Stacja Muranów

W warstwie dokumentalno-historycznej rewelacja. Chylę czoła przed autorką.

Natomiast...ja ponad 46 lat mieszkam na Muranowie. Całe życie tu mieszkam. I ja zupełnie inaczej odbieram to miejsce niż autorka. Kocham Muranów. Mam mocną i bolesną świadomość, że mieszkam na miejscu po getcie. Mam mocną i bolesną świadomość zdarzeń, które tu miały miejsce. Ale podczas lektury miałam nieodparte wrażenie, że chodzimy z autorką po zupełnie innym Muranowie. Tego nie oceniam. Uczucia jak wiadomo są subiektywne. Choć...chwilami miałam bardzo męczące przekonanie o dorabianiu jakiejś niepotrzebnej zupełnie ideologii do opisów muranowskich miejsc. Nawet trudno mi to wyrazić, żeby nie być źle zrozumianą. Po prostu. Na Muranowie można mieszkać ze świadomością tragedii tego miejsca, ale jednak Muranów żyje. A czytając miałam chwilami wrażenie, że autorka opisuje wymarłe miasto duchów. I to mi przeszkadzało. I tyle.

W warstwie dokumentalno-historycznej rewelacja. Chylę czoła przed autorką.

Natomiast...ja ponad 46 lat mieszkam na Muranowie. Całe życie tu mieszkam. I ja zupełnie inaczej odbieram to miejsce niż autorka. Kocham Muranów. Mam mocną i bolesną świadomość, że mieszkam na miejscu po getcie. Mam mocną i bolesną świadomość zdarzeń, które tu miały miejsce. Ale podczas lektury...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Bardzo ciekawa, zmienia perspektywę. Miejscami zatrzymuje się w miejscu i przynudza. Ale mimo to - bardzo na plus. Dzięki niej więcej rozumiem.

Bardzo ciekawa, zmienia perspektywę. Miejscami zatrzymuje się w miejscu i przynudza. Ale mimo to - bardzo na plus. Dzięki niej więcej rozumiem.

Pokaż mimo to

Mieszkam na Muranowie od kilku lat, nie urodziłam się tutaj. Muranów na każdym kroku przypomina o swoim miejscu w historii przez pamiątkowe tablice, pomniki, murale, ukształtowanie terenu i zapadające się regularnie chodniki. Na kościele św. Agustyna również przez ślady po kulach. Ciężko jednoznacznie nie zgodzić się z oskarżeniem, że jest to miejsce zapomniane ponieważ w przestrzeni mur po gettcie nie został zachowany, a oznaczenia takich miejsc jak np to w którym znaleziono skrzynki Ringelbluma nie istnieją. Tak jakby zapomnienie stało się przepisem na uzdrowioną przestrzeń. W Polsce podczas wojny wymordowano 97.5% ludności żydowskiej, czy można o tym tak po prostu zapomnieć i wymazać tę informację z pamięci? Sydrom Vichy jest tu silny. Muranów poza miejscem historycznym, jest też dobrym miejscem do życia i taką rolę miał spełniać w zamyśle Lacherta. Jak każde miejsce ma swoją przeszłość. Jednak czy to, że patrzę codziennie z okna na socrealizm zachwyca? Jest to oczywiście kwestia indywidualna i każdy będzie to miejsce odczuwał inaczej w zależności od gustu i wrażliwości architektonicznej. Książka zawiera dużo ciekawostek o Muranowie i na pewno warto się z nią zapoznać.

Mieszkam na Muranowie od kilku lat, nie urodziłam się tutaj. Muranów na każdym kroku przypomina o swoim miejscu w historii przez pamiątkowe tablice, pomniki, murale, ukształtowanie terenu i zapadające się regularnie chodniki. Na kościele św. Agustyna również przez ślady po kulach. Ciężko jednoznacznie nie zgodzić się z oskarżeniem, że jest to miejsce zapomniane ponieważ w...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Niewątpliwie praca badawcza wykonana na potrzeby książki zasługuje na uznanie, książka zawiera bardzo dużo zdjęć i udokumentowanych informacji. Sam format, ma więcej wspólnego z gawędą lub mocno subiektywnym reportażem, niż książką historyczną (co dla wiele może być zaletą, nie wadą).

Niewątpliwie praca badawcza wykonana na potrzeby książki zasługuje na uznanie, książka zawiera bardzo dużo zdjęć i udokumentowanych informacji. Sam format, ma więcej wspólnego z gawędą lub mocno subiektywnym reportażem, niż książką historyczną (co dla wiele może być zaletą, nie wadą).

Pokaż mimo to

Wiele osób wyjeżdża na drugi koniec świata , a w najlepszym razie do innych krajów i poszukuje tam ciekawych miejsc i fascynujących historii, albo zwykłego odpoczynku . Wyjeżdżając niekiedy zapominamy, albo nawet ogóle nie wiemy, jak fascynujące są miejsca, w których przebywamy na co dzień . Beata Chomątowska właśnie udowodniła, że nie musi się wcale wyjeżdżać daleko, bo niesamowite historie są tuż, tuż…
To właśnie tam, na Muranowie, w czasach wojny było getto. Autorka pokazuje historie Muranowa właściwie od początku, ale skupia się na czasach najważniejszych, wspomina co nieco o okresie międzywojennym, koncentruje się jednak na wojnie, a potem dosyć obszernie opowiada o odbudowie Muranowa. Nie miałam pojęcia, jak te tereny wyglądały przed wojną, czyli że w wielu miejscach były to niemal slumsy i poza Żydami mało kto się tam zapuszczał. Po wojnie odbudowano dzielnicę w sposób zupełnie niezależny od dawnego układu ulic, nazwy pozostały te same, ale ulice przebiegają inaczej. A nową dzielnicę stawiano na gruzowisku, gruz po pozostałościach budynków uprzątnięto tylko częściowo . Znaczna część domów stoi więc na sprasowanych gruzach, pod którymi są pozostałości przedwojennych domostw, głównie piwnice, bruk sprzed domów no i oczywiście różne sprzęty domowego użytku, należące kiedyś do Żydów. Według jednego z architektów dzielnica miała stać ok. 15 lat, a potem była już obawa, że domy mogą się zawalić. Przez tyle lat grunt się osuwa , coraz częściej robią się dziury w ulicy, a robotnicy naprawiający rury czy inne zniszczenia, widzą, tak jakby były to wykopaliska sprzed wieków, spore ślady dawnego życia i wkładając rękę głębiej wyjmują żydowskie solniczki czy łyżeczki. Brzmi to strasznie.

Kolejnym problemem są … duchy. Niektórzy obecni mieszkańcy je widzą , niektórzy słyszą , cześć je wyczuwa. Cześć mieszkańców z kolei niczego nie wyczuwa i niczego irracjonalnego ani nie widzi, ani nie słyszy. Chomątowska zastanawia się nad kwestią, jak mieszka się na cmentarzu, teren tak przecież należy traktować. Zginęło tam prawie 100 tys. ludzi, a szczątki części z nich nadal tkwią pod gruzowiskiem, na którym stoją domy. Kawałki kości również widzą robotnicy w różnych wykopach .
całość
https://powrot-do-krainy-ksiazki.blogspot.com/2013/07/beata-chomatowska-stacja-muranow.html

Wiele osób wyjeżdża na drugi koniec świata , a w najlepszym razie do innych krajów i poszukuje tam ciekawych miejsc i fascynujących historii, albo zwykłego odpoczynku . Wyjeżdżając niekiedy zapominamy, albo nawet ogóle nie wiemy, jak fascynujące są miejsca, w których przebywamy na co dzień . Beata Chomątowska właśnie udowodniła, że nie musi się wcale wyjeżdżać daleko,...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Świetna, ale... Książka znakomicie napisana, czyta się jednym tchem. Mnóstwo faktów, wiele ilustracji. Dla mieszkańców i zainteresowanych Muranowem pozycja obowiązkowa. Mnie, urodzonego i mieszkającego na Muranowie drażni jednostronne spojrzenie Autorki, która najchętniej widziałaby w tym miejscu park, albo lepiej trwałe gruzowisko, a skoro jest jak jest to nabożnego stosunku do dawnych mieszkańców. Otóż przypomnieć należy, że Muranów to nie cmentarz ani miejsce straceń. To Treblinka, Auschwitz itd. Jeśli chodzi o niewydobyte szczątki ludzkie to ta sama sytuacja miała miejsce w wielu rejonach Warszawy jeśli chodzi o ofiary Powstania Warszawskiego - choćby szczątki ludzi ze szpitala pod Kościołem Św. Jacka na Starym Mieście. Ofiary getta wspominam i szanuję, proszę jednak nie mieć żalu, że większy sentyment mam dla zamordowanych w Katyniu, czy wywiezionych na Wschód, to kwestia doświadczeń rodzinnych. Uwagi Autorki do pomnika pomordowanych na wschodzie odczytuję natomiast jako niesłusznie napastliwe i generujące zbyteczne podziały.

Świetna, ale... Książka znakomicie napisana, czyta się jednym tchem. Mnóstwo faktów, wiele ilustracji. Dla mieszkańców i zainteresowanych Muranowem pozycja obowiązkowa. Mnie, urodzonego i mieszkającego na Muranowie drażni jednostronne spojrzenie Autorki, która najchętniej widziałaby w tym miejscu park, albo lepiej trwałe gruzowisko, a skoro jest jak jest to nabożnego...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

"Stacja Muranów" jest niezwykłą wielowątkową opowieścią o z pozoru zwykłym warszawskim osiedlu. Czego tu nie ma! Tematyka tego dzieła rozciąga się od stricte historycznych dziejów tego miejsca przez ukazania nurtów polskiej myśli architektonicznej po problematykę tworzenie narracji o przeszłości. Autorka zabiera czytelnika do dawnej żydowskiej części Warszawy, która była osobnym mikrowszechświatem w przedwojennej polskiej stolicy. Opisuje jej blaski i cienie sięgając do licznych źródeł oraz opracowań historyków. Podkreśla wyjątkowość tego miejsca, które dla nieżydowskich Warszawiaków było nieraz równie egzotyczne, zamorskie kolonie krajów europejskich. Beata Chomątowska wskazuje, że ten mentalny i kulturowy dystans między Żydami a Gojami walnie przyczynił się do kształtowania pamięci (czy też raczej niepamięci) mieszkańców Warszawy, a zwłaszcza Muranowa, w okresie powojennym. Książka oczywiście nie pomija tragicznych losów warszawskiego getta podczas okupacji, jednak punkt ciężkości narracji skupia się nie na samej Zagładzie, ale na zapełnieniu w powojennej Polsce zarówno społecznej, jak i czysto architektonicznej pustki, która pojawiła się po zniknięciu ogromnej dzielnicy żydowskiej. Idee przebudowy tego miejsca pojawiały się już przed wojną i już wtedy - ze względu na fatalną sytuację mieszkalną i sanitarną tej części miasta - zakładały radykalną zmianę tkanki miejskiej. Rzeczywistość przerosła jednak najśmielsze wyobrażenia nawet najbardziej radykalnych modernistycznych architektów, gdy okupant przemienił jedną trzecią stolicy w morze gruzu, pozostawiając ogromne pole do dowolnego ukształtowania oblicza miasta. Tak zaczął się eksperyment społeczno-architektoniczny pt. osiedle Muranów, którego dzieje są zasadniczą częścią książki. Autorka sięgała do dokumentów archiwalnych, prowadziła szereg wywiadów z żyjącymi projektantami osiedla, rozmawiała z jego mieszkańcami i zbierała badania naukowe poświęcone temu miejscu. Z tych wszystkich elementów, dorzucając do tego własne doświadczenia, stworzyła złożony obraz osiedla-pomnika Muranów, który miał być miejscem kształtowania nowego socjalistycznego człowieka. Faktycznie, to miejsce stworzyło rodzaj lokalnej społeczności o odrębnej tożsamości, ale zamiast orientować się w ku przyszłości, lokalni mieszkańcy najczęściej musieli konfrontować się zarówno fizycznie, jak i mentalnie z historią Muranowa. Zasiedlające go przybysze z najróżniejszych miejsc musieli stawiać czoła nie tylko z realizacjami charakterystycznymi dla utopijnego osiedla komunistycznego, ale też z upiorami przeszłości. Po dziś dzień getto potrafi o sobie przypomnieć, gdy muranowska ziemia nieoczekiwanie osuwa się spod stóp, ukazując kolejną zapomnianą piwnicę. Mieszkańcy muszą też stale ustosunkowywać się do faktu, iż miejsce ich codziennego życia, ich wszystkich radości i smutków, jest mogiłą tysięcy polskich Żydów. I o tym też jest ta książka - o strategiach oswajania tego niełatwego tematu. O wyborze między pamięcią a niepamięcią.

"Stacja Muranów" jest niezwykłą wielowątkową opowieścią o z pozoru zwykłym warszawskim osiedlu. Czego tu nie ma! Tematyka tego dzieła rozciąga się od stricte historycznych dziejów tego miejsca przez ukazania nurtów polskiej myśli architektonicznej po problematykę tworzenie narracji o przeszłości. Autorka zabiera czytelnika do dawnej żydowskiej części Warszawy, która była...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Ta książka imponuje. Rozmiarem, różnorodnością, podejściem do tematu, rzetelnością, przejrzystością, starannością wydania.
Autorka wykonała benedyktyńską pracę, gromadząc wspomnienia ludzi związanych z miejscem, analizując badania i dokumenty (w niezwykły sposób je opisała, tworząc swoistą opowieść o ludziach stąd), dobierając mapy, zdjęcia, szukając źródeł w bibliotekach, archiwach, internecie. Ta książka to również świadectwo rozległej wiedzy w ogóle, gdyż obejmuje ona i literaturę, sztukę, architekturę, historię. Chylę czoła i przed wysiłkiem jaki włożyła w przygotowanie tej książki, ale przede wszystkim przed talentem organizacyjnym i kompozycyjnym, które sprawiły, że opowieść o mojej dzielnicy (dla zdziwionych faktem, że posługuję się terminem dzielnica w odniesieniu do Muranowa, spieszę ze sprostowaniem. Autorka również posługuje się tym określeniem ze względów historyczno - zwyczajowych, o których więcej w książce na stronie pięćdziesiątej) jest pasjonująca.
Przed wojną mieszkali tu Żydzi, Muranów, dawna Dzielnica Północna była centrum ich bytności. Lata okupacji przyniosły śmierć i całkowite zniszczenie, komunizm zaś, na gruzach getta stworzył zupełnie nowe osiedle mieszkaniowe. Dziś miejsce ożywa, wzrosła świadomość mieszkańców, pojawili się zapaleńcy, którzy chcą kulturalnie animować przestrzeń miejską, chcą nadać jej ducha, ale też pamięć o dawnych mieszkańcach.
Książka Chomątowskiej jest dla mnie przewodnikiem po nieistniejącym mieście, dzięki poszczególnym elementom odkrywam nowe fakty o miejscach, o których myślałam, że dobrze je znam.
Poruszająca podróż w przeszłość, szukanie jej okruchów w teraźniejszości, a wszystko to połączone z opowieścią o dawnej różnorodności, której nie sposób odżałować, której nie sposób zapomnieć, o której trzeba pamiętać, taki jest moralny obowiązek.
Mimo przeczytania całej armii książek traktującej o wojennej i żydowskiej Warszawie, dopiero Chomątowska odkryła przede mną magię miejsca. Wyjątkowa książka.

buchbuchbicher.blogspot.com

Ta książka imponuje. Rozmiarem, różnorodnością, podejściem do tematu, rzetelnością, przejrzystością, starannością wydania.
Autorka wykonała benedyktyńską pracę, gromadząc wspomnienia ludzi związanych z miejscem, analizując badania i dokumenty (w niezwykły sposób je opisała, tworząc swoistą opowieść o ludziach stąd), dobierając mapy, zdjęcia, szukając źródeł w bibliotekach,...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Imponująca książka. Nie tylko ze względu na jej gabaryty ale przede wszystkim na zawartość. Nie będę pierwszą osobą, która jest pod wrażeniem ogromu pracy, jaki włożyła w tę książkę autorka. Szczerze, czapki z głów.

Stacja Muranów to książka, która bardzo przystępnie, ciekawie, bez sztucznej i nadętej paplaniny opowiada historię tej części Warszawy, dawnej dzielnicy w której mieszkali Żydzi.
Autorka poprzez wiele wątków, wspomnień, wywiadów, zdjęć bardzo zgrabnie i obrazowo porywa nas w świat ulic Nalewki, Gęsiej, Pawiej i innych ulic Muranowa. W świat który toczył się przed II wojną światową, w trakcie jej trwania i tuż po jej zakończeniu. W świat, który obecnie nas nie dotyczy, który na pierwszy rzut oka już nie istnieje. Ale jednak jest, wydobywa niemy krzyk spod zabudowań Muranowa.

Dla mnie Muranów zawsze był dzielnicą magiczną, światem trochę odrealnionym. Wjeżdżając w jej obręb zawsze czułam się trochę nieswojo, tak jakby w tym miejscu o tym samym czasie, toczyło się jakieś inne, drugie życie, jakby ktoś stał z boku i śledził moje zachowanie. Dziwne? Po przeczytaniu tej książki już wiem, że to nic niezwykłego.
„Nie dziwię się, że czujecie żydowską obecność (…) Dziwię się tym, którzy jej nie czują”.

Ta książka poruszyła mnie dogłębnie, otworzyła oczy na tę dzielnicę, byłe getto, na historię z nią związaną oraz zaskoczyła mnie jak mało o tym miejscu wiedziałam.

Imponująca książka. Nie tylko ze względu na jej gabaryty ale przede wszystkim na zawartość. Nie będę pierwszą osobą, która jest pod wrażeniem ogromu pracy, jaki włożyła w tę książkę autorka. Szczerze, czapki z głów.

Stacja Muranów to książka, która bardzo przystępnie, ciekawie, bez sztucznej i nadętej paplaniny opowiada historię tej części Warszawy, dawnej dzielnicy w...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

"Stacja Muranów" jest wielowątkową, świetnie napisaną monografią miejsca. Autorka wykonała ogromną pracę - dotarła do źródeł historycznych, ale i do ludzi, którzy są też bohaterami tej książki. Muranów to unikat na skalę światową i jak ktoś chciałby wiedzieć (w szczegółach) dlaczego, to chyba nie ma lepszej lektury. Nie jest to jednak łatwa książka, zawiera mnóstwo materiału , porusza wiele różnych problemów i często są to sprawy niewygodne i kontrowersyjne, np. rozdział o tym, jak Polacy postrzegali przed wojną tą dzielnicę, zamieszkaną przez Żydów, albo o tym jak wykorzystywano gruzy (i to, co w nich zostało) po wyzwoleniu, albo o budowniczych Muranowa (tu ciekawy wątek dotyczący mitów Warszawskich, jakoby robotnicy dostawali mieszkania w Warszawie za swoją pracę) - warto przeczytać i skonfrontować z dzisiejszym wyobrażeniem tamtych czasów. Jeden minus za rozważania, jak się mieszka na cmentarzu - ponieważ pisarka przytacza historie mieszkających tam ludzi, czasem bardzo dramatyczne, to pytanie wydaje mi się nie na miejscu. Już te opowieści pokazują jak i dlaczego tam mieszkali i mieszkają (często nie było innego wyboru po prostu), a trudno na co dzień o tym myśleć - ale to na marginesie. Lektura obowiązkowa, zwłaszcza dla zwolenników "czarno - białej" historii.

"Stacja Muranów" jest wielowątkową, świetnie napisaną monografią miejsca. Autorka wykonała ogromną pracę - dotarła do źródeł historycznych, ale i do ludzi, którzy są też bohaterami tej książki. Muranów to unikat na skalę światową i jak ktoś chciałby wiedzieć (w szczegółach) dlaczego, to chyba nie ma lepszej lektury. Nie jest to jednak łatwa książka, zawiera mnóstwo...

więcej

mniej

Pokaż mimo to