Pięćdziesiąt lat pisania reportaży, poezji i prozy. Wyjątkowych reportaży, dobrej poezji i bardzo dobrej prozy. I prawie nikt o autorze już nie pamięta. To może być bardzo okrutne. W Polsce między 1945 a 1989 rokiem ukazały się chyba tylko trzy książki (może cztery). Po 1989 roku chyba jeszcze dwie z czego jedna w bibliofilskim nakładzie. I jest szansa, że za 10-20 lat wszyscy zapomną.

Taka to była bolesna historia tych co to nie wyrobili sobie odpowiednio silnej marki jeszcze przed wojną a po wojnie los umieścił ich tak, że mogli ją sobie wyrobić tylko w małym światku polonijnym. Mało kto miał wystarczającą siłę, żeby przebić się przez barierę języku (było kilku: Kosiński, Gombrowicz ale także np. Antoni Gronowicz u nas znany tylko przez chwilę w 1938-1939 roku jako ohydny filosemita).

A wielka szkoda, że tak się dzieje, w przypadku Janty szczególnie. Jego przedwojenne "reportaże" są bowiem czymś zupełnie osobnym. Kto wówczas pojechałby do Indii, spotkać się i mieszkać z Gandhim ale nie napisać nic o tym o czym z Gandhim rozmawiali tylko jak wygląda jego twarz, jakie ma gesty, jaki uśmiech. To samo w przypadku F.D. Roosevelta, Chaplina, Gide'a, Paderewskiego, Szymanowskiego i innych. Jest w tych reportażach coś miękkiego, niemal kobiecego, nasuwającego myśl, że... aż sprawdziłem biografię i chyba coś było na rzeczy. I właśnie dzięki temu jest to naprawdę wyjątkowe.

Poza takimi, krótkimi zapisami spotkań są też bardzo ważne teksty, przyczynki historyczne: o Domeyce, o Siczyńskim, o Szukalskim (połowa tekstów w filmie "Moja Walka" wygląda na cytaty z Janty),o Grydzewskim i przede wszystkim o Retingerze.

A kończy się ten zbiór tym czym kończy się życie: umieraniem. A.J-P. Zapisał nawet, na tyle na ile mógł znaleźć siły, to jak się umiera w szpitalu. Ze względu na to, w czym sam towarzyszyłem przez ostatnie miesiące, łzy zalały te strony.

Nie pozwólmy mu zostać zapomnianym...

Pięćdziesiąt lat pisania reportaży, poezji i prozy. Wyjątkowych reportaży, dobrej poezji i bardzo dobrej prozy. I prawie nikt o autorze już nie pamięta. To może być bardzo okrutne. W Polsce między 1945 a 1989 rokiem ukazały się chyba tylko trzy książki (może cztery). Po 1989 roku chyba jeszcze dwie z czego jedna w bibliofilskim nakładzie. I jest szansa, że za 10-20 lat...

Sam nie wiem, w jaki sposób trafiam na takie książki, i dlaczego je czytam, i jak to się dzieje, że zawsze czerpię z nich dużo wiedzy i zadowolenia. Mam na myśli tomy poświęcone życiu kulturalnemu w Polsce przedwojennej, no i, jak tym razem, nie tylko w Polsce, ale z polskiej perspektywy.
Chociaż teksty w tej książce dotyczą spraw dawno minionych, choć wywiady w niej wspomniane przeprowadził autor kilkadziesiąt lat temu, to jak dla mnie nie straciły one niczego, są interesujące nad wyraz, szczególnie że pokazują pisarzy od innej strony, od tyłu niejako, w obserwacjach wnikliwego dziennikarza-literata.
Sam Janta, jak sądzę był gejem, pisze prawie wyłącznie (a może nawet wyłącznie) o gejach (Wilde, Gide, Szymanowski),ale nie ma w tym nachalności ani sensacyjności, na szczęście. Tylko tam, gdzie z Janty wyłazi dziennikarz gazet codziennych, czyli w tekście o ukraińskim zamachu na namiestnika Galicji, ma się ochotę wyrwać rozdział z książki i cisnąć kartki w ogień. Proszę mnie źle nie zrozumieć, temat jest ważny i ciekawy, nadal istotny w kontekście naszych stosunków z Ukrainą, ale - na miłość boską - bez tych tysięcy szczegółów, z których połowa powtarzana jest raz po raz. Brakuje tylko informacji o numerze buta ciotki zamachowca i o kuzynach praczki, która prała jego kalesony. Mimo to oceniam wysoko, bo rzecz jest bardzo warta czytania (z wyjątkiem 3/4 wspomnianego rozdziału).

Sam nie wiem, w jaki sposób trafiam na takie książki, i dlaczego je czytam, i jak to się dzieje, że zawsze czerpię z nich dużo wiedzy i zadowolenia. Mam na myśli tomy poświęcone życiu kulturalnemu w Polsce przedwojennej, no i, jak tym razem, nie tylko w Polsce, ale z polskiej perspektywy.
Chociaż teksty w tej książce dotyczą spraw dawno minionych, choć wywiady w niej...