Do tej pory raczej nie czytałam reportaży. Nie byłam też w Finlandii. Po lekturze książki Małgorzaty Sidz „Kocie chrzciny. Lato i zima w Finlandii” mam ochotę to zmienić. Do książki przyciągnęła mnie przede wszystkim okładka. Połączenie niebieskiego, czerwonegi i zieleni. Znaczy zdjęcie domu Muminków. Zdaje się, że autorka dobrze odgadła, że przynajmniej polski czytelnik kojarzy Finlandię właśnie z serią Tove Jansson. Podążanie śladami Muminków zdecydowanie okazało się świetnym pomysłem na ten reportaż. Wiedzieliście, że w Finlandii jest prawdziwa Dolina Muminków?

To, co najbardziej urzeka w „Kocich chrzcinach...” to jednak nie tylko opowiadanie o pięknych i bajkowych miejscach, ale przede wszystkim pełne czułości, a jednocześnie szczere spojrzenie na ludzi zamieszkujących Finlandię. Celowo nie używam określenia Fin. Sytuacja z tożsamością narodową w tym państwie okazała się bowiem dość skomplikowana! Sama Tove Jansson pisała swoje książki po szwedzku, a była szwedzkojęzyczną Finką. Poza tą grupą są jeszcze m.in. Finowie, Saamowie, Rosjanie... Należy bardzo docenić, że autorka oddała głos im wszystkim. Zresztą wspomniana wcześniej czułość i delikatność w opisywaniu oraz duża różnorodność perspektyw sprawiają, że „Kocie chrzciny...” czyta się jak opowieść wnikliwej i empatycznej narratorki o życiu ludzi, których po prostu zna, lubi, a w związku z tym martwią ją ich troski. Małgorzaty Sidz snuje niemal coś podobnego do bardzo popularnych w Finlandii pieśni o nazwie iskelmä. W tych historiach jest miejsce na zachwyt miłością do natury, radość z długiego i beztroskiego czasu spędzanego w fińskich saunach na rozmowach i jedzeniu, podziw dla sisu, czyli wytrzymałości i wewnętrznej siły, a jednocześnie dużo tak typowej dla mieszkańców Finlandii melancholii, smutku i samotności... Autorka pięknie opisuje zorzę polarną, używając słowa „spektakl”, żeby oddać to niesamowite zjawisko. A potem rozmawia o ogromnych trudnościach w nawiązywaniu relacji. O modzie na azjatyckie żony. O romantyzowaniu alkoholizmu. Mówi o blaskach i cieniach Finlandi. O tym, że siła to też powiedzenie „dość”.

Poważne wątki przeplatają się z drobnymi, acz ciekawymi spostrzeżeniami o codzienności w kraju Muminków. Czytelnik może dowiedzieć się, skąd wzięła się popularność tanga i co czyta się w fińskich toaletach. Właściwe samo odczytanie tytułów podrozdziałów rozbudza zainteresowanie tym państwem (ot na przykład: „Ból to nie choroba” czy „Gejowskie porno w każdym domu!”).

Jeśli chcecie poznać tajemnicę kryjącą się za nazwą kocie chrzciny i przekonać się, jak wygląda wieczór w fińskiej mökki, niemal poczuć zapach wędzonego łososia, polecam sięgnąć po książkę Małgorzaty Sidz. Ja tak zrobiłam i teraz marzę, żeby naprawdę spędzić tam noc i zobaczyć na własne oczy zorzę polarną. I być może wspólnie z mieszkańcami Finlandii wybrać się na kocie chrzciny.

Anna Cybulska