Debiutancka nowela Tadeusza Micińskiego (1873-1918) opublikowana w 1896 roku. Wydana przez Fundację Festina Lente i udostępniona w wersji elektronicznej na www.chmuraczytania.pl

Jak na debiut to doskonała proza. Na 87 stronach autor buduje narrację w postaci pamiętnika tytułowej nauczycielki. W trakcie lektury bez pośpiechu wprowadza nas w jej dotychczasowe osobiste perypetie. O młodziutkiej, zaczynającej dopiero pracę "na pensji" (znamienne, bo pamiętnik zaczyna się pod datą drugi września, wraz z początkiem nauki) dziewczynie dowiadujemy się, że to Amelia, sierota, której rodzice wcześniej pomarli, a brat Stefan studiuje na uniwersytecie. Pół roku wcześniej porzucona została przez mężczyznę, który poślubił inną kobietę.

Miejsce i dokładny czas akcji nie są bliżej określone, niemniej nie mają one dla odbioru całości tego małego arcydzieła większego znaczenia. Z pamiętnika wydobywamy obraz skromnej, wrażliwej, ale ponad miarę i ponad ówczesne kanony inteligentnej i oczytanej kobiety. Z równa swobodą prawi ona o poezji jak i filozofii.

Po miłosnym zawodzie nie może otrząsnąć się ze smutku i zniechęcenia do życia. Pracuje sumiennie, ale jedynie z poczucia obowiązku. Dopiero jedna z uczennic, wymagająca większej uwagi i ogromna sympatia wychowanek pozwala jej odkryć w pracy nauczycielskiej prawdziwe powołanie. Nie bez wpływu pozostaje też jej pragnienie walki z rusyfikacją, która jest dosadnie pokazana choćby poprzez kreację rosyjskiego nauczyciela,na którego nieterminowość i notoryczne pijaństwo dyrektorka pensji nie może mieć żadnego wpływu.

Gdybym nie była od ponad 20 lat nauczycielką nie mogłabym w pełni zrozumieć wszystkich rozterek zawodowych i moralnych bohaterki. Autor odmalowuje także środowisko nauczycielskie na pensji pełne plotek, zawiści, zazdrości i intryg, co bynajmniej nie działa zachęcająco na młodą nauczycielkę. Ach "smutne, niewdzięczne nauczycielstwo".

Amelia wydaje się jednak przeczyć ówczesnym stereotypom dobrze wychowanej, pokornej i pogodzonej ze wszystkim i ze wszystkimi kobietą. Odważnie stawia czoło konwenansom, plotkom, piętnuje fałsz i hipokryzję. Umie bronić swego stanowiska. Ma nowoczesne poglądy w kwestii małżeństw. Roli kobiety w społeczeństwie nie ogranicza tylko do dobrego zamążpójścia i godzenia się z niewiernością i agresją męża.

Autor zbudował w tej noweli kobietę ponad swoje czasy, taką, która wzbudza ogromną sympatię i której od początku się kibicuje. Ach, jakże pragnęłam, by i ona, niegdyś odtrącona, zaznała szczęścia w miłości. A zakończenie utworu jest w tej materii mocno obiecujące...

Nie czytałam (chyba) nigdy Micińskiego, a jeśli to dawno temu, w liceum. A szkoda wielka. Dodaję go do moich ulubionych autorów. To jest genialna twórczość, nasycona ogromną dawką wiedzy o człowieku.
Polecam, warto.

Debiutancka nowela Tadeusza Micińskiego (1873-1918) opublikowana w 1896 roku. Wydana przez Fundację Festina Lente i udostępniona w wersji elektronicznej na www.chmuraczytania.pl

Jak na debiut to doskonała proza. Na 87 stronach autor buduje narrację w postaci pamiętnika tytułowej nauczycielki. W trakcie lektury bez pośpiechu wprowadza nas w jej dotychczasowe osobiste...