Rzadko kiedy nie oceniam przeczytanych książek, ale tym razem czuję, że muszę wstrzymać się od oceny. Bo niby na ile gwiazdek zasługuje książka, która jest napisana rzetelnie, z pełną skrupulatnością i z ogromną dbałością o język, a jednocześnie stanowiąca miszmasz form, przykładów i tekstur? Marek Bieńczyk sprowadził tytułową przezroczystość do przedmiotu teorii literatury, która jest wyjątkowo wąską dziedziną i przeciętny czytelnik praktycznie nie ma szans na jej zrozumienie. Autor nie ogranicza się jednak tylko do ww. dziedziny naukowej. Dzieli się też własnymi przemyśleniami, subiektywnymi wrażeniami, personalnymi opiniami. Nie jest to zatem rodzaj akademickiego bełkotu, ale nie mogę też stwierdzić, że doskonale tę książkę zrozumiałam i przetworzyłam. Ponownie raczej po nią nie sięgnę, ale nie mogę też powiedzieć, że była zła. Zostawiam więc w podsumowaniu trzy samotne kropki ...

Rzadko kiedy nie oceniam przeczytanych książek, ale tym razem czuję, że muszę wstrzymać się od oceny. Bo niby na ile gwiazdek zasługuje książka, która jest napisana rzetelnie, z pełną skrupulatnością i z ogromną dbałością o język, a jednocześnie stanowiąca miszmasz form, przykładów i tekstur? Marek Bieńczyk sprowadził tytułową przezroczystość do przedmiotu teorii...

Fakt, że jestem wielką fanką twórczości Marka Bieńczyka, nie ułatwił mi tej lektury. Książka jak zwykle napisana jest piękną polszczyzną i z ogromną erudycją, ale temat chwilowo nie dla mnie. Prawdopodobnie moje bycie jest teraz gdzie indziej i skupienie się na takich rozważaniach wywołuje u mnie niecierpliwość i brak zainteresowania. To chyba nie ten czas. Nie stawiam gwiazdek, ponieważ mam poczucie, że w tej chwili nie byłyby adekwatne. Jestem również przekonana, że wrócę do "Przezroczystości". To książka wymagająca skupienia, chęci do rozważań socjologicznych i wysiłku intelektualnego w wąskim ujęciu. Jeszcze kiedyś na pewno, teraz nie...

Fakt, że jestem wielką fanką twórczości Marka Bieńczyka, nie ułatwił mi tej lektury. Książka jak zwykle napisana jest piękną polszczyzną i z ogromną erudycją, ale temat chwilowo nie dla mnie. Prawdopodobnie moje bycie jest teraz gdzie indziej i skupienie się na takich rozważaniach wywołuje u mnie niecierpliwość i brak zainteresowania. To chyba nie ten czas. Nie stawiam...

Marek Bieńczyk twierdzi, że o przeźroczystości napisać chciał od dawna, choćby kilka stron. Zawsze pociągały go panoramiczne szyby w restauracjach, rozświetlone witryny sklepów, szklane kule i akwaria. Z tej fascynacji zrodziło się ostatecznie kilkanaście esejów, których wznowienie właśnie otrzymujemy do rąk, na dodatek – co warto podkreślić – w nieszablonowej szacie graficznej.

W „Przezroczystości” Bieńczyk po raz kolejny dowodzi swojej erudycji i umiejętności opisywania rzeczy ulotnych. Przywołuje absolutną przejrzystość w ujęciu Jana Jakuba Rousseau, przygląda się światłu na obrazach Edwarda Hoppera i utopijnej szklanej architekturze według Paula Scheerbarta. Idąc tropem szklarni i kryształowych pałaców, dociera do motywu przejrzystości w literaturze (m.in. u Kundery, Calvino, Nabokova) oraz transparentności w polityce. Zahacza też o zdarzenia z życia prywatnego, w którym często towarzyszy mu Olga i naturalnie – przeźroczystość. Tak szerokie spojrzenie autora na temat robi duże wrażenie, a niezwykła swoboda w łączeniu czasem odległych zagadnień budzi niekłamany podziw. Ba! W swoich rozważaniach Bieńczyk ociera się niekiedy nawet o poezję:

[...] Dlaczego przezroczystość, przejrzystość, transparence, transparencia! Może to światło przyszło jeszcze z innej strony? Bo chyba to przede wszystkim: czyż to nie ona była pierwszym zapamiętanym obrazem życia, ikoną bądź krzyżem na drogę? Pierwszy obraz: pusty, poranny, jasny pokój z ogromną plamą słońca, żółtym kwadratem na ścianie. Powietrze tak rozświetlone, z rozedrganymi drobinami pyłu, tak w tym świetle czyste i pełne, że zdawało się mieć odsłonięte wnętrze; przez swą odkrytą powierzchnię przepuszczać wzrok ku jeszcze głębszej czystości. Drzemała więc przez długie lata, niekiedy podsyłała skrycie pragnienie samotności, ciszy, nieobecności, była wizualną projekcją życia, jego nieodkopaną protoewangelią, aż wreszcie wybuchła w pełni swej nazwy, przezroczystość, transparence, transparencia, jako motyw, prawda i iluzja, jako hobby egzystencji, uchwytna poręcz, o którą można oprzeć własne istnienie, a nawet próbować wsypać je w tekst. [s. 25]

Lektura nieco wymagająca, ale zdecydowanie warta uwagi.


http://czytankianki.blogspot.com/2015/09/przezroczyste.html

Marek Bieńczyk twierdzi, że o przeźroczystości napisać chciał od dawna, choćby kilka stron. Zawsze pociągały go panoramiczne szyby w restauracjach, rozświetlone witryny sklepów, szklane kule i akwaria. Z tej fascynacji zrodziło się ostatecznie kilkanaście esejów, których wznowienie właśnie otrzymujemy do rąk, na dodatek – co warto podkreślić – w nieszablonowej szacie...