Tom 13, ale nie ulubiony (w przeciwieństwie do liczby). Zalety jak w poprzednich częściach - szata graficzna, ilustracje, mapy. Wady jak wcześniej - niedoróbki redakcyjne, biograficzny wymiar historii, niemal tylko polityka wewnętrzna i zagraniczna (tu: głównie wojny),nieco kontrowersyjnych stanowisk autorów (patrz pozytywne ocenianie Nerona; dla równowagi w następnym tomie znów krytyka tego cesarza). A w ogóle to szczegółów o Domu Augusta mnóstwo, za to o wielu innych sprawach czasem nawet brak wzmianki. Zaczynają mnie drażnić obrazy z XVIII czy XIX w., umieszczane zamiast dzieł z epoki. Chyba, żeby ilustracja dosłownie przedstawiała wydarzenie. Szkoda, ze wybór pada na nie zawsze wysokiego lotu obrazy.
Uwagi szczegółowe jak zawsze liczne. Na s. 13 i 14 trzeba dużo się nagłowić, by ustalić, co łączyło Cezara i Oktawiana. Ten pierwszy jest dla drugiego a to stryjem, a to ciotecznym dziadkiem (z drzewa genealogicznego wynika ta właśnie wersja). Bitwę pod Mutiną toczona pod dzisiejszą Modeną. Miejsca wystarczy, by dopisać współczesną nazwę. Pochodzenie Mecenasa od królów etruskich (zresztą nie potwierdzone) można było uściślić na s. 15 (poza tym stwierdzenie "synem przyjaciela dyktatora królewskiego pochodzenia" nie ułatwia zrozumienie, o kogo chodzi). Na s. 20 przytoczony opis bitwy po Filippi niczego nie wyjaśnia, przeciwnie, pozostawia wiele niedopowiedzeń. Na s. 48 redaktor wykazał się nieznajomością zasad przenoszenia wyrazów. Na s. 56 czytamy, że "konieczne było zniwelowanie pogórza łączącego Kapitol z Kwirynałem". A mnie się zawsze wydawało, że to duże krainy geograficzne, a tu proszę, zaledwie jakiś pagórek albo (bo wymienione nazwy dotyczą właśnie wzgórz) raczej przełęcz, żeby nie powiedzieć: obniżenie. Na s. 66 czytamy: "W 17 roku w wieku siedemdziesięciu siedmiu lat zmarł ostatni z kronikarzy Rzymu, Tytus Liwiusz". Czyżby ostatni? Po raz kolejny (tu na s. 94) używa się współczesnego terminu cement. Pomijając sposób wytwarzania i skład chemiczny zaczynam przyzwyczajać się, że tak określa się zaprawę murarską w starożytności. Trudno, acz niechętnie przyjmuję do wiadomości. Ale nie podoba mi się.
Na s. 101 jako dodatek można sobie przeczytać o legionach rzymskich. Chyba trochę za późno, zważywszy, że występują one w całym procesie podbojów rzymskich od co najmniej VI w. przed Chrystusem. A tu napisano o nich w I w. po Chrystusie. W dodatku trudno znaleźć informację, jaką liczebność miały legiony w różnych okresach istnienia państwa rzymskiego.
Drobna niedoróbka (zbędny spójnik "a") na s. 112. Podobnie mała rzecz, ale drażniąca, na s. 132. Mowa tu o napaści oddziałów Witeliusza na małe miasto i zgładzenie jego mieszkańców. Co szkodziło wymienić jego nazwę? Przy tym "kości słonowéy" to już drobiazg. W przeciwieństwie do zdjęcia i planu ze s. 144, które do siebie po prostu nie przystają i trudno je porównać. Można było choć dodać określenie stron świata.
To oczywiście są tylko uwagi. Nie roszczę sobie pretensji to tworzenia recenzji - tym niech zajmą się zawodowi starożytnicy. Ale nawet jak na dzieło popularne dla mnie, historyka, to zbyt wiele. na koniec zostawiłem sobie szczególny zarzut. Tom dotyczy okresu panowania dynastii julijsko-klaudyjskiej, za panowania której urodził się, działał i poniósł śmierć Jezus z Nazaretu. Jeden raz, na s. 62, pojawia się o tym wzmianka! To dla mnie zupełnie niezrozumiałe. Przeniesienie początków chrześcijaństwa na następne tomy niczym nie jest uzasadnione, szczególnie, że kiedy mowa o pożarze Rzymu za Nerona, winnymi stali się chrześcijanie. Skąd się wzięli i dlaczego Neron na nich się uwziął - próżno w tekście szukać. Po raz kolejny autory zajęli się historią polityczną, lekceważąc inne dziedziny. Nota bene najbardziej płodny okres literatury rzymskiej z Horacym, Wergiliuszem, Owidiuszem, też nie zyskał uznania autorów i nawet się o tym nie zająknęli (chyba że uznamy za taki akcent zdanie na s. 14). Kilka razy cytuje się ww. autorów, wzmiankuje ich przy okazji innych postaci lub wydarzeń, ale żeby potraktować ich jako ważny wkład Rzymu do kultury światowej, to już nie.
Jako wydawnictwo albumowe akceptuję tom, jako pracę historyczną - ledwie.

Tom 13, ale nie ulubiony (w przeciwieństwie do liczby). Zalety jak w poprzednich częściach - szata graficzna, ilustracje, mapy. Wady jak wcześniej - niedoróbki redakcyjne, biograficzny wymiar historii, niemal tylko polityka wewnętrzna i zagraniczna (tu: głównie wojny),nieco kontrowersyjnych stanowisk autorów (patrz pozytywne ocenianie Nerona; dla równowagi w następnym...