Tajny współpracownik, kontakt operacyjny, osobowe źródło informacji - w dyskursie publicznym co rusz pojawiają się te terminy, najczęściej w kontekście politycznej walki i nie zawsze uczciwie użyte. Publikacja "Podręcznik bezpieki" stara się uporządkować metody pracy operacyjne SB oraz wyjaśnić, w jaki sposób można było nawiązać współpracę z tą służbą, jak ją prowadzono oraz w jakich okolicznościach kończono. Po zaznajomieniu się z szerokim wachlarzem metod stosowanych przez SB trudno się dziwić, że niektórzy ulegali presji, ambicji lub osobistym animozjom i decydowali się na współpracę z reżimem. Wobec całego arsenału metod manipulacji, wykorzystujących naukową wiedzę psychologiczną oraz celowe kreowanie sytuacji zmuszających do nawiązania współpracy przeciętny obywatel był całkowicie bezbronny. Stosowane metody były opracowywane tak, aby złamać nawet najbardziej ideowego, zatwardziałego opozycjonistę i tylko nielicznym udało się wywinąć.

W książce brakuje mi jednego - rzeczywistych przykładów zastosowania poszczególnych metod, nawet bez podawania nazwisk, co mogłoby ożywić i uplastycznić narrację. Verba docent, exempla trahunt - tutaj tego zabrakło, praca ma charakter syntetyczny, jest bardzo merytoryczna, oparta na szerokiej kwerendzie źródłowej, ale jednocześnie - dość sucha. Dowiadujemy się np., że SB mogła celowo pogorszyć czyjąś sytuację materialną, a następnie zaproponować zostanie TW w zamian za pracę czy mieszkanie - tu aż się prosi o przykład, który uczyniłby publikację bardziej przystępną dla szerszego ogółu.

Dużą zaletą jest tabelaryczne zestawienie poszczególnych form współpracy z UB/SB przez cały okres istnienia tych służb (1945-1990) oraz słowniczek najważniejszych terminów, umieszczony na końcu. Całość oparta na solidnej kwerendzie źródłowej, z przytoczeniem cytowanych i wzmiankowanych pozycji.

Tajny współpracownik, kontakt operacyjny, osobowe źródło informacji - w dyskursie publicznym co rusz pojawiają się te terminy, najczęściej w kontekście politycznej walki i nie zawsze uczciwie użyte. Publikacja "Podręcznik bezpieki" stara się uporządkować metody pracy operacyjne SB oraz wyjaśnić, w jaki sposób można było nawiązać współpracę z tą służbą, jak ją prowadzono...