie, nie tylko przez wzgląd na osobistą sympatię do samego Kraszewskiego. ;)

Kiedy myślimy o popularnym do dziś gatunku powieści historycznej, przed naszymi oczami mimowolnie staje imć pan Onufry Zagłoba herbu Wczele, który swoimi pomysłami wielokrotnie zaskakiwał czytelnika podczas lektury powieści. Za tym bohaterem idą kolejni: Andrzej Kmicic, Oleńka Billewiczówna, Bohun, czy najważniejszy, wielki duchem Michał Wołodyjowski. Wszyscy sygnowani...

Na początek, szczerze wyznam, że tej serii biograficznej nie lubię. Szaro-bure niewielkie książeczki rozpadające się przy czytaniu. Zawierają dużo materiałów fotograficznych, ale marnej jakości, za to informacji o autorze, które by mnie interesowały, mało. Jakoś mało wiadomości zamieścił Trepiński o twórczości powieściopisarskiej Kraszewskiego. Za to moc informacji o jego działalności społecznej, dziennikarskiej, co akurat interesowało mnie średnio. Chętnie poczytałabym o Kraszewskim-człowieku. Jakim był mężem, ojcem. Czy prywatne życie pisarza znalazło odzwierciedlenie w jego dziełach? Jaki wpływ miało na konstrukcję postaci?
Na końcu książeczki zamieszczono kalendarium. Na dobrą sprawę pierwszą część można by pominąć i poprzestać na czytaniu owego kalendarium, bo tu dopiero odnajdujemy rok po roku informacje o rodzinie, działalności i twórczości pisarza.
Autor biografii chce dowieść iż Kraszewski nie był starym safandułą, a człowiekiem z krwi i kości, ruchliwym, wojażującym dziennikarzem. Mnie do końca nie przekonał, ale mnogością zainteresowań Kraszewskiego zaskoczył. Przyznać trzeba, że pisarz mimo uwikłań w procesy , trudy życia w czasach zaborów, nękające go bezustannie choroby, był ewenementem na skalę światową, który pisał, pisał i pisał. Wg Estreichera popełnił 346 dzieł, w tym 600 tomów. Tytan pracy. Dziś jednak, kiedy biografie odsłaniają najgłębiej skrywane tajemnice ludzi wielkich, te dawne biografie - nudzą i rozczarowują.
Życie Kraszewskiego było bogate, tak jak bogata była jego twórczość, tym trudniej je odtworzyć, zmierzyć, co było ważne, co mniej. Tak jak problemy stwarza opracowanie pełnej bibliografii twórczości Kraszewskiego. W "Zarysie bibliograficznym" Instytutu Badań Literackich PAN we wstępie napisano: Pełna bibliografia twórczości bodaj najpłodniejszego pisarza na świecie pozostanie na długi, bardzo długi czas pragnieniem i marzeniem, jeśli nie w ogóle utopią.
Mam jednak nadzieję, że z okazji zbliżającej się okrągłej rocznicy Kraszewskiego ktoś pokusi się o napisanie nowoczesnej biografii. A niech tam nawet z pikantnymi ploteczkami, które uczłowieczą pisarza, odczarują jego utrwalony przez lata mało ciekawy wizerunek Czego sobie i Kraszewskiemu życzę.

Na początek, szczerze wyznam, że tej serii biograficznej nie lubię. Szaro-bure niewielkie książeczki rozpadające się przy czytaniu. Zawierają dużo materiałów fotograficznych, ale marnej jakości, za to informacji o autorze, które by mnie interesowały, mało. Jakoś mało wiadomości zamieścił Trepiński o twórczości powieściopisarskiej Kraszewskiego. Za to moc informacji o jego...