Wyjątkowość zbrodni XX wieku domaga się wyjątkowej reakcji politycznej i moralnej. Wyraża ją język wybaczania, skruchy, pojednania. Politycy sięgają do takiego języka z ducha religijnego. Biorą na siebie moralną odpowiedzialność za winy swoich narodów. Ale czy winy ludobójstwa można wybaczyć? Ale nawet jeśli nie sposób ich wybaczyć, trzeba je odsłonić, nazwać, odkłamać. Najważniejsza jest skrucha. Pisze o tym w sposób przejmujący Karolina Wigura. To poważne studium ma w sobie wyjątkowe napięcie i wagę. Dotyka kwestii trudnej i dramatycznej. Autorka uważnie analizuje polityczne rytuały pokuty i zarazem z wielką finezją interpretuje filozoficzną myśl, jaka aktom pokuty towarzyszy. Dowodzi, że przebaczanie i pojednanie to życie, ich odmowa to klęska.
Paweł Śpiewak
Książka Karoliny Wigury o winie, skrusze i przebaczaniu w stosunkach między narodami jest w swoim ujęciu pionierska i pasjonująca. Czytamy w niej o teologii i filozofii przebaczania, o powojennej polityce i historii w Europie, ale przede wszystkim o granicach możliwego przezwyciężania dziedzictwa zbrodni, zarówno przez ofiary, jak i winowajców. Ważną rolę odgrywają przemyślenia o pamięci i zapominaniu, o politycznym kiczu w pojednaniu, o tym, jak pogodzić można to, co wydaje się nie do pogodzenia: odpowiedzialność zbiorową z zasadami państwa liberalnej demokracji.
Aleksander Smolar