„Powstanie Styczniowe” jest […] zbiorem wykładów na temat licznych, a różnorodnych problemów powstania, uwzględniających stan wiedzy na dzień dzisiejszy. To zdaje się przesądzać o przydatności niniejszego zbioru zarówno dla fachowego badacza, jak i dal miłośnika przeszłości narodowej. Redaktor tomu S. Kalembka nie zmierzał oczywiście do narzucenia współpracownikom jednolitości poglądów w sprawach szczegółowych. Jednolitość ta w skali ogólnej ukształtowała się, rzec można, sama przez się. Cały zespól autorski odnosi się przychylnie nie tylko do powstańców (bojowników, spiskowców, męczenników),bo to się rozumie samo przez się, ale i do samego powstania. Nie iżby nie dostrzegał niedociągnięć, zaniedbań, omyłek poszczególnych działaczy i całych ugrupowań, czerwonych i białych.
Krytyczne oceny biorą górę zwłaszcza tam, gdzie mowa jest o prowadzeniu wojny. W konkluzjach swych jednakże wszyscy autorzy zgadzają się mniej więcej na jedno: że Powstanie Styczniowe było czynem moralnie uprawnionym, politycznie nieuniknionym, w dłuższej fali dziejowej korzystnym, mimo klęski tak ciężko odpokutowanej.
Ten punkt widzenia jest tym bardziej godzien uwagi, że ostatnimi czasy w publicystyce naszej nie brakło głosów kwestionujących racjonalność polskich walk o niepodległość w ogóle, a Powstania Styczniowego w szczególności. Jest to co prawda częstym zjawiskiem, że historyk podświadomie przywiązuje się do badanego problemu czy wydarzenia, które tez nabiera pod jego piórem irracjonalnie pozytywnych zabarwień. Sądzę jednak, że narodowe przeżycia ostatnich lat paru przyczyniły się do zacieśniania kontaktu, uczuciowego i rozumowego, naszego społeczeństwa z pokoleniem Sierakowskiego, Bobrowskiego i Traugutta. W jakiejś mierze zareagowali na to również pracownicy naukowi.
(Z przedmowy prof. dra Stefania Kieniewicza).