Zielone sari

Bezpośredni i mocny ton ten powieści został ustanowiony już na jej początku. „Zielone sari” to nie historia, ze szczęśliwym zakończeniem, nie znajdziecie w niej zadowolenia i na pewno nie skończycie jej „z brzuchem pełnym dobrych uczuć”.

Poprzez wybitnie gwałtowny i straszny, a przede wszystkim niepokojący monolog prowadzony przez umierającego mężczyznę, czyta się tę książkę bez wytchnienia.

Fakt, że tym, kto prowadzi to przemówienie jest nikt inny jak stary, umierający kat, który oddał swoje życie w służbie innym – nie z powołania, a z pragnienia awansu społecznego i zamiłowania do władzy – który na przestrzeni całej książki próbuje usprawiedliwić przemoc domową jest dla mnie strasznie intrygujący. Zwłaszcza dlatego, że koniec końców ta historia jest na wskroś feministyczna.

Devi z niezwykłą precyzją zagłębia się w narcystycznej psychice starego lekarza. Cały czas czułam obrzydzenie czytając o absurdalnych usprawiedliwieniach Doktera (potwora – jak sam o sobie mówi), według którego kobiety trzeba wiecznie dyscyplinować i trenować do tego, żeby to jemu sprawiały przyjemność. Bo on przecież zarabia pieniądze, wraca zmęczony po pracy i wymaga tego, aby się nim zaopiekowano. Na koniec patriarchat, którego zalety tak dobitnie podkreśla lekarz, okazuje się jedynie obłudą, kłamstwem.

Jestem pełna podziwu dla Devi, której udało się po mistrzowsku postawić w sytuacji skończonego mizogina, absolutnego tyrana domowego, pozbawionego współczucia i człowieczeństwa. Jednocześnie, mimo fałszu i niewygodnych tematów, czyta się to świetnie. Dowodzi to temu, że Devi jest niesamowitą pisarką. W każdej sekundzie z przerażeniem podążamy za logiką myśli tego złośliwego człowieka, ale chcemy więcej. Nawet chcemy go zrozumieć.

„Zielone sari” to zimna, intelektualna i potężna eksploracja potworności oraz okrucieństwa jednego człowieka, która próbuje wyjaśnić pochodzenie wszystkich oprawców na naszej planecie. Ale czy coś tak absurdalnego można w ogóle wytłumaczyć?

Kiedy odłożyłam tę książkę na półkę miałam mętlik w głowie, dosłownie. „Zielone sari” to mieszanina życia i śmierci, wstydu i winy, miłości i nienawiści, poezji i wulgarności. Te sprzeczności rezonują wokół siebie, jak przeciwległe strony dyskursu i najlepsze w tym jest to, że nie brakuje w nich aktualności i uniwersalności.

Niezwykła to była książka. Obrzydliwa, niewygodna i przede wszystkim wywołująca skrajne emocje, które prowadzą do głębszych przemyśleń.

Bezpośredni i mocny ton ten powieści został ustanowiony już na jej początku. „Zielone sari” to nie historia, ze szczęśliwym zakończeniem, nie znajdziecie w niej zadowolenia i na pewno nie skończycie jej „z brzuchem pełnym dobrych uczuć”.

Poprzez wybitnie gwałtowny i straszny, a przede wszystkim niepokojący monolog prowadzony przez umierającego mężczyznę, czyta się tę...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Na wstępie zaznaczę, że to nie jest książka dla każdego. Odradzam ją osobom bardzo wrażliwym i tym co miały nielekkie dzieciństwo. Podejrzewam, że wiele osób po kilku pierwszych stronach tę książkę odkłada a raczej nią rzuca. Ta książka emocjonalnie sieka czytelnika na drobne kawałeczki. Jest tu ogrom przemocy, bólu i cierpienia. Okrucieństwo, które miażdży, nie chce się w nie wierzyć, że człowiek człowiekowi jest w stanie coś takiego zrobić, sprawia że brakuje słów.
Wchodzimy tu w zwyrodniały umysł starca, który jest już umierający i bezsilny a mimo to wciąż jest potworem, nawet gdy nie potrafi już siłą to toksycznym słowem rani innych. Na łożu śmierci cały czas sączy słowne złośliwości niczym trucizny aby tylko jego córka i wnuczka czuły się bezwartościowe. Z jego wspomnień o nieżyjącej żonie, córce i wnuczce wyłania się obraz sadysty, który pomimo pełnionej posługi lekarskiej tylko krzywdził ludzi.
Czuł się Bogiem, z jego całego ciała, wszystkimi porami wyciekała chora, ślepa nienawiść.
Miał się za lepszego i mądrzejszego niż kobiety. Kobiety traktował przedmiotowo, jak bezmyślne, odnosił się do nich z pogardą, z totalnym brakiem szacunku, ustawiał swoje ofiary poprzez przemoc fizyczną i psychiczną. Ta książka wzbudza mordercze instynkty, ma się ochotę zrobić mu krzywdę, chce się krzyczeć to gówno nie człowiek! Na opisy wyrządzanych przez niego krzywd chce się wyć z bezsilności. Ta książka wstrząsa, zostawia ślad w duszy i mocno zostaje w pamięci.
Autorka potrafi pisać o okrutnej przemocy. Napisana jest pięknym językiem, który ułatwia tę ciężką tematycznie lekturę. Ta historia to niby fikcja literacka ale takie sytuacje zdarzają się wszędzie, w każdym zakątku na świecie, skąd my wiemy co się dzieje za zamkniętymi drzwiami w naszej okolicy?
To nie tylko historia o życiu pod rządem bestii w ludzkiej skórze, kacie i tyranie w systemie patriarchalnym ale i o nienawiści do odmienności seksualnej.
Książka wzbudza ogrom emocji, mocna rzecz, na taką lekturę trzeba być gotowym.

Na wstępie zaznaczę, że to nie jest książka dla każdego. Odradzam ją osobom bardzo wrażliwym i tym co miały nielekkie dzieciństwo. Podejrzewam, że wiele osób po kilku pierwszych stronach tę książkę odkłada a raczej nią rzuca. Ta książka emocjonalnie sieka czytelnika na drobne kawałeczki. Jest tu ogrom przemocy, bólu i cierpienia. Okrucieństwo, które miażdży, nie chce się w...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Opis brzmi banalnie, tendencyjnie. Mąż i ojciec, ale przede wszystkim despota, umiera. Na łożu śmierci jego myśli zatrute są jednym pragnieniem: utrzymać pozycję pana i władcy, zgnębić i poniżyć do końca swoją córkę i dorosłą już wnuczkę. Bóg-Dokter, jak sam siebie nazywa, wspomina swoje życie, umarłą młodo żonę, tłumaczy nam, czym kierowała się jego przemoc, majaczy. To oczywiste, czego spodziewałam się po takim opisie: historii ofiar. Historii bólu, traumy i niegojących się ran. Potępienia patriarchalnego dominatu. Feministycznego manifestu. W końcu - upadku starego porządku i triumfu kobiecości. Myślałam, że taka to będzie książka i obawiałam się przegadania, moralizatorstwa. Niepotrzebnie, bo przez ustanowienie Doktera narratorem powieści dostajemy historię bardzo przewrotną. Już sam początek nie owija w bawełnę:

„Nie jestem apostołem grzecznej gadki. Brzydzi mnie hipokryzja tych pięknych i pustych formułek, na które łasa jest nasza epoka. (...) Jeśli myślicie, że wyjdziecie stąd z brzuchem pełnym dobrych uczuć, pomyliliście drzwi." [s. 5]

Dokter jest nie tylko nieznośnym, obrzydliwym bohaterem, przekonanym o swojej wyższości, ale też frustrującym narratorem. Wyprowadzenie czytelników (ale chyba zwłaszcza czytelniczek) z równowagi zdaje się być jego głównym celem. Po mistrzowsku manipuluje uczuciami i słowem. Z początku wydaje się, że w tej całej igraszce z otaczającymi go kobietami, ale także z odbiorcą książki, jest najszczerszą osobą na świecie. Co prawda przy okazji okrutną, ale transparentną. Bez oporów mówi, jaką przyjemnością napawa go władza nad innymi, opowiada z nieskrywaną przyjemnością o urokach przemocy i manipulacji. Nie udaje skruchy: „Dlaczego miałbym przyznać, że jestem potworem, kiedy w istocie jestem tylko mężczyzną?” [s. 90]

Jednak czy na pewno nie mamy do czynienia ze spowiedzią, z rozrachunkiem życia? Czy próba wytłumaczenia się ze swoich czynów, albo raczej próba pokazania nam, że nie było w nich nic złego, nie jest tylko fasadą? Czy gdzieś tam w środku nasz Bóg-Dokter wie, że mimo wszystko jest po prostu żałosny? To byłaby pocieszająca myśl. Nie mogę też nie zdradzić Wam, iż z każdą stroną taka interpretacja staje się coraz bardziej prawdopodobna. Sam mówi:

„I zrozumiałem, że kiedy się wystarczająco mocno wierzy, mogło się to stać prawdą: byłem wszystkim tym, czym widziałem się w zwierciadle innych. Ukułem rzeczywistość swojego kłamstwa, metamorfozę tak gwałtowną i tak kompletną, że nigdy już nie nawiązałem z powrotem kontaktu z tym młodzieńcem, który opłakiwał matkę w brudnym kiblu, całymi dniami błagając ją, by wróciła." [s. 37]

Czyli banał - traumatyczne dzieciństwo i nagle mamy naszemu bohaterowi współczuć? Jest kilka takich momentów, kiedy myślimy podczas lektury: kurczę, może on nie jest taki zły? W końcu to doktor, ratuje ludzi, napracował się w życiu, matkę kochaną, która wszystko dla niego poświeciła, stracił... Sam jednak narrator chyba nie chce naszego współczucia, gdyż po ckliwszych wyznaniach znów napawa się rozkoszą władzy tyrana, wyjawiając całą swoją obrzydliwość i przewrotność myślenia. Bardzo ciekawa postać - niby człowiek światły, wykształcony, a jednak prymitywny despota wciąż trzymający się przestarzałych tradycji patriarchalnych i czerpiący przyjemność z gnębienia najbliższych mu kobiet (to doskonale pokazuje, że przemoc nie zna warstw społecznych, pozycji i poziomu IQ). W tym wszystkim zresztą twierdzi, że je kocha. Gdzie sens, gdzie logika?

W książce jest bardzo ciekawa scena, w której ustami nie umiejącej się nigdy wysłowić Kitty, czyli córki Doktera, narrator wyrzuca sam sobie ciosy, które jej zadał. Może więc pragnie sądu? To jeden z tych momentów, w których pod warstwą pewnego swojej racji pana i władcy, ujawnia się jeszcze coś. Może nie skrucha, ale chociaż wątpliwość, czy jego życie miało sens:

„Biedny, biedny mężczyzno, mówi. Ojcze? Nie, to miano nigdy do ciebie nie pasowało, tak samo jak miano męża, dziadka czy teścia. Zawsze byłeś tylko mężczyzną i to wszystko. Samcem. Tym, który za swój cel ma tylko siebie." [s. 186]

Pewnie część osób jest znużonych tą recenzją. „Do sedna, do sedna, czemu tyle gada o tym obrzydliwym człowieku! Do sedna, pisz o kobietach! O traumie, tragedii, o tym jak straszne jest życie pod męskim butem!” Tylko że to nie jest do końca historia kobiet, to nie powieść z tezą, a studium postaci - i to mężczyzny. Muszę przyznać, że właśnie dzięki temu, że te 200 stron siedzimy w głowie Doktera, a nie którejś z towarzyszących mu kobiet, dostajemy opowieść wielokrotnie bardziej poruszającą i głęboką. To książka charakterystyczna, wielowymiarowa i oryginalna, umożliwiająca czytanie i interpretację na wielu różnych poziomach.

Jestem zachwycona tą powieścią. Przewspaniale napisana, konkretna, trafiająca prosto w czułe punkty, przejmująca, ale nie egzaltowana. O wielu ciekawostkach możemy dowiedzieć się również z posłowia tłumacza. Ananda Devi pochodzi z Mauritiusa - wielokulturowego kraju-wyspy, który liczebnością można porównać do województwa śląskiego. Jak podkreśla jednak sama autorka, nie należy utożsamiać rzeczywistości Zielonego sari czy innych jej książek z Mauritiusem, tak samo jak opisywanych historii z jej autobiografią. Kolejna rzecz, która zachwyca mnie u Devi - unikanie autobiografizmu. Nietrudno sobie wyobrazić, jak irytujące musi być ciągłe słuchanie pytań o to, czy ojciec Devi też był despotą (sama mówi, że był wspaniałych, kochającym tatą). Jak gdyby autor musiał przelewać na papier jedynie wydarzenia ze swojego życia.

Zielone sari zajmuje zaszczytne miejsce wśród najlepszych przeczytanych przeze mnie książek w 2020 r. Powieść zachwyca jednak nie tylko treścią, ale też przepięknym wydaniem wydawnictwa w Podwórku. Na pewno w niedługim czasie zaopatrzę się w pozostałe książki Anandy Devi wydane w Polsce. Was również do tego zachęcam, mistrzowska proza.

Opis brzmi banalnie, tendencyjnie. Mąż i ojciec, ale przede wszystkim despota, umiera. Na łożu śmierci jego myśli zatrute są jednym pragnieniem: utrzymać pozycję pana i władcy, zgnębić i poniżyć do końca swoją córkę i dorosłą już wnuczkę. Bóg-Dokter, jak sam siebie nazywa, wspomina swoje życie, umarłą młodo żonę, tłumaczy nam, czym kierowała się jego przemoc, majaczy. To...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Moja opinia o "Zielonym sari" nie będzie tak entuzjastyczna jak wiele innych, napisanych wcześniej, ponieważ ja nie kupuję tego emocjonalnego oszustwa.
Zanim zaczęłam czytać "Zielone sari" wiedziałam tylko, że jest to książka bardzo wysoko oceniana. Nie czytałam jednak żadnych opinii żeby nic sobie nie zaspojlerować i się z góry nie nastawiać. Przed przystąpieniem do lektury przeczytałam jedno zdanie z okładki, a ściślej mówiąc ze skrzydełek obwoluty: "Doktor przez całe życie sprawował wobec swojej rodziny niepodważalną władzę domowego tyrana i cynicznego manipulatora." I niestety według mnie dokładnie pod tę tezę powstała cała fabuła tej książki.
Z każdej z 200 stron powieści wylewa się morze okrucieństwa, manipulacji i przemocy, bo ta powieść ma przede wszystkim zagrać na emocjach czytelnika, ma być oceniana, postrzegana i zapamiętana przez pryzmat emocji, które wzbudziła w czytającym. Dlatego między innymi fabuła jest tu taka prosta i klarowna, żeby nie odciągać myśli czytelnika od emocji i nie zaprzątać jego głowy zbędnymi zawiłościami fabuły. Z tych samych powodów język jest prosty, zrozumiały, komunikatywny, bo czytelnik nie ma się koncentrować na zachwycie językiem, tylko ma przeżywać wszystkimi zmysłami okrucieństwo tej historii. Autorka sprawia wrażenie jakby sama ze sobą ścigała się w wyścigu przez całą długość książki starając się na każdej stronie umieścić jeszcze okrutniejszy obraz przemocy, jakby testowała samą siebie, ile takich obrazów może stworzyć i przypisać jednemu staremu bohaterowi i szukała granicy, do której w opisywaniu okrucieństwa może dojść. Mnie takie coś niestety nie wciąga i nie emocjonuje. Jestem typem czytelnika, który czytając z taką częstotliwością o przemocy, manipulacji i znęcaniu się nad drugim człowiekiem, po prostu się wyłącza. Przestaje mnie to obchodzić, nie analizuję kolejnych scen, nie wczuwam się ani w położenie, ani w motywacje bohaterów, nikomu nie współczuję, z nikim się nie solidaryzuję, krótko i być może w tym kontekście również okrutnie mówiąc, spływa to po mnie. Wolałabym na całej długości książki dwie trzy sceny, które skutecznie wbiłyby się w moją pamięć i zostawiły w niej swoje piętno przez pryzmat, którego oceniłabym całość na pewno zdecydowanie wyżej i przez, które książka pozostałaby w mojej pamięci zdecydowanie dłużej.
Poza tym to nie jest literatura faktu, reportaż, ani prawdziwa historia. To jest literatura piękna, która od początku do końca powstaje w głowie twórcy. Być może gdyby autorem był mężczyzna, opowiadający tę historię z punktu widzenia bohatera mężczyzny byłoby to wiarygodniejsze i bardziej prawdziwe. W momencie kiedy autorką jest kobieta, która z lubością godną lepszej sprawy opisuje maniakalne wręcz okrucieństwo mężczyzny, zastanawiam się jaki ona ma problem? Czy przypadkiem sama nie była kiedyś ofiarą przemocy, albo obserwatorem przemocy wobec innych kobiet, a ta książka jest próbą rozrachunku z tymi wydarzeniami? A może sama czerpie upodobanie z czytania lub opowiadania o przemocy na tyle, że postanowiła dać upust swojej naturze, przypisując swoje najmroczniejsze fantazje postaci mężczyzny i tym samym odsuwając od siebie podejrzenie o tyranię i skłonności do czerpania przyjemności z zadawania lub oglądania przemocy?
Moim zdaniem błędne jest też założenie, że wszystkie kobiety do końca życia bohatera są ofiarami jego tyranii. Niewątpliwą i jedyną ofiarą jest żona, która już nie żyje i do której śmierci on osobiście doprowadził. Natomiast dwie żyjące bohaterki czyli córka i wnuczka jeszcze za życia ojca i dziadka wyzwoliły się spod jego jarzma. Córka w momencie kiedy ojciec leży już na łożu śmierci, nie musi już słuchać wyzwisk i obelg, może zwyczajnie wyjść z pokoju zamknąć drzwi i uwolnić się od ojca despoty. Natomiast wnuczka nigdy się manipulacjom dziadka nie poddała. Nie wierzy mu, kontruje jego złośliwe wypowiedzi, patrzy na niego z niedowierzaniem, bezczelnym wzrokiem. Ewidentnie widać, że władza dziadka jej nie sięga. Zresztą sam bohater mówi, że Malika nie jest wobec niego pokorna i spolegliwa, co go niezmiernie frustruje.
Dla mnie jako czytelniczki główny bohater jest po prostu starcem, który z racji choroby niewiele już może więc bredzi i tworzy w swojej głowie teorie, które nikogo już nie dotkną, nikomu nie zrobią krzywdy i nikogo nie zniszczą. Mimo całej mocy jaką autorka włożyła w stworzenie tyrana, facet częściej śmieszy i rozczula swoim starczym zacietrzewieniem i zapamiętaniem, niż straszy i przeraża.
Kolejnym minusem, który niestety nie uwiarygadnia postaci głównego bohatera i jego postępowania jest brak motywu tegoż. Autorka tak się skupiła na serwowaniu kolejnych opisów okrucieństw, które popełnił, że nawet jedynym zdaniem nie wspomniała skąd u niego te autorytarne i przemocowe zachowania. Nikt nie rodzi się zły. Na takie postępowanie jakie prezentuje nasz bohater zawsze ma wpływ jakaś trauma, przekonanie wypływające z jakiegoś zdarzenia lub wiary w coś. To się nigdy nie dzieje samo z siebie. Mimo licznych wspomnień i retrospekcji do dzieciństwa, młodości i opisów dojrzałego życia bohatera nigdzie nie odnajdujemy tego punktu zapalnego, zarzewia obecnej sytuacji i prezentowanych przez bohatera poglądów. Dostajemy tylko jednozdaniową informację, że zadawanie bólu i znęcane się nad kobietami sprawia mu przyjemność. Niestety nie ma ani jednego zdania o tym z czego to wynika i jak bohater doszedł do tego, że takie zachowania są dla niego źródłem satysfakcji.
Posłowie również nie przynosi żadnych odpowiedzi. Rozczarowało mnie zwłaszcza to, że jest napisane przez tłumacza, a nie prze autorkę. Gdyby było autorskie może Devi wyjaśniłaby skąd pomysł na tę historię, dlaczego zdecydowała się na taki sposób przedstawienia sytuacji i kreacji bohaterów. Niestety napisane przez tłumacza niczego nie wyjaśnia i nie wnosi do przed chwilą przeczytanej opowieści. Autor posłowia, bowiem skupia się na omówieniu innych powieści Devi oraz jej miejsca w mauretańskiej literaturze. Później omawia stosunki polityczno-społeczno-gospodarcze oraz przybliża samą historię Mauritiusa. Co jak wcześniej pisałam niewiele wnosi do zrozumienia treści, bo przy wielu wadach tej książki nie można jej odmówić jednej zasadniczej a być może jedynej zalety: jest to historia uniwersalna, która mogłaby się zdarzyć w każdym miejscu na świecie, w każdej rodzinie i w każdym domu, bez względu na narodowość, pochodzenie i wykształcenie jej uczestników.
Biorąc pod uwagę wszystkie wyżej wymienione wady i niedostatki książka nie była dla mnie zapadającym na długo w pamięć, emocjonalnym rollercoasterem, ale dokonanym z premedytacją na każdym czytelniku emocjonalnym oszustwem.

Moja opinia o "Zielonym sari" nie będzie tak entuzjastyczna jak wiele innych, napisanych wcześniej, ponieważ ja nie kupuję tego emocjonalnego oszustwa.
Zanim zaczęłam czytać "Zielone sari" wiedziałam tylko, że jest to książka bardzo wysoko oceniana. Nie czytałam jednak żadnych opinii żeby nic sobie nie zaspojlerować i się z góry nie nastawiać. Przed przystąpieniem do...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Auaaaa, to boli.... Świetnie napisana książka o przemocy, okrucieństwie, znęcaniu się. Napisana przez kobietę, a narratorem jest mężczyzna. Sprawca. Rzecz dzieje się na Mauritiusie, choć mogłaby dziać się gdziekolwiek. Jeśli ktoś ma ochotę czytać o wynaturzeniu, odczłowieczeniu i nienawiści do kobiet, niech ktoś czyta. O braku szacunku i byciu potworem. Straszna jest ta książka, wstrząsająca, gęsta. A przecież tyle kobiet przeżywa to na własnej skórze. Tyle kobiet żyje z oprawcą. I jest przez niego przekonywana, że to ona jest winna, że przecież on nie robi nic złego, bo czym to jest w porównaniu z ludobójstwem. Moim zdaniem? Czymś gorszym. Bo o ludobójstwie nie mówi się przynajmniej, że jest dobre. A tu życie toczy się pod płaszczem milczenia i pozorów. I to boli najbardziej. Pora skończyć z udawactwem. Pora nazywać rzeczy po imieniu i nie dać się zabijać. Ot, taka refleksja po lekturze. Po lekturze, która gruchocze kości. Ech...

Auaaaa, to boli.... Świetnie napisana książka o przemocy, okrucieństwie, znęcaniu się. Napisana przez kobietę, a narratorem jest mężczyzna. Sprawca. Rzecz dzieje się na Mauritiusie, choć mogłaby dziać się gdziekolwiek. Jeśli ktoś ma ochotę czytać o wynaturzeniu, odczłowieczeniu i nienawiści do kobiet, niech ktoś czyta. O braku szacunku i byciu potworem. Straszna jest ta...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Chyba z żadną recenzją nie zalegałam tak długo jak z opinią na temat "Zielonego sari". Ta książka jest tak okrutna w treści, tak dosadna i dosłowna, że trudno mi się o niej mówi. Podobała mi się bardzo, bo językowo Ananda Devi zachwyca na każdej stronie. Bardzo duszna, bardzo przygnębiająca i bardzo mocno wchodząca do głowy lektura. Dlaczego? Bo my jako czytelnicy wchodzimy do głowy największego mizogina, jakiego miałam nikłą przyjemność poznać w literaturze. Mężczyzny, który przez całe życie znęcał się psychicznie, fizycznie, werbalnie nad kobietami - swoją żoną, swoją córką, swoją wnuczką. I ten sam mężczyzna u kresu swojego życia spowodowanego chorobą przybywa do swojej córki, by ta się nim zajęła. I o dziwo, córka się nim zajmuje. Jednak nie sposób nie wyczuć strachu i traumy kobiety. Mężczyzna niczego nie żałuje. Dzięki wielu retrospekcjom dziejącym się w umyśle mężczyzny wracamy do czasów, gdy żyła jego matka, gdy poznawał swoją żonę, gdy żył ze swoją żoną, gdy urodziła się córka i później. Jest tam tyle okrucieństwa, tyle dręczycielstwa, ordynarności, że nie czyta się jej lekko. Czyta się za to bardzo płynnie, bo narracja bazująca na strumieniu świadomości jest po prostu rewelacyjna. Językowo zachwycająca. Wielkim plusem wydania tej powieści po polsku w absolutnie rewelacyjnym przekładzie Krzysztofa Jarosza jest posłowie tegoż tłumacza, które przybliża nam zarówno literaturę maurytyjską, jak i próbuje nakreślić prawdopodobny kierunek interpretacji tego jak i innych dzieł autorki (bądź co bądź, najpopularniejszej z tego regionu). Świetna sprawa, bo można spojrzeć na temat głębiej (motyw, który jednak mnie zastanawiał, bo jak może nam - kobietom - tak bardzo podobać się książka, która w tak przerażający sposób oddaje głos takim zwyrodnialcom). Mogłabym się zastanawiać, na ile kobieta potrafi faktycznie wejść do głowy mężczyzny i na ile te obserwacje i światopogląd narratora są stereotypowe a na ile rzeczywiste, ale nie czuję takiej potrzeby. Polecam bardzo sięgnąć po tę książkę, szczególnie z posłowiem tłumacza, by uraczyć się literaturą z najwyższej półki i wyjść ze swojej strefy komfortu związanej z bliskimi naszym poglądom bohaterami.

Chyba z żadną recenzją nie zalegałam tak długo jak z opinią na temat "Zielonego sari". Ta książka jest tak okrutna w treści, tak dosadna i dosłowna, że trudno mi się o niej mówi. Podobała mi się bardzo, bo językowo Ananda Devi zachwyca na każdej stronie. Bardzo duszna, bardzo przygnębiająca i bardzo mocno wchodząca do głowy lektura. Dlaczego? Bo my jako czytelnicy wchodzimy...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Niebywałym aktem odwagi ze strony Anandy Devi było opowiedzenie o przemocy wobec kobiet z perspektywy jej sprawcy przy jednoczesnym braku ambicji napisania powieści psychologicznej. Źródła mizoginii narratora są tutaj ledwie zarysowane, nie dowiadujemy się w zasadzie niczego o jego dzieciństwie czy młodości przed założeniem rodziny. I bynajmniej nie jest to zarzut. Narracja, choć retrospektywna, koncentruje się na emocjach i postawach (anty)bohatera aktualnych w momencie opowiadania historii (czym można wyjaśnić nieco banalną stałość postaci o ocenie własnych czynów), dzięki czemu „Zielone sari” rzeczywiście pozwala czytelnikowi spojrzeć w głąb despotycznego męża i ojca jego własnymi oczami, to jest z uwzględnieniem ograniczeń jego autopercepcji. Owszem, maczystowski zestaw racjonalizacji pogardy i przemocy jest dość przewidywalny, ale autorce udało się odmalować wiarygodny obraz rozczarowania i bezradności, na którą te pogarda i przemoc są odpowiedzią. Powieść nie pyszni się przy tym samym byciem książką na ważny i aktualny temat i nie zapomina, że jest powieścią – choć interesujące wątki wyłaniają się z chaotycznego monologu doktora Bissama powoli, to dzieje się to w odpowiednich momentach i historia skutecznie angażuje czytelnika. Owszem, "Zielone sari" cechuje pewna przewidywalność, a nawet banał, jednak ich stężenie można uznać za optymalne biorąc pod uwagę niewielką objętość książki - nie znudzą i nie zdążą podrażnić.

Niebywałym aktem odwagi ze strony Anandy Devi było opowiedzenie o przemocy wobec kobiet z perspektywy jej sprawcy przy jednoczesnym braku ambicji napisania powieści psychologicznej. Źródła mizoginii narratora są tutaj ledwie zarysowane, nie dowiadujemy się w zasadzie niczego o jego dzieciństwie czy młodości przed założeniem rodziny. I bynajmniej nie jest to zarzut....

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Czytanie „Zielonego sari” trochę mi zajęło. Nie ze względu na objętość książki, bo ta jest krótka, ale ze względu na temat. To nie jest lektura lekka, łatwa i przyjemna, wręcz przeciwnie. Temat bowiem jest dość ciężki, tyczy się przemocy i jej stosowania na najbliższych.

Ananda Devi kapitalnie wciela się w skórę mężczyzny. Narratorem powieści bowiem jest umierający mężczyzna, mąż, ojciec, dziadek. Schorowany leży na przysłowiowym łożu śmierci i poddaje swoje kończące się życie po części analizie, po części melancholijnym wspomnieniom ale też skargom, żalom, pretensjom. Z tego wszystkiego wyłania się obraz prawdziwego potwora – egocentrycznego, mizoginistycznego megalomana, despotycznego tyrana, który całe życie znęcał się psychicznie i fizycznie najpierw nad żoną, potem nad córką, by na wnuczce zakończyć. Człowiek, który całe życie znęcał się, pastwił, upokarzał, czerpiąc z tego sadystyczną satysfakcję i napędzał tym swoje wypaczone poczucie wartości.

Ta opowieść jest pełna krzywd, destrukcyjnego bólu i patologii. Po jednej stronie mamy bezwzględnego tyrana, antypatycznego i niedającego się polubić. Po drugiej mamy bierne ofiary jego terroru, zastraszone, wielokrotnie dotkliwie skrzywdzone, bezwolne wobec tego mężczyzny jak gdyby przeciwstawienie się mu było ponad ich siły, jak gdyby człowiek ten w swoim okrucieństwie był niepokonany i wszechmocny. Jedynie wnuczka próbuje jawnie się tyranowi stawić aczkolwiek ten, nawet konający, potrafi ją dotkliwie i boleśnie zranić.

Trudna książka o ciężkim temacie. Przygnębiająca, duszna, niewygodna. Do tego świetnie napisana. Proza Anandy Devi okazała się bezkompromisowa, dosadna i wymagająca ale i tak warto ją poznać.

Czytanie „Zielonego sari” trochę mi zajęło. Nie ze względu na objętość książki, bo ta jest krótka, ale ze względu na temat. To nie jest lektura lekka, łatwa i przyjemna, wręcz przeciwnie. Temat bowiem jest dość ciężki, tyczy się przemocy i jej stosowania na najbliższych.

Ananda Devi kapitalnie wciela się w skórę mężczyzny. Narratorem powieści bowiem jest umierający...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Bardzo mocna historia. Trochę pod koniec nużąca. Ciekawe posłowie tłumacza. Wiele mówi o Indiach, chociaż nie w Indiach się dzieje.

Bardzo mocna historia. Trochę pod koniec nużąca. Ciekawe posłowie tłumacza. Wiele mówi o Indiach, chociaż nie w Indiach się dzieje.

Pokaż mimo to