Książkę zakupiłam na targu antykwarycznym, jako jedną z niewielu pozycji Kapuścińskiego, których nie czytałam. Jak niebywale aktualne są te teksty, jak bardzo spełniły się wizje pisarza! Autor z wielką trafnością pisze o zmieniającym się świecie i dewaluacji wartości, o kulturze, zawirowaniach politycznych i totalitaryzmie. Jestem urzeczona tą niewielką pozycją!

Książkę zakupiłam na targu antykwarycznym, jako jedną z niewielu pozycji Kapuścińskiego, których nie czytałam. Jak niebywale aktualne są te teksty, jak bardzo spełniły się wizje pisarza! Autor z wielką trafnością pisze o zmieniającym się świecie i dewaluacji wartości, o kulturze, zawirowaniach politycznych i totalitaryzmie. Jestem urzeczona tą niewielką pozycją!

W czwartej części „Lapidariów” (wydanej w 2003 r.) Ryszard Kapuściński zamieścił notatki z lat 90., głównie z ich drugiej połowy.

Oto zapiski, które wydały mi się najciekawsze:

1) „Im więcej kątów widzenia, tym bliżej jesteśmy istoty rzeczy” (Kazimierz Hofmann).
2) RK o malarzu, rzeźbiarzu i filmowcu Marcelu Duchampie: „Duchamp to jednoosobowy kierunek”.
3) „Wolność to możność realizowania celów” (RK).
4) „Pisanie to pękanie kręgosłupa pod ciężarem głazu” (Tadeusz Peiper).
5) Nietzsche w "Narodzinach tragedii": „I oto stoi człowiek bez mitu. I szuka”.
6) „Życie jest tragiczne już przez to samo, że rodzimy się, aby umrzeć” (Maria Dąbrowska).
7) RK zwraca uwagę na paradoks „filozofii rozpaczy”: „Skoro życie jest czymś tak rozpaczliwym, tragicznym, beznadziejnym, dlaczego ludzie tak się tego życia kurczowo trzymają, starając się je przedłużyć w nieskończoność? Być może mylimy tu dwie rzeczy: jednostkowe odczucia rozgoryczonej i zawiedzionej osoby oraz samą istotę i naturę życia, która jest czymś bardziej radosnym i wspaniałym”.
8) „Nie ma postępu w świecie wartości – są tylko przypływy i odpływy jak w świecie mórz i oceanów” (Roman Brandstaetter).
9) „Istnienie mitów podwaja przestrzeń, w której porusza się nasza wyobraźnia” (RK).
10) Kraszewski na Kresach i Polesiu w latach 30. XIX w. W osadach trzy centra: kościół, karczma (Żydzi),dwór. Brud, zacofanie, pustynia.
11) „Jesteśmy stworzeni do snu. Rybami niepotrafiącymi latać” (Rainer Maria Rilke).
12) Walka z bólem to pełnoetatowe zajęcie nie pozostawiające czasu na nic innego. Chore ciało. Wróg prywatny, złośliwy i agresywny, który się właśnie na nas zawziął (RK).
13) Tomasz Mann w „Czarodziejskiej Górze”: „Choroba jest wyuzdaną formą życia”.
14) „Nie mogę wydobyć się z siebie. Nie mogę wydostać się z tego zatrutego grzęzawiska, jakie jest we mnie” (A.D. cytowany przez RK).
15) „Ludzkość znajduje się w niebezpiecznych rękach. Własnych” (RK).
16) „W świecie jest pogrzebany Bóg, który chce zmartwychwstać” (Fryderyk Hebbel, dramaturg).
17) Przytoczona przez RK anegdota o sercowym nieporozumieniu między polskim radiowcem a miejscową recepcjonistką w odległym dworze-hotelu na Węgrzech. Dziewczyna potraktowała wskazywanie na serce jako wyznanie uczucia (może drwinę) i się obraziła. Tymczasem radiowiec chciał jej przekazać, że ma zawał i potrzebuje natychmiastowej pomocy. Pułapki komunikacji niewerbalnej, niejednoznaczność mowy ciała.
18) RK pod wrażeniem filmu nt. motyla, który nazywa się monarch: „Żyje w Kanadzie i wędruje co roku do Meksyku, do rosnącej tam jodły. Monarch żywi się sokiem dziko rosnącej rośliny – trojeści (sokiem, który jest trucizną). Dzięki temu sam staje się trujący, a przez to niedotykalny. Młody, niedoświadczony ptak, jeżeli połknie monarcha od razu dostaje torsji, a często zdycha. Monarchy są żółte, mają czarny, symetryczny, przyjemny dla oka wzór. Każdego roku miliony tych monarchów lecą do Meksyku. Ponieważ jednak motyl ów żyje tylko miesiąc, mniej więcej tyle, co pszczoła, na miejsce dolatuje dopiero któraś tam generacja – piąta, szósta”.

Sześć zjawisk współczesnego świata (z referatu wygłoszonego z okazji czterdziestolecia wydawnictwa „Znak” – Kraków 1999 r.):

1) Przekraczając granicę Europy w kierunku Południa wpadamy w przepaść techniczno-organizacyjną.
2) Bieda na świecie poszerza się i pogłębia. Jest to bieda strukturalna (wskutek nierównego podziału dóbr i bogactw).
3) Instytucja państwa znalazła się w paradoksalnej sytuacji: pęd do tworzenia nowych państw (Europa, Azja),a z drugiej strony – szereg państw rozpada się, słabnie ich rola i znaczenie (oddolnie – regionalizmy, separatyzmy, odgórnie – struktury finansowe, monopolistyczne, rynkowe).
4) Kryzys tradycyjnego państwa otwiera przestrzeń dla instytucji ponadpaństwowych (z jednej strony np. organizacje charytatywne, z drugiej np. – mafie, zorganizowana przestępczość).
5) Eksplozja demograficzna.
6) Marginalizacja rozmaitych środowisk.

W czwartej części „Lapidariów” (wydanej w 2003 r.) Ryszard Kapuściński zamieścił notatki z lat 90., głównie z ich drugiej połowy.

Oto zapiski, które wydały mi się najciekawsze:

1) „Im więcej kątów widzenia, tym bliżej jesteśmy istoty rzeczy” (Kazimierz Hofmann).
2) RK o malarzu, rzeźbiarzu i filmowcu Marcelu Duchampie: „Duchamp to jednoosobowy kierunek”.
3) „Wolność to...

"Lapidarium IV" Kapuściński pisał pod koniec lat 90. minionego wieku. W formie książkowej zapiski ukazały się w roku 2000, można zatem powiedzieć, że mamy w niej interesujące spojrzenie na całe dwudzieste stulecie - najważniejsze wydarzenia historyczne i polityczne, zwłaszcza wojny oraz totalitaryzmy.

Sporo autor pisze o zmieniającym się świecie, o tym jak na przestrzeni kilku dekad potrafią zdewaluować się pewne wartości. Ubolewa nad tym, jak bardzo na niekorzyść zmieniło się dziennikarstwo, które ma już niewiele wspólnego z rzetelnością, ideą przekazywania prawdy i misją.
Jeśli spojrzy się na tę kwestię z dzisiejszego punku widzenia, czyli kolejne pokolenie później, z przerażeniem odkrywa się, jak bardzo prorocze okazały się wizje pisarza.

Kapuściński porusza także wiele innych tematów. Pisze o kulturze, przeczytanych książkach, obejrzanych wystawach i innych miejscach. Zręcznie przechodzi od tematu do tematu - za każdym razem zaskakując czytelnika trafnością i głębią spostrzeżeń.

To książka, do której chce się wracać i którą można czytać bez końca. Autor najczęściej podejmuje ważne tematy, ale potrafi też zażartować, rzucić ironiczny, a nawet sarkastyczny komentarz.

Dziwi mnie, że tak mało osób na LC przeczytało tę książkę. Zachęcam do sięgnięcia po nią, nie tylko miłośników reportaży Kapuścińskiego.

"Lapidarium IV" Kapuściński pisał pod koniec lat 90. minionego wieku. W formie książkowej zapiski ukazały się w roku 2000, można zatem powiedzieć, że mamy w niej interesujące spojrzenie na całe dwudzieste stulecie - najważniejsze wydarzenia historyczne i polityczne, zwłaszcza wojny oraz totalitaryzmy.

Sporo autor pisze o zmieniającym się świecie, o tym jak na przestrzeni...

Recenzowałem "Lapidarium II" to już wiem, że trzeba spokojnie czytać i wynotowywać co ciekawsze refleksje. Ten tom jest z 2000 roku i ma na LC 7,11 (109 ocen i 2 opinie),więc parę cytatów nie zaszkodzi

Zaczynam od potwierdzenia mojego przekonania o wartości korzeni (s.15):
„...Świat, w którym żyjemy, to świat wielu kultur i wielu religii. Ludzie nie mogą żyć bez korzeni. Ale potrzebują korzeni własnych a nie cudzych...”

Śmieszne, choć prawdziwe stwierdzenie (s.37):
„...łatwiej ludzi wyżywić niż znaleźć im zajęcie ! Jest to jakiś błąd w porządku świata, jakaś jego wielka słabość...”

Regionalizm a prowincjonalizm (s.39):
„..Szansą regionalizmu jest przezwyciężenie prowincjonalizmu. Prowincjonalizm to zamknięcie się we własnym światku, w ciasnych opłotkach, w których lokalne miernoty urastają do miary mocarnych herosów, a drobne wypadki mają wagę zdarzeń dziejowych; natomiast regionalizm to otwarcie na szerszy świat, to drzewo głęboko wrośnięte w rodzimą glebę, ale jego korzenie rozciągają się daleko. Słabość prowincjonalizmu w tym, że staje się on często przytułkiem dla frustratów, nieudanych, zjadanych ambicją beztalenci...”

Super aktualne (s.42):
„...'Nikt nam nie będzie wtrącać się do tego, co robimy. To nasza wewnętrzna sprawa !' - oto zawołanie wszystkich dyktatorów..”

O naszym zacofaniu (s.59):
„...Nasze włączenie w zachodnią orbitę wymaga więc przede wszystkim rewolucji kulturalnej - w nas, przewrotu i nowatorstwa w kierunkach myślenia i w sposobie widzenia świata...”

Postmodernizm (s.82):
„...Główny plus - że jest antydogmatyczny, otwarty na innowację, minus – że jest skłonny do nadmiernego, bezkrytycznego relatywizmu. Pytanie: czy można traktować nihilizm jako prapoczątek, praźródło post modernizmu ? Czy jest to trafny kierunek poszukiwań ?...”

I na koniec o nas samych (s.132):
„...Ludzie najlepiej dostrzegają skrajności, preferują jednoznaczność. O ile w fotografii czarno-białej najcenniejsze są gradacje i półcienie, to w naszym widzeniu przeszłości – przeciwnie, lubimy spłycające uproszczenia, wolne od wahań i znaków zapytania, kategoryczne albo-albo...”

Niemiłe myśli mnie naszły po dwóch tomach „Lapidarium”. Kapuściński ma nazwisko, więc wydawca wszystko mu wydrukuje, a czytelnicy kupią. Zamierzam uważnie przeczytać i pozostałe 4 tomy tego cyklu, lecz już teraz przyznaję, że jestem rozczarowany małą ilością odkrywczych uwag, a czytam dlatego, że autor jest zdolnym gawędziarzem i choć Ameryki nie odkrywa, to czyta się go przyjemnie. 7/10

Recenzowałem "Lapidarium II" to już wiem, że trzeba spokojnie czytać i wynotowywać co ciekawsze refleksje. Ten tom jest z 2000 roku i ma na LC 7,11 (109 ocen i 2 opinie),więc parę cytatów nie zaszkodzi

Zaczynam od potwierdzenia mojego przekonania o wartości korzeni (s.15):
„...Świat, w którym żyjemy, to świat wielu kultur i ...

Lapidaria są jak nasze życie, poskładane z fragmentów, z których niektóre pomijamy bez większej refleksji, a niektóre to chwile niezapomniane, to brylanty, które stanowią o sensie całości

Lapidaria są jak nasze życie, poskładane z fragmentów, z których niektóre pomijamy bez większej refleksji, a niektóre to chwile niezapomniane, to brylanty, które stanowią o sensie całości

Fragment z Lapidarium IV : "Często czyta się to pełne aprobaty, a nawet entuzjazmu zdanie, że kiążkę czyta się jednym tchem. Ale przecież to wcale nie jest pochwała! "
Lapidarium czytałem wolno i z uwagą, przerywając, odpoczywając, trawiąc.
Mądry człowiek z tego Kapuścińskiego:)

Fragment z Lapidarium IV : "Często czyta się to pełne aprobaty, a nawet entuzjazmu zdanie, że kiążkę czyta się jednym tchem. Ale przecież to wcale nie jest pochwała! "
Lapidarium czytałem wolno i z uwagą, przerywając, odpoczywając, trawiąc.
Mądry człowiek z tego Kapuścińskiego:)